بحران های خاورمیانه؛ راه مفر روسیه

دیپلماسی ایرانی:

مقدمه: تقریبا سه ما پیش بود که درانتخابات پارلمانی  گرجستان ائتلاف موسوم به رویای گرجی برهبری بیدزینا ایوانیشویلی  گوی سبقت را از حزب جنبش ملی برهبری میکائیل ساکاشویلی رهبر انقلاب رز2003 ورئیس جمهور این کشور ربود و متعاقبا نسبت به انتخاب رئیس پارلمان و دولت جدید مبادرت ورزید.نگارنده قصد دارد تحولات این کشور را پس از روی کار آمدن دولت جدید در عرصه های داخلی وخارجی  در چند بخش متوالی مرور و با بهره گیری از مدل مطالعاتی تطبیقی نسبت به مقایسه اوضاع فعلی وقبلی و همینطورارزیابی  تحلیلهای مختلف در رابطه با تحولات اخیر گرجستان و پیش بینی تحولات آتی درگرجستان  سطوری را به علاقمندان این بحث ارائه نماید.از آنجا که پس از پیروزی ائتلاف رویای گرجستان تحلیلهای مختلفی در رسانه ها ومحافل تحقیقاتی کشورمان صورت گرفت و دراکثر مواقع بنظر میرسید که نگاهها بصورت سیاه وسفید این تحولات را رویت کردند نگارنده درنظر دارد با رویکردی که صرفا سیاه وسفید نباشد به بررسی این تحولات بپردازد.در اکثر تحلیلها پیروزی ائتلاف گرجی اینگونه تعبیر شد که غلبه ائتلاف گرجی، پیروزی روسیه بر آمریکا ،شکست انقلاب مخملی رز و بازگشت به دوران سابق را برمی تافت.اما واقعیات موجود در گرجستان ،منطقه و نظام بین الملل بیانگر آنست که اینگونه ارزیابی از تحولات اخیر درگرجستان تا حدود زیادی شتاب زده بوده و قرین به یقین نیست.بنظر می رسد نه تنها انقلاب رز در گرجستان به شکست نینجامیده بلکه پیروزی ائتلاف گرجی نتیجه منطقی انقلاب رز در این کشور و استمرار روند پیشین با واقع بینی بیشتر می باشد.همینطور رویکرد دولت جدید در قبال روسیه کاملا همگرایانه ودر برابر آمریکا ،اروپا ونهادهای اروپائی  کاملا واگرایانه نیست  و تفاوتش با دولت قبلی بیشتر در تاکتیکهاست نه در استراتژی .

در بخشهای مختلف متوالی این نوشتار، نگارنده سعی خواهد نمود ضمن مروز اجمالی تحولات دوماه گذشته (از اول اکتبر2012) با ا رائه دلایلی  تلاش نماید تا  فرضیه ای که بدان اشارت رفت  را باثبات برساند.

در بخش اول این مقال به گاه شمار تشکیل پارلمان و دولت جدید و مواضع دولت رویای گرجی در قبال دولت قبلی و واکنشهای متقابل میان این دو (1) و در بخش دوم نیز به رویکردهای دولت جدید(ائتلاف رویای گرجستان) درقبال فدراسیون روسیه ، دیدگاههای رئیس جمهور گرجستان  واکنشهای مسکووبرخی از بازیگران فرامنطقه ای  درقبال تفلیس دردوره جدیدپرداختیم . (2) سیاست خارجی و مواضع دولت برآمده از تکاپوهای رویای گرجی  در برابر آمریکا ، اتحادیه اروپا وناتو و مواضع اعلام شده طرفهای مذکور در قبال دولت جدید گرجستان را اینک  طبق وعده ای کرده بودیم در بخش سوم این  نوشتار مورد بررسی قرارخواهیم داد و در بخش  پایانی  و چهارم  یک نتیجه گیری کلی از بحث حاضر را در معرض مطالعه ونقد علاقمندان قرار خواهیم داد.

مناسبات گرجستان با غرب در دوره جدید

در این بخش به رویکردها و مواضع دولت جدید گرجستان در قبال غرب که پس از پیروزی ائتلاف رویای گرجستان شاهد آن هستیم خواهیم پرداخت وبمنظور نگرش دقیق تر به تحولات سیاست خارجی این کشور در سه ماه گذشته  ودر دوره جدید به تفکیک در سه زیر بخش  جداگانه رویکرد تفلیس به آمریکا ،اتحادیه اروپا و سازمان نظامی –سیاسی ناتو و همینطور مواضع این کشورها و سازمان دربرابر گرجستان را مورد بررسی قرار خواهیم داد:

