استراتژی امریکا در سوریه تغییر می‌کند؟

دیپلماسی ایرانی: کشته شدن سفیر امریکا در لیبی در پی پخش فیلم توهین آمیز به ساحت مقدس پیامبر اعظم (ص) در ایالات متحده، آن هم در زمانی که تغییرات در این کشور با حمایت غرب و ایالات متحده امریکا اتفاق افتاده است، بی شک تاثیرات به سزایی بر آینده روند خاورمیانه می گذارد. اکنون بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که با این حادثه استراتژی غرب در قبال بهار عربی و تحولات جاری خاورمیانه تغییر خواهد کرد، به ویژه در پرونده سوریه احتمالا غربی ها در مسلح ساختن مخالفان سوری تجدید نظر می کنند.

به گزارش روزنامه لبنانی السفیر، چاپ لبنان، یک دیپلمات مطلع در این باره می گوید: «آن چه در بنغازی رخ داد، امور را به سمتی پیش خواهد برد که غربی ها از مسلح ساختن نیروهای مخالف سوری خودداری کنند. البته این بدان معنا نیست که آن دسته از کشورهای خاصی که به کار مسلح ساختن مخالفان اسد برخواسته اند فورا از این سیاست صرف نظر می کنند بلکه در حقیقت می توان گفت که فشار غربی ها بر این کشورها افزایش خواهد یافت و آنها عملا راه خود را از کشورهایی مثل قطر و عربستان که در این کار ممارست دارند، جدا خواهند کرد.»

این دیپلمات که به دلیل حساسیت پستش نخواست نامش فاش شود همچنین می گوید: «غربی ها اکنون از جریان های سلفی، اخوانی و جهادی اسلامی به شدت واهمه دارند و نمی خواهند که این جریان ها بیش از این تقویت شوند. برای همین راه خود را از کشورهایی که از آنها حمایت می کنند یعنی قطر و عربستان جدا خواهند کرد.»

لازم به یادآوری است که جریان های مسلح مخالف اسد در حال حاضر از طریق یک همکاری مشترک میان امریکا، بریتانیا و ترکیه در مرزهای سوریه – ترکیه حمایت تسلیحاتی و اطلاعاتی می شوند.

روزنامه السفیر در ادامه به تحلیل این اظهارات پرداخته و می نویسد: به طور رسمی تا کنون جریان های سلفی که خود را با جریان های اسلامی ترکیب کرده اند، نتوانسته اند حداقل در لیبی جایگاه ویژه ای بیابند، برای همین کشورهای اروپایی نیز به رغم این که در ابتدا تلاش هایی را برای اثبات این ادعا که بهار عربی به انحراف کشیده شده است، صرف کردند، اما اکنون از آن جا که دولت های جدید به خصوص در لیبی با حمایت آنها به روی کار آمده اند، جرات بیان این که بهار عربی به انحراف کشیده شده است، ندارند. به خصوص که پایتخت های غربی قبل از هر جایی به عادی سازی روابط با اخوان المسلمین در سراسر کشورهای عربی علی الخصوص مصر و لیبی برخواستند و به این مساله کوچک ترین توجهی نکردند که این جریان ها از حرکت های جهادی حمایت می کنند یا به اندیشه های لیبرالی نزدیک هستند.

روزنامه السفیر در ادامه تحلیل خود یادآور می شود: امریکا از حمایت تسلیحاتی مخالفان سوری امتناع می کند به این دلیل که می ترسد این سلاح ها به دست جهادی ها و تندروهای سلفی بیفتد اما هیچ ممانعتی برای رسیدن این سلاح ها از سوی قطری ها و عربستانی ها نمی کند و بدون هیچ محاسبه ای اجازه داده است که آنها سلاح هایشان را به دست جهادی ها و غیرجهادی ها برسانند. در فرانسه نیز الیزه نشین ها نگرانی خود را از این موضوع مخفی نکرده اند. لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه در نشست «دوستان سوریه» گفت: «به هیچ وجه مطلوب نیست که جای نظام فعلی در سوریه را نظام اسلامی تندرو بگیرد.»

در همین چارچوب فیلیپ لالیو، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه فرانسه نیز گفت: «آن چه مانع از مسلح ساختن مخالفان سوری می شود خطری است که از این ناحیه احساس می شود، از سوی دیگر تجربه لیبی این هشدار را به ما داد که از ابتدا نباید اجازه دهیم سلاح هایمان به دست کسانی بیفتد که نمی خواهیم سلاح های ما را داشته باشند. در سوریه اگر اوضاع از این هم پیچیده تر شود احتمال افراط بیشتر خواهد شد.»

بسیاری از کارشناسان به غربی ها هشدار می دهند که اشتباهی که در لیبی مرتکب شدند را این بار در سوریه مرتکب نشوند. آنها می گویند که غرب صرفا با تمرکز بر هدف سرنگونی معمر قذافی خطاهای بسیاری مرتکب شد و بی محابا و بدون در نظر گرفتن این مساله که کارشان مصالح غرب را به مخاطره می اندازد اقدام به توزیع چشم بسته اسلحه در لیبی کردند. آنها همچنین می گویند که اگر در مناطق ساحلی افریقا مثل مالی، نیجر، جنوب الجزایر و موریتانی پایگاه افغانی – طالبانی در قلب صحرا شکل گرفت و حتی در شمال مالی امارت اسلامی به وجود آمد، ماحصل اشتباهات غرب علی الخصوص فرانسوی ها در لیبی بود.

السفیر در ادامه تحلیل خود پیش بینی می کند که با کشته شدن سفیر امریکا در بنغازی لیبی استراتژی غربی ها به خصوص امریکایی ها تغییرات شگرفی کند و آنها دیگر نتوانند موضع واحدی را برای پیشبرد یک استراتژی واحد در قبال تحولات خاورمیانه اتخاذ کنند. اگر چه تا کنون نیز رویکرد آنها در قبال تحولات خاورمیانه یکسان نبوده اما پیش بینی می شود که این چند دستگی از این نیز عمیق تر شود و دوری آنها از یکدیگر باز هم افزایش یابد.

این روزنامه لبنانی همچنین به هم زمانی انتخابات امریکا با حوادث سوریه و حمله به سفارت خانه های امریکا در کشورهای عربی در پی پخش فیلم توهین آمیز به ساحت مقدس پیامبر اسلام (ص) اشاره می کند و می نویسد: به هیچ وجه روشن نیست که اوباما به خصوص در شب انتخابات چه سیاستی را در قبال حمله به سفارت خانه های امریکا در پایتخت های عربی پیش بگیرد. بی شک وی برای واکنش در برابر چنین حادثه ای گزینه های سختی را پیش رو خواهد داشت. آیا وی می تواند شعارهای خود را زیر پا گذاشته و در شب انتخابات سیاستی مشابه سیاست های امریکای دوران جورج بوش را پیش بگیرد؟