مخالفان سیاسی یا شورشیان مسلح؟

دیپلماسی ایرانی: مخالفان سوري در اين ماه با تشکیل یک ائتلاف گسترده  سیاسی شامل فعالاني كه در آغاز اعتراضات نقش داشتند گام رو به جلوي قابل توجهی  برداشته اند. با اين حال فرماندهي نظامي مخالفان، محل اختلاف است و تا زماني كه اين موضوع درست نشود گروه هاي جهادي افراطي قدرت بيشتري كسب خواهند كرد.
همانطور كه بعد از سفرم به سوريه در ماه اكتبر نوشتم، يك ساختار فرماندهي و كنترل قوي تر براي ايجاد  نيروهاي مخالفي كه بتوانند دو وظيفه ضروري را به انجام برسانند حياتي است. اين دو وظيفه عبارتند از: شكست بشار اسد و حفظ نظم در سوريه پس از سقوط وي. ايالات متحده شورشيان را تشويق كرده است تا براي دستيابي به هماهنگي بهتر "شوراي نظامي" استاني تشكيل دهند. اما نيروهاي شورشي در هفته هاي اخير كماكان پراكنده باقي مانده اند.
در صحبت با مخالفاني كه سفر من به سوريه را ترتيب داده بودند، نمونه هايي از بي نظمي ناشي از گذر از ساختار شوراي نظامي را شنيدم. گفته مي شود سرگرد محمد علي و سرگرد ماهر نعيمي، دو تن از فرماندهان شورشيان از شهر حماه مستقيما از كشورهاي خليج [فارس] پول دريافت مي كنند. علی و نعیمی هنوز به عنوان واسطه برای تمام رفقای حاضر در جناح مخالف فعالیت می کنند و البته از خط و خطوط شورای نظامی هم خارج هستند.
مثال ديگر، شيخ عدنان محمد العرور، يك روحاني افراطي از حماه است كه از عربستان سعودي پول مي گيرد و گاهي اوقات در تلويزيون هاي عرب زبان حاضر مي شود. گفته مي شود وي جبهه هماهنگي شوراي نظامي در شمال سوريه را تضعيف كرده است. امريكا به عربستان هشدار داده است كه دست از حمايت از العرور بردارد اما فعالان معتقدند وي حامياني قوي دارد.
مثال سوم از اين تناقض نشان داده شده از منابع شورشيان، مبارزين فاروق هستند كه اصالتا از حمص هستند و كنترل مرزهاي اصلي شمال سوريه را در دست دارند. گفته مي شود اين گروه از حمايت ويژه و قدرتمند تركيه برخوردار است كه به آنها اين جازه را مي دهد كه خارج از ساختار شوراي نظامي عمل كنند.
از همه خطرناك تر روند رو به رشد گروه جهادي جبهه النصره است؛ گروهي وابسته به القاعده كه بودجه اش را از افراد ثروتمند خليج فارس دريافت مي كند. يك مثال از نقش مخرب فرقه اي كه توسط جبهه التصره ايفا شده است اين است كه گفته مي شود اخيرا جنگجويانش به شورشيان كرد در راس العين در شمال سوريه حمله كرده اند. دليل ديگر رشد نفوذ گروه هاي افراطي اين است كه جنگجويان آن اشتياق به شهادت دارند و اين باعث سخت شدن آنها شده است.
فعالان سوریه هشدار می دهند تا زماني كه دولت هاي مختلف كه از مخالفين حمايت مي كنند از طريق شوراهاي استاني به آنها پول تزريق كنند اين هرج و مرج ادامه خواهد داشت. يك فعال سوري اخيرا به يكي از مقامات امريكايي هشدار داده است: " تا زماني كه خودتان متحد نشده ايد، از ما درخواست همراهی نكنيد."
برنامه امريكا بر اين است كه تلاش خود را براي همكاري با حاميان كليدي مخالفان مانند عربستان سعودي، قطر، تركيه و فرانسه را به منظور ساخت يك ساختار فرماندهي قدرتمند افزايش دهد. مقامات ايالات متحده به طور ويژه تلاششان را بر روي چندين فرمانده شوراي نظامي از جمله سرهنگ عبدالجبار عقيدي در حلب، سرهنگ عفيف سليمان در ادلب، ژنرال زياد الفهد و خالد الحبوث در دمشق كه سعي بر تقويت اتحاد دارند متمركز كرده اند.
يكي از نقش هاي كليدي اين شوراها اين است كه مخالفان را فراتر از ريشه هاي جهادي سني آن گسترش دهد. براي مثال گفته مي شود عقيدي اخيرا دو بار با اسقف مسيحيان سوري در حلب ديدار داشته است تا به آنها اين اطمينان را بدهد كه مسيحيان در صورت پيروزي مخالفان ايمن خواهد بود. بنابر گزارش ها اسقف هم در پاسخ گفته است: " در صورتي كه اين آينده باشد ما مي توانيم با آن همكاری كنيم."
مخالفان سياسي اين ماه بعد از اجلاسي در دوحه قطر يك جبهه متحد كه رسما نام ائتلاف ملي انقلابيون سوري و نيروهاي مخالفين بر آن نهادند را تشکیل دادند. اين گروه تا به حال توسط فرانسه، بريتانيا، تركيه، شوراي همكاري خليج فارس و اتحاديه اروپا به رسميت شناخته شده است. این وحدت سياسي پس از فشار هيلاري كلينتون، وزير خارجه ايالات متحده بر قدرتهاي منطقه اي كه از گروه هاي مختلف حمايت مي كردند حاصل شد.
متاسفانه بحث رهبری شورای نظامی جزو دستور کارهای نشست  دوحه نبود. رهبران نظامی مانند عقیدی فکر می کردند به این اجلاس دعوت شوند اما هیچ دعوتنامه هرگز برای آنها ارسال نشد. این مساله منجر به تضعیف روحیه آنها شده است.
منابع امریکایی و سوری موافقت کرده اند که اتحاد نظامی تشکیل دهند، سی آی ای باید سازمان های اطلاعاتی را تحت فشار قرار دهد تا پشتیبانی مالی و دیگر کمک های خود را در اختیار ارتشی واحد قرار دهد. مقامات امید دارند که این پروسه ظرف ماه های آینده اتفاق بیافتد، اما رهبران شورشیان واهمه دارند که مبادا این مساله نوش داروی بعد مرگ سهراب باشد.
یک ساختار نظامی یکپارچه و غیر افراطی حیاتی است. در نهایت این امر می تواند منجر به تامین مسیری برای آرامشی نهایی شود که پایانی بر تمام جنگ های فرقه ای باشد . در غیر اینصورت، این جنگی مرگبار بین نیروهای اسد و جهادی های رادیکال خواهد بود که درهم شکستن سوریه نتیجه این روند خواهد بود.