گاهشمار نگاه متقابل رویای گرجی  وآمریکا

پس از انتخاب رهبر ائتلاف رویای گرجستان بعنوان نخست وزیر جدید گرجستان رئیس جمهوری آمریکا در نامه ای به وی ضمن آرزوی موفقیت برای کابینه وزراء ، بر ادامه حمایت دولت آمریکا از توسعه همکاری ها بین واشنگتن و تفلیس تاکید کرد.نامه "باراک اوباما" رئیس جمهوری آمریکا که در آن برای موفقیت کابینه وزراء جدید گرجستان و ادامه همکاری ها بین دو کشور ابراز امیدواری شده است، روز دوشنبه8آبان توسط ریچارد نورلاند سفیر آمریکا در تفلیس تقدیم "بیدزینا ایوانیشویلی" نخست وزیر جدید گرجستان شد. سفیر آمریکا بعد از این دیدار گفت: دولت ایالات متحده همچنان به حمایت خویش از تلاش های گرجستان برای عضویت در ساختارهای اورآتلانتیکی و همچنین توسعه روابط دوجانبه ادامه خواهد داد. (فارس 9 آبان 91)

دیدار ایوانیشویلی با نظامیان آمریکائی

"بیدزینا ایوانیشویلی" رهبر ائتلاف مخالفان روز شنبه 15مهر با گروهی از نظامیان آمریکایی حاضر در گرجستان ملاقات  و آمادگی خود برای ادامه همکاری های نظامی با این کشور را اعلام کرد. در این دیدار مقامات نظامی آمریکایی هم پیروزی وی و تیمش در انتخابات را تبریک گفتند. ایوانیشویلی در این ملاقات تاکید کرد: ما همه تلاش خود را برای ادامه مشارکت خود با آمریکا در خصوص افغانستان بکار خواهیم بست. همچنین روز جمعه 14مهر هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا نیز در تماسی تلفنی با ایوانیشویلی پیروزی حزب وی در انتخابات پارلمانی را به وی تبریک گفت.طرفین در جریان این مذاکرات بر اهمیت مشارکت راهبردی بین تفلیس و واشنگتن و همچنین تلاش برای توسعه همکاری های آتی دو کشور تاکید کردند.( فارس 15مهر91)

نخست وزیر گرجستان به آمریکا نرفت

برغم اینکه خبرگزاری ایتارتاس روسی  از تفلیس گزارش داده بود  مایا پاندژیکیدزه وزیر امور خارجه گرجستان روز شنبه 27 آبان  پس از دیدار با فیلیپ گوردون معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا اعلام کرد که نخست وزیر این کشور ماه آینده عازم آمریکا خواهدشد اما این سر هنوز انجام نشده است.( 28آبان91 )

وزیر خارجه گرجستان به جای تخست وزیرعازم  آمریکا شد

روزنامه «کامرسانت روسی گزارش داد  "مایا پانجیکیدزه" وزیر امور خارجه گرجستان مذاکراتی را با "هیلاری کلینتون" وزیر خارجه آمریکا در واشنگتن  انجام داده است.وی بجای "بیدزینا ایوانیشویلی" نخست وزیر گرجستان به واشنگتن سفر کرده است که به عقیده کارشناسان، لغو سفر ایوانیشویلی به آمریکا به خاطر نارضایتی مقامات واشنگتن از دستگیری برخی افراد نزدیک به میخائیل ساآکاشویلی رئیس جمهور این کشور است. بر اساس آخرین اظهارات کلینتون، دولت آمریکا همچنان از این اقدام دولت ایوانیشویلی بشدت ناراضی است.هرچندکه  پانجیکیدزه خود علت این تغییر را تصمیم شخص نخست وزیر به دلیل مشغله در زمینه مذاکرات  بمنظور تقویت حاکمیت در کشور اعلام  و افزوده بود سفر ایوانیشویلی به آمریکا در سال ۲۰۱۳ صورت خواهدگرفت. مقامات تفلیس معتقدند که دلیل اصلی لغو سفر نخست وزیر گرجستان به آمریکا جدول کاری وی نبوده، بلکه نارضایتی مقامات آمریکایی از دستگیری اطرافیان ساآکاشویلی، از جمله وزیر دفاع سابق و رئیس ستاد کل ارتش این کشور است

وزیر خارجه گرجستان روزشنبه 11آذر91در واشنگتن با همتای آمریکایی خود ملاقات کرده و توصیه های سیاسی وی را شنید. است. هیلاری کلینتون در این دیدار گفت:انتخابات پارلمانی ماه اکتبر در گرجستان یک موفقیت بزرگ بود و ما از تغییر مسالمت آمیز قدرت در این کشور حمایت می کنیم، ولی انتظار داریم که تحقیقات در مورد تخلفات صورت گرفته از سوی برخی مقامات گرجستان کاملا شفاف و با رعایت کلیه ضوابط قانونی و حقوقی انجام گیرند.پانجیکیدزه هم به نوبه خویش گفت: ما به داشتن روابط مشارکتی با آمریکا افتخار کرده و همانطور که نخست وزیر گرجستان اعلام کرده است، تغییری در خط مشی خود در تقویت روابط با آمریکا نخواهیم داد.وی بعد از این دیدار در گفت وگو با خبرنگاران اعلام کرد که توانسته است همتای آمریکایی خود را در خصوص فقدان دلایل سیاسی در دستگیری های برخی مقامات نظامی گرجستان متقاعد سازد.وزیر خارجه گرجستان افزود: دوستان آمریکایی ما تنها بر شفاف بودن روند تحقیقات در این زمینه اصرار دارند که در خصوص این مسئله هم هیچ مشکلی وجود نخواهد داشت. (12آذر91)

