اقدام نظامی پایان راه نیست

دیپلماسی ایرانی: از اواخر وقت روز سه شنبه ، بار دیگر صدای تیک تاک ساعت جنگ در مورد ایران به گوش می رسد. دومین نشست کارشناسی ایران و غرب بر سر برنامه های هسته ای اش که در استانبول برگزار شده بود، بدون پیشرفت خاتمه یافت و این شکست امکان هر گونه از سرگیری مذاکرات در سطح عالی بین ایران و گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) را از بین می برد.

هرچند تحریم ها هنوز به طور کامل تاثیر خود را بر ایران بر جا نگذاشته اند اما بن بست جاری احتمال استفاده از گزینه نظامی را افزایش داده است. با این حال بسیاری از تحلیلگران و مقامات دولتی در ایالات متحده و کشور های دیگر دیدگاه تیره ای در مورد احتمال استفاده از گزینه نظامی دارند. حملات هوایی، آنگونه که آنها می گویند می تواند برنامه های هسته ای ایران را برای چند ماه به تعویق بیاندازد و در عوض تلاش های جمهوری اسلامی برای دستیابی به سلاح هسته ای را تقویت می کند.

این در حالی است که به نظر می رسد سیاستگذاران نیز تا حدود دست پاچه هستند. برخی بر این گمانند در صورتی که اقدام نظامی علیه ایران اتفاق بیافتد، از آن پس بازرسان بین المللی می توانند مانع از سرگیری برنامه های هسته ای ایران شوند و تاسیسات باقی مانده را نیز تعطیل کنند.

این دقیقا همان اقدامی است که جامعه جهانی در سال های 1991 تا 1994 در مورد عراق انجام داد و می توان این تجربه را در مورد ایران نیز تکرار کرد. تاریخ همواره چشم اندازهای متعددی در اختیار ما قرار می دهد.

باور توانایی حملات هوایی در به تاخیر انداختن برنامه های هسته ای تسلیحاتی به دوران جنگ جهانی دوم و حمله هوایی متحدان به راکتور آب سنگین نورسک در نروژ باز می گردد که در آن زمان در اختیار نازی ها قرار داشت. بمباران توانست بخشی از این تاسیسات را منهدم کند.  

در سال 1981، اسرائیل در اندیشه خاتمه دادن به فعالیت های هسته ای عراق، به نیروگاه اوسیراک این کشور حمله کرد. تل آویو گمان می کرد این حمله که پس از شکست تلاش های دیپلماتیک انجام شده بود ، به تهدید هسته ای عراق خاتمه می دهد. حمله هوایی راکتور هسته ای عراق را منهدم کرد اما در حقیقت نقطه پایانی برای فعالیت های هسته ای این کشور نبود.

در دهه بعد عراق به طور چشمگیری بودجه هسته ای و تعداد پرسنل فعال در این بخش را افزایش داد. تکنولوژی غنی سازی در این کشور پیشرفت کرد اما فقدان دانش تجربی و تکنولوژی پیشرفته و مدیریت ماهرانه ، روند پیشرفت های هسته ای عراق را کند کرد.

در سال 1991، جنگنده های آمریکایی در جان جنگ خلیج فارس برخی زیر ساخت های عراق و بخش های هسته ای پنهان را هدف قرار دادند. تنها پس از این حمله بود که جامعه جهانی متوجه گستردگی برنامه های هسته ای عراق شد و بیش از 40 تاسیسات هسته ای پنهان و برنامه های غنی سازی گسترده این کشور نمایان شد.

در آن زمان بازرسان در عراق مشغول به کار شده و ضمن تخریب سایت های هسته ای مورد تردید در فاصله سال های