اوباما یا ایران؟

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد که دولت بنیامین نتانیاهو خود را به طور مستقیم در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا درگیر کرده است. اما حتی در چنین مفهومی نیز اظهارات وزیر امور خارجه اسرائیل مبنی بر اعلام شکست دیپلماسی با ایران گستاخانه است.

در واقع این متحیر کننده است. اعلام شکست دیپلماسی تمامیت سیاست دو سویه آمریکا ( مبنی بر تلفیق دیپلماسی و تحریم در قبال ایران ) را به سقوط می کشاند. همچنین اشاره به شکست دیپلماسی به این مفهوم است که تحریم ها به نتیجه نرسیده و تنها حمله نظامی تنها گزینه باقی مانده است.

تاریخچه اختلافات باراک اوباما  و اسرائیل بر سر دیپلماسی ایران به زمانی باز می گردد که اوباما تصمیم گرفت دیپلماسی را آغاز کند. تنها 24 ساعت پس از پیروزی تاریخی آمریکا در انتخابات نوامبر 2008، وزیر امور خارجه اسرائیل، مخالفت روشن تل آویو با گفت و گو ها را اعلام کرد. لیونی در گفت و گویی با رادیو اسرائیل مدعی شد ما در همسایگی کشوری زندگی می کنیم که  گاهی دیالوگ و گفت و گو به معنی ضعف استنباط می شود. وی در پاسخ به این پرسش که آیا از مذاکرات بین ایران و آمریکا حمایت می کند به وضوح اظهار داشت: خیر.

اما در دیپلماسی اصلی ترین پرسشی که پدید می آید بحث غنی سازی است. موضوع این است که آیا ایران می تواند سطحی از غنی سازی را ادامه دهد یا اینکه غنی سازی خط قرمز غرب است. این در حالی است که دولت اوباما موضع مبهم و حتی دوپهلویی را در این زمینه اتخاذ کرده است. در مقابل اسرائیلی ها هم سیاست غنی سازی صفر شبیه آنچه در دولت جورج بوش دنبال می شد را ترجیح می دهند. این در شرایطی است که وزیر امور خارجه کنونی اسرائیل در اکتبر 2010 تاکید کرد غنی سازی صفر خط قرمز غیر قابل عبور تل آویو است. وی ادامه داد غنی سازی در ایران به طور حتم غیر قابل پذیرش است.

باید گفت که اظهارات اخیر وزیر امور خارجه اسرائیل هم باید به لحاظ محتوایی در انتخابات آمریکا و هم مفهومی که در سیاست ایران اوباما دارد، مورد بررسی قرار گیرد. در مورد سیاست اوباما در قبال ایران، وی گزینه های محدودی را در اختیار دارد، چرا که باید از معرفی شدن به عنوان یک نیروی مخالف نتانیاهو اجتناب کند. چرا که در داخل آمریکا،  هزینه های بروز شکاف با دولت اسرائیل برای اوباما زیاد خواهد بود.

اما در صورتی که ایالات متحده به کاهش دیپلماسی در قبال ایران و در مقابل تقویت سیاست تحریم ها ادامه دهد، پتانسیل درگیری با جمهوری اسلامی را افزایش داده و به این ترتیب چشم انداز راهکار دیپلماتیک تیره تر می شود و همچنین احتمال وقوع جنگ افزایش می یابد. هرچند که به تعبیر نتانیاهو همه این تحولات سودمند خواهد بود.

از سوی دیگر در شرایطی که اوباما به طور علنی با دولت اسرائیل درگیر شود، روابط متشنج خود با نتانیاهو را اثبات می کند و به این ترتیب میت رامنی مجال آن را می یابد تا خود را به عنوان یک دوست بهتر برای اسرائیل معرفی کند. استراتژیست های دولت اوباما بر این باورند که این روند به آنها در انتخابات آسیب می زند به خصوص در زمانی که ایالت های کلیدی مانند فلوریدا در انتخابات اهمیت زیادی دارد.

این در حالی است که میت رامنی چهره به مراتب دوستانه تری از خود در رابطه با اسرائیل نشان داده است. در ماه دسامبر رامنی اعلام کرد در صورتی که اسرائیل با موضوع حساسی مواجه شود، وی از خط مشی نتانیاهو پیروی خواهد کرد. رامنی در این زمینه اظهار داشت: در صورتی که شرایط حساسی برای اسرائیل ایجاد شود، تلفن را بر می دارم و به دوست خودم بی بی می گویم دوست دارید من چه کاری انجام دهم.

رامنی همچنین در جریان سفر اخیر خود به اسرائیل نیز بر دوستی خود با تل آویو تاکید کرد.  البته هنوز در مورد اینکه احتمال وقوع درگیری نظامی با ایران افزایش یافته، تردید وجود دارد و برخی آن را جنگ رسانه ای توصیف می کنند.  اما در صورتی که تا ماه نوامبر حمله ای اتفاق بیفتد آنچه استراتژی دولت نتانیاهو را به آن سمت سوق داده و به اخذ تصمیم نهایی منجر شده نه پیشرفت تکنیکی ایران در بحث هسته ای بلکه تقویم سیاسی آمریکا است.  به بیان دیگر نتانیاهو در صدد است تا نه بر اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته ای ایران بلکه انتخاب مجدد باراک اوباما پیش دستی کند.

نویسنده: تریتا پارسی

تحریریه دیپلماسی ایران/10

انتشار اولیه: دوشنبه 30 مرداد 1391 / بازانتشار:3 شهریور 1391