تاکید ایوانیشویلی مبنی بر تعمیق همکاری های دوجانبه با آمریکا

نخست وزیر گرجستان در دیدار با معاون مشاور وزیر خارجه آمریکا در مسائل اروپا و آسیا به وی اطمینان داد که سیاست دولت وی در راستای تعمیق همکاری های دوجانبه با آمریکا است. ؛ "بیدزینا ایوانیشویلی روز سه شنبه7آذر91 بعد از دیدار با "اریک روبین" معاون مشاور وزیر امور خارجه آمریکا در مسائل اروپا و آسیا اعلام کرد که دولت جدید گرجستان قصد دارد سیاستی در جهت تعمیق همکاری ها با ایالات متحده را به اجرا درآورد.به گفته وی، در این دیدار طرفین به تجزیه و تحلیل روابط دوجانبه و راه های تقویت همکاری ها بین گرجستان و آمریکا پرداختند. ایوانیشویلی افزود: من از دولت آمریکا بخاطر اینکه اکنون ۲۰ سال است که از گرجستان حمایت و به آن کمک کرده قدردانی کرده و ابراز امیدواری نمودم که در دوره زمامداری دولت جدید در گرجستان روابط دو کشور عمیق تر از گذشته شود. نخست وزیر گرجستان به دیپلمات بلندپایه آمریکایی اطمینان داد که این کشور از این به بعد به شریک قابل اطمینان تری برای آمریکا تبدیل شود. روبین نیز به نوبه خویش ملاقات با ایوانیشویلی را مثبت ارزیابی کرده و گفت: در این دیدار مسائل مربوط به تعمیق روابط بین آمریکا و گرجستان و راه های تحقق توافقنامه چهارچوبی مربوط به مشارکت راهبردی بین دو کشور مورد بررسی قرار گرفت.

معاون مشاور وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد که مقامات واشنگتن همچنان به کمک خود به گرجستان برای همگرایی بیشتر با ساختارهای اورآتلانتیکی ادامه خواهند داد. توافقنامه چهارچوبی مربوط به مشارکت راهبردی بین گرجستان و آمریکا در تاریخ ۹ ژانویه سال ۲۰۰۹ در واشنگتن به امضاء رسید که توسعه همکاری های دو کشور در زمینه امنیتی، دفاعی، اقتصادی-بازرگانی، علمی-فرهنگی و انرژی را مورد توجه قرار داده است.(فارس 28آذر91)

گاه شمار شمار تحرکات لسانی ورجلانیجنبش اتحاد ملی ورویای گرجی واتحادیه اروپا ورژیم صهیونیستی

تصمیم  ایوانیشویلی به اروپا

 نخست وزیر آینده گرجستان که قبل از انتخاب شدنش  اعلام کرده بود در نخستین سفر خارجی به آمریکا خواهد رفت، بعد از گفت وگو با مقامات کمیسیون اروپایی متقاعد شد که نخست به اروپا سفر کند."بیدزینا ایوانیشویلی" رهبر ائتلاف مخالفان «آرزوی گرجستان» ( نامزد پست نخست وزیری این کشور) اعلام کرد که در ملاقات خود با نمایندگان کمیسیون اروپایی، متقاعد شده است که در نخستین سفر خارجی به اروپا برود.اشتفان فیوله" مسئول سیاست توسعه روابط با همسایگان اتحادیه اروپا که به تفلیس سفر کرده بود روز پنج شنبه27مهر در دیدار با ایوانیشویلی دعوتنامه رسمی "خوزه مانوئل بارسو" رئیس کمیسیون اروپایی برای سفر به بروکسل را به وی تقدیم کرد. "داوید اوسوپاشویلی" رئیس جدید پارلمان گرجستان که در این مذاکرات حضور داشت، اعلام کرد که این سفر در آینده بسیار نزدیک  برنامه ریزی خواهد شد.لازم به ذکر است که روز یکشنبه 30 مهر(21 اکتبر )نخستین جلسه پارلمان گرجستان با ترکیب جدید برگزار  وترکیب دولت جدید این کشور به نخست وزیری ایوانیشویلی مورد تایید نمایندگان قرار گرفت.رهبر ائتلاف مخالفان در گرجستان که در انتخابات پارلمانی اول اکتبر این کشور به پیروزی رسیده است، پیش از این اعلام کرده بود که نخستین سفر خارجی خود را در ماه نوامبر به ایالات متحده آمریکا انجام خواهد داد. در ملاقات روز پنج شنبه27مهر ایوانیشویلی و مقامات کمیسیون اروپایی مسائل مربوط به همگرایی گرجستان با ساختارهای اروپایی مورد بررسی دقیق قرار گرفت.( فارس 29مهر91)

نخست وزیر گرجستان در همین روز(در حالیکه هنوز بصورت رسمی نخست وزیر نشده بود) نیز با "جیمز آپاتورای" نماینده ویژه دبیرکل ناتو در کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی دیدار و در خصوص همکاری های آتی گرجستان و ناتو گفت گو کرده بود.مخالفان در گرجستان که حکومت در این کشور را بدست گرفته اند، وعده داده اند که خط مشی گرجستان در راستای همگرایی با اتحادیه اروپا و عضویت در ناتو را تغییر نخواهند داد، ولی در عین حال آماده مذاکره با روسیه برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با این کشور هستند.

سفر ایوانیشویلی به بروکسل و طعنه اروپائی  

اتحادیه اروپا روز دوشنبه22آبان 91 از گرجستان خواست برای تقویت معیارهای دموکراسی در این کشور بیش از پیش تلاش کند.این در حالی است که انتخابات اخیر در گرجستان امکان تغییر صلح آمیز قدرت در این کشور را فراهم آورده است.خوزه مانوئل باروسو رئیس کمیسیون اروپا در دیدار با بیدزینا ایوانیشویلی نخست وزیر گرجستان در بروکسل گفت دموکراسی تنها محدود به روز انتخابات نمی شود بلکه « در روزهای پس از آن نیز باید ادامه یابد و تأکید بر قوانین دمکراتیک باید هر روز ادامه یابد.باروسو گفت رهبران سیاسی گرجستان باید هر چه توان دارند برای « حفظ فضای سیاسی مسئول و سازنده » بر اساس اصل برابری برای همه انجام دهند. باروسو به مورد خاصی اشاره نکرد اما روز جمعه وزیر دفاع سابق گرجستان به دو ماه بازداشت قبل از محاکمه محکوم شد.این نخستین سفر خارجی ایوانیشویلی به عنوان نخست وزیر گرجستان پس از شکست دادن حزب حاکم میخائیل ساکاشویلی رئیس جمهور گرجستان در انتخابات پارلمانی ماه گذشته بود. ایوانیشویلی دراین دیدار اعلام کرد سیاست خارجی همگرائی با غرب و تلاش برای پیوستن گرجستان به ناتو و در نهایت اتحادیه اروپا راادامه خواهدداد. باروسوهم گفت: من بر تعهد کامل خود به تمامیت ارضی گرجستان تأکید می کنم.در این سفر هرمان ون رومپوی رئیس شورای اروپا نیز با ایوانیشویلی دیدار و بر لزوم ادامه پیشرفت های دمکراتی در این کشور تأکید کرد.(خبرگزاری فرانسه 23آبان)

اتهام ساکاشویلی به ایوانیشویلی درمورد واگرائی به غرب

میخائیل ساکاشویلی رئیس جمهور گرجستان مدعی شد «بیدزینا ایوانیشویلی» نخست وزیر این کشور تلاش دارد رویکرد سیاست خارجی گرجستان را به جای غرب به سوی روسیه متوجه گرداند.به گفته ساکاشویلی اظهارات اخیر نخست وزیر گرجستان اشاره به آن دارد که وی تعهدی به ارزش های اروپایی نداشته بلکه به سوی روسیه توجه دارد.این ادعای ساکاشویلی پس از آن مطرح شد که موضوع تلاش ایوانیشویلی به کمک پارلمان برای اعلام عفو عمومی مطرح شد. به باور رئیس جمهوری گرجستان، نخست وزیر این کشور قصد دارد، بدین وسیله کسانی که ساکاشویلی مدعی است جاسوس روسیه هستند، آزاد کند.میخائیل ساکاشویلی همچنین نخست وزیر این کشور را به استفاده از ابزارهای کثیف برای فشار آوردن به مخالفان متهم کند.(قفقاز اینفو 25دی91) لازم به ذکراست که اخیرا برغم مخالفت ساکاشویلی ،پارلمان گرجستان طرح عفو 3000نفر از زندانیان را که رویای گرجستان معتقداست قریب 130نفرشان  زندانی سیاسی هستند تصویب و توسط رئیس پارلمان امضاء شد.این درحالی بود که طبق قانون اولویت امضاء با رئیس جمهور بود و به دلیل عدم آمضای آن توسط ساکاشویلی درمدت قانونی از سوی رئیس پارلمان بامضا رسید.

لغو سفر وزیر امور خارجه اسرائیل به گرجستان

 پس از آنکه گرجستان از قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد درخصوص اعطای وضع کشور ناظر غیر عضو به فلسطین حمایت کرد، وزیر امور خارجه اسرائیل سفر برنامه ریزی شده خود به این کشور منطقه قفقاز جنوبی را به تعویق انداخت. سفیر اسرائیل در گرجستان از تعویق این سفر خبر داد. سفیر اسرائیل در گرجستان از تصمیم تفلیس در خصوص حمایت از قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در خصوص اعطای وضع کشور ناظر غیر عضو به فلسطین ابراز شگفتی و ی‍‍أس کرد، با این حال، اثر منفی آن بر روابط دو جانبه را منتفی دانست.

آویگدور لیبرمن وزیر امور خارجه اسرائیل قرار بود اواخرآذرماه 91 ماه وارد تفلیس شود. مجمع عمومی سازمان ملل متحد با یکصد و سی و هشت رای موافق در مقابل نه رای مخالف و چهل و یک رای ممتنع فلسطین را به عنوان کشور ناظر غیر عضو به رسمیت شناخت. سفیر اسرائیل در گرجستان گفت : تصور نمی کنیم که این قطعنامه سازمان ملل متحد تغییری در وضع کنونی ایجاد کند. وی افزود : هیچ کشوری وجود ندارد که با چنین قطعنامه ای ایجاد شده باشد. اسرائیل در گذشته بارها نشان داده و ثابت کرده که آماده مذاکرات برای صلح است. ما به معاهدات صلح با مصر و اردن دست یافته ایم. همه این دستاوردها از طریق مذاکرات مستقیم و دو جانبه حاصل شده است.(باشگاه خبرنگاران جوان 14آذر91)

تحرکات متقابل تفلیس وناتو

پیشینه همکاریهای ناتو وگرجستان قبل از پیروزی ائتلاف رویای گرجی

در بررسی روابط بین گرجستان و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) خاطرنشان می شود که نقطه عطف روابط میان گرجستان و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از دوران حکومت رژیم های «گامساخوردیا» و «شواردنادزه» در تفلیس آغاز شد.در سال های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸ میلادی، گرجستان رسما به برنامه ناتو موسوم به مشارکت برای صلح پیوست و اولین طرح جداگانه دوستی را ارائه و دفتر دیپلماتیک خود را در مقر اصلی ناتو افتتاح کرد.اولین تمرینات مشترک نظامی و مانورهای ناتو و گرجستان در سال های ۲۰۰۱ و۲۰۰۲ در بندر پوتی دریای سیاه انجام شد   پس از آن، رفت و آمد کشتی های جنگی ناتو به بنادر گرجستان و تمرینات مشترک به صورت منظم انجام شد.پس از به قدرت رسیدن «میخائیل ساکاشویلی»، گرجستان تمایل بیشتری برای همکاری نزدیک تر با سازمان ناتو از خود نشان داد.در سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ میلادی، نیروهای زمینی گرجی به نیروی بین المللی کمک به امنیت در افغانستان (ایساف )پیوستند و پارلمان گرجستان به اتفاق آرا به طرح پیوستن گرجستان به سازمان ناتو رأی مثبت داد، همه پرسی اختیاری انجام شده در سال ۲۰۰۸ در این کشور نشان داد که ۷۷ درصد شرکت کنندگان از طرح عضویت گرجستان در ناتو حمایت می کنند.

مواضع متقابل دولت جدید گرجستان وناتو

در اوایل اکتبر ۲۰۱۲ میلادی، «آندرس فوگ راسموسن» دبیر کل ناتو به «میخائیل ساکاشویلی» رئیس جمهور گرجستان و «بیدزین اوانیشویلی» نامزد نخست وزیری از ائتلاف برنده رویای گرجی» در انتخابات پارلمانی گرجستان، به خاطر نتایج انتخابات تبریک گفت و بر آمادگی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برای فراهم کردن زمینه پیوستن گرجستان به این سازمان تأکید کرد.

در ۱۸ اکتبر سال ۲۰۱۲ سفر «جیمز آپاتورای» نماینده ویژه دبیر کل ناتو به کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی شروع شد، که مذاکراتی را در وزارتخانه ها و نهادهای امنیتی گرجستان برگزار کرد و با نمایندگان نیروهای سیاسی مختلف در این کشور ملاقات کرد.آپاتورای بعد از آمدن به تفلیس گفت: پیام اصلی من این است که ناتو همکاری با گرجستان را ادامه می دهد تا گرجستان به یک عضو ناتو تبدیل شود.وی در ادامه تأکید کرد: ما همچنین پس از گذشت حدود 2 دهه از آغاز روابط سیاسی-نظامی تفلیس و ناتو، اکنون گرجستان به یکی از پایگاه های آمریکا در قفقاز جنوبی تبدیل شده و نقش مهمی در برنامه های استراتژیک ناتو در منطقه ایفا می کند.

به حمایت خود از تمامیت ارضی گرجستان ادامه می دهیم. علاوه بر این در اواخر نوامبر ۲۰۱۲، نمایندگان کمیته نظامی ناتو از گرجستان دیدن  کردند. در حال حاضر ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورهای پیشرو عضو ناتو روابط خود را با گرجستان در زمینه های سیاسی، نظامی و فنی- نظامی و به صورت دو جانبه توسعه می دهند. به این ترتیب، کنگره ایالات متحده آمریکا رای به تعمیق همکاری نظامی با گرجستان و تحویل سلاح های جدید خود داده است.

در کنگره همچنین گروه با نفوذی شکل گرفته که به پشتیبانی از تفلیس می پردازد. تأمین بودجه مالی برای برنامه تجهیز تسلیحاتی گرجستان در بودجه سال ۲۰۱۲ پنتاگون گنجانده شده است.

این در حالی است که فروش «تسلیحات دفاعی» مختلف پیش بینی شده است که ماهیت آنها هنوز فاش نشده و ایالات متحده طرح های خود را برای تبدیل گرجستان به پایگاه نیروهای ائتلاف غرب در این منطقه پنهان نمی کند و دیگر کشورهای ناتو را برای پیوستن در فرایند تقویت نیروهای مسلح گرجستان فرا می خواند.در نتیجه، گرجستان در چند سال آینده، ممکن است نه تنها از ایالات متحده، بلکه از کشورهای غرب اروپا نیز تسلیحات وارد شود.

همچنین در سپتامبر ۲۰۱۲ تحقق توافقنامه بین رؤسای جمهور گرجستان و آمریکا که شامل شش بند در زمینه دفاعی می باشد، آغاز شد که هدف آن تقویت سیستم دفاع ضد موشکی گرجستان است.

واشنگتن قصد دارد به گرجستان در تقویت توان دفاعی خود در تمام جهات کمک کند: توسعه سیستم های دفاع هوایی، تقویت نیروی نظامی دریایی و گارد ساحلی و ساخت تأسیسات مهندسی جدید و توسعه قدرت نیروهای زمینی از برخی موارد این کمک ها می باشد.بدین ترتیب، گرجستان به یکی از پایگاه های اصلی ایالات متحده آمریکا در قفقاز جنوبی تبدیل شده و نقش مهمی را در برنامه های استراتژیک ناتو در منطقه ایفا می کند.گفتنی است درسال های اخیر واشنگتن بودجه قابل توجهی را به بازسازی فرودگاه نظامی در وازیانی و مارنیئولی و همچنین در بنادر پوتی و باتومی اختصاص داده است.

رویکرد فرمانده ناتو درگرجستان درقبال کشورهای منطقه

«اریک روبین» معاون دستیار وزیر امور خارجه که پس از پیروزی ائتلاف رویای رویای گرجستان در انتخابات پارلمانی این کشور در یک نشست خبری در سفارت آمریکا در تفلیس شرکت کرده بود بیان داشت: ایالات متحده آمریکا به ادامه همکاری پربار با گرجستان در مورد مسائل ایران ، ترکیه-وسوریه امیدوار است. وی طی ملاقات های خود با رئیس جمهور و نخست وزیر آینده گرجستان، من در مورد تلاش های جامعه بین المللی در راستای جلوگیری از ساخت سلاح های هسته ای توسط ایران بحث کردم. او همچنین تأکید کرد: گرجستان باید نقش حافظ صلح را در منطقه ایفا کند.

مذاکرات تلفنی راسموسن و ساآکاشویلی

"آندرس فوگ راسموسن"دبیر کل ناتو در جریان مذاکرات تلفنی مورخه 22مهر1391 خود با "میخائیل ساآکاشویلی" رئیس جمهوری گرجستان از انتخابات پارلمانی اخیر در این کشور بعنوان نقطه عطف تاریخی در راستای توسعه دموکراسی در گرجستان نام برد. راسموسن در ارزیابی از روند برگزاری انتخابات پارلمانی در گرجستان، آزادانه و عادلانه برگزار شدن این انتخابات را به ساآکاشویلی و ملت گرجستان تبریک گفت و از اینکه گرجستان همچنان در جهت همگرایی کامل با ناتو گام برمی دارد، ابراز رضایت کرد.
دبیر کل ناتو گفت: گرجستان امکان برداشتن گام های اساسی و غیرقابل بازگشت در راستای عضویت در پیمان آتلاتیک شمالی را دارد و تمایل نیروهای مخالف گرجستان که اکثریت پارلمانی را بدست آورده اند برای ادامه این جهت گیری قابل تقدیر است.

ساآکاشویلی هم در جمع خبرنگاران اعلام کرد: در ظرف یک سالی که وی همچنان در سمت ریاست جمهوری گرجستان قرار دارد، همه تلاش خود را بکار خواهد بست تا گرجستان تا جای ممکن به سازمان ناتو نزدیک شود. "بیدزینا ایوانیشویلی" رهبر ائتلاف مخالفان و نخست وزیر آینده گرجستان از هم اکنون اعلام کرده است که به خط مشی همگرایی با ناتو و اتحادیه اروپا ادامه خواهد داد، البته در عین حال تلاش خواهد کرد تا روابط گرجستان با روسیه را نیز بهبود بخشد.( فارس ۲۲ مهر ۱۳۹۱ )

تاکید نماینده ویژه دبیر کل ناتو برضرورت الحاق گرجستان به ناتو

جیمز اپاتورای نماینده ویژه دبیر کل ناتو در قفقاز و آسیای مرکزی در مصاحبه ای  گفت:«آرزوی ناتو عضویت گرجستان در این سازمان است» وی افزود سهم گرجستان در افغانستان تعیین کننده آینده گرجستان در ناتو می باشد. گرجستان حتماٌ به سازمان ناتو ملحق می شود. اپاتورای از طرف ناتو بخاطر نظامیان کشته شده گرجی در افغانستان ابراز همدردی نمود.درهمین حال اشتفان فوله کمیسر عالی اتحادیه اروپا در امور سیاست گسترش و همجواری به علاقه اتحادیه اروپا نسبت به روابط بین گرجستان و روسیه تاکید و اضافه کرداتحادیه اروپا از احتمال از سرگیری روابط حسن همجواری از جمله روابط تجاری بین گرجستان و روسیه استقبال می نماید.او خاطرنشان کرد تجارت یکی از مسائل مهم و عامل صاف کننده جهت توسعه امنیت در منطقه می باشد.همزمان فیلیپ دمیتروف سفیر اتحادیه اروپا در گرجستان نیز در نشستی با نمایندگان برخی از سازمان های غیر انتفاعی وابسته به اروپا در تفلیس اعلام کرد که این اتحادیه 760 میلیون یورو کمک مالی در اختیار گرجستان قرار میدهد. بر این اساس بخشی از این کمک به بودجه دولت گرجستان تزریق خواهد شد و بخشی نیز برای ایجاد پروژه های جدید از جمله در بخش کشاورزی صرف خواهد شد. اینگونه کمکهای خارجی به گرجستان که گویا بدلایل سیاسی صورت میگیرد در آمارهای رسمی کشور بعنوان سرمایه گذاری خارجی معرفی میشود.( جورجیا آنلاین۶ آبان۱۳۹۱ )

درگیری طرفداران و مخالفان عضویت گرجستان در ناتو

  دوروز به پایان سال 2012، تفلیس پایتخت گرجستان شاهد درگیری طرفداران و مخالفان عضویت گرجستان در ناتو بود. هنگامی که طرفداران روابط با روسیه قصد گذاشتن گل در کنار مجسمه «الکساندر پوشکین» را داشتند، جانبداران روابط گرجستان با ناتو مانع شدند و زد و خورد میان آنان شروع شد. مخالفان، الحاق گرجستان به ناتو را به ضرر گرجستان دانسته و بیان کردند که بعد از روی کار آمدن دولت جدید با ریاست «بیدزینا ایوانیشویلی» نخست وزیر این کشور گمان می کردند این کشور روابط خود با روسیه را برقرار خواهد کرد.(فارس13دی1391)

قصد ساکاشویلی برا ی آغاز جشن سال نو با نظامیان گرجی در افغانستان

"میخائیل ساکاشویلی" رئیس جمهوری گرجستان ورهبر حزب جنبش اتحاد ملی این کشور تصمیم گرفته بود تا آغاز سال نو را در کنار نظامیان این کشور در افغانستان که بخشی از نیروهای ائتلاف بین المللی را تشکیل می دهند، جشن بگیرد. ایراکلی آلاسانیا" وزیر دفاع گرجستان اعلام کرد که نظامیان گرجستانی همه تلاش خود را بکار خواهند برد تا امنیت ساآکاشویلی را در طول سفر وی به افغانستان بطور تضمین شده تامین کنند.
آلاسانیا روز پنج شنبه7دی 91 در یک برنامه زنده تلویزیونی گفت: این نکته بسیار مثبتی است که رئیس جمهوری تصمیم گرفته تا سال نو را در یکی از خطرناکترین نقاط جهان و در کنار نظامیان گرجی که دور از خانواده های خود در افغانستان هستند، بگذراند. هرچند با توجه به مسائل امنیتی بهتر بود که چنین سفری بدون اعلام رسمی و بطور محرمانه صورت می گرفت. وزیر دفاع گرجستان افزود: البته وی به رئیس جمهوری توصیه نمی کند که سفر خود به افغانستان را به تعویق بیاندازد، چرا که می داند ساکاشویلی توجهی به توصیه وی نخواهد کرد.( پایگاه خبری-اینترنتی «راس بالت»8دی91)

برغم اعلام خبر شرکت رئیس جمهور گرجستان در جشن سال نودرحضور نظامیان گرجی درافغانستان  اخباری درخصوص این سفر مشاهده نشد.محتمل است با توجه به تنشهائی که دولت جدید با ساکاشویلی ایجادنموده است مانع از انجام این سفرشده باشد.لازم به ذکراست که ساکاشویلی برای  اولین بار در تاریخ ۲۰ فوریه سال ۲۰۱۲ برای دیدار با نیروهای حافظ صلح گرجستان به افغانستان سفر کرد و در داخل یک زره پوش نظامی به گشت زنی کوتاهی به همراه نظامیان این کشور پرداخت.

گفتنی است نیروهای نظامی گرجستان از آگوست سال ۲۰۰۹ تاکنون در ترکیب نیروهای ائتلاف بین المللی «ایساف» و تحت فرماندهی نیروهای آمریکایی در حال انجام ماموریت حفظ صلح در افغانستان هستند و تاکنون ۱۸ نظامی گرجی جان خود را در افغانستان از دست داده اند.

آخرین مواضع دبیرکل ناتو در قبال سلطه طلبی های مسکو در گرجستان

آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل ناتو دربخش از  مصاحبه خود  با آژانس خبری اینترفاکس و روزنامه نووایا گازتا روسی که در اواخر آذرماه سالجاری انجام گرفت  در پاسخ به این سوال که آیا  روسیه می تواند در مورد تصمیم گیری گرجستان برای عضویت درناتو  دخالت کند یانه ؟پاسخ داد که  این اقدام مربوط به گرجستان است که آیا می خواهد به ائتلاف ناتو بپیوندد یا خیر. این امر به روسیه مربوط نمی شود که در خصوص آینده گرجستان تصمیم گیری کند. این مربوط به ناتو و گرجستان است. همان طور که می دانید در مجارستان ما تصمیم گرفته ایم که گرجستان یکی از اعضای ناتو شود. البته این امر در صورتی امکان پذیر است که گرجستان تمام معیارهای لازم را داشته باشد که این امر تاکنون صورت نگرفته است. ما کمیسیون گرجستان - ناتو را ایجاد کرده ایم و در این کمیسیون در خصوص این مساله بحث می کنیم که اصلاحاتی را در گرجستان برای دستیابی به معیارهای لازم در این کشور ارتقا و بهبود بخشیم.

راسموسن در پاسخ به این پرسش که آیا گرجستان می تواند بدون آبخازیا و اوستیای جنوبی یکی از اعضای ناتو شود و آیا اینکه به رسمیت شناختن این دو جمهوری خودمختار توسط روسیه امکان پذیر است یا خیر، گفت: تمام این موارد فرضیه هستند و امیدواریم که یک راه حل صلح آمیز در خصوص مساله اوستیای جنوبی و آبخازیا مطرح شود.

دبیرکل ناتو در ادامه گفت: ما به شدت از به رسمیت شناخته شدن آبخازیا و اوستیای جنوبی به عنوان دو کشور مستقل توسط روسیه ابراز تاسف می کنیم. این امر به واقع مطابق با قوانین بین الملل نیست. من می دانم که مسکو در خصوص سیاست های آشکار ناتو و گسترش این ائتلاف ابراز خرسندی نمی کند اما اجازه بدهید که توجه شما را به این حقیقت جلب بکنم که گسترش ناتو و اتحادیه اروپا مرتبط با ایجاد ثبات ، گسترش و بهبود شرایط اقتصادی در اروپای شرقی است.معتقدم که ناتو پیامدهای جدی و ممکن در خصوص گام های بعدی در مورد پیوستن گرجستان به این ائتلاف را در مورد روابط میان ناتو و روسیه و همچنین امنیت اروپا را به خوبی می داند.راسموسن در انتها یادآور شداین امر برای ناتو کاملا غیر واقعی است که سیاست پیوستن گرجستان به ناتو بتواند تاثیری بر روابط با اوستیای جنوبی و آبخازیا و تعهدات ما برای دفاع از آنها در هر شرایطی داشته باشد.(26ایسناآذر1391)

تحلیل:

 آنچه از مشاهده اخبار تحولات و تحرکات مقامات درتفلیس، بروکسل وواشنگتن در سه ماه اخیر  می توان دریافت این است که رویکرد دولت رویای گرجی در قبال غرب از منظر استراتزیک تفاوتی نسبت به قبل ندارد وگرجستان کماکان همگرائی با مجموعه کشورها و ساختارهای غربی را پی گرفته است. تمایزی که میان مواضع رویای گرجستان و جنبش اتحاد ملی مشهود است این است که رویای گرجی همچون دولت جنبش متحد ملی قصد واگرائی از روسیه را ندارد و به لطایف الحیل به دنبال برقراری مناسبات باروسیه و برداشتن موانع پیش رو دراین راستاست. برغم اینکه درطول سه ماه اخیر مقامهای گرجستان وروسیه سفرهائی به کشورهای یکدیگر نداشته اند و صرفا نمایندگان دودولت اخیرا نشستی در سوئیس برگزارکردند اما دراظهارات مقامات دوکشور رویکردهای مثبتی نسبت به ایجادجرقه در مناسبات فی مابین قابل رویت است.بزرگترین مانع اشغال مناطق اوستیای جنوبی و آبخازیا توسط نیروهای روسی و شناسائی این دو منطقه متعلق به گرجستان از سوی مسکو است که رفع این مشکل در کوتاه مدت و به سهولت ممکن نمی نماید. جدیت آمریکا،اتحادیه اروپا وناتو در پی گیری سیاست همگرائی گرجستان با این مجموعه به قوت خود باقیست اما تحرک عملی بیشتر از سوی غرب دراین راستا درشرایط کنونی نمود آنچنانی ندارد .آمریکا درشرایط فعلی که با بحرانهای موجود در خاورمیانه بویژه سوریه ،فلسطین اشغالی و ایران، افغانستان وعراق  مواجه است قصدن دارد روسیه را بیشترازحد تحریک نماید. مسکو هم این وضعیت را برای خود فرصت مغتنمی می پندارد و علاقه مند است حتی المقدور بحران درخاورمیانه فرسایشی شود تا آمریکا وناتو به سمت روسیه توجه زیادی معطوف نکنند. مقامهای روسی تا آنجا که درتوان دارند به طولانی شدن این بحرانها بصور مختلف کمک می کنند تا بتوانند به خودسازی بیشتری بپردازند اما با توجه به مشکلات مختلفی که روسیه در زمینه های سیاسی ،امنیتی ،اقتصادی و اجتماعی با آنها مواجه است بعید بنطر می رسد آنگونه که باید بتواند برمشکلات فائق آید و توانمندیهایش را افزایش دهد. بنابراین تصمیم گیرندگان مستقر در کرملین به سیاست فرسایشی نمودن بحرانها تا مقعطعی  و اخذ امتیاز و سهم  بایسته  و عقب نشینی ادامه خواهند داد و با توجه به سناریوهای موجود پیشروی غرب ودر راس آنها آمریکا درمنطقه وهمینظور قفقاز جنوبی (و پیرامون ) هرچند گام به گام ادامه خواهد داشت./16

(1)بخش اول را درلینک ذیل می توان ملاحظه نمود:

http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1910529

   (2) بخش دوم  در این لینک  زیر  قابل مشاهده است.

 http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1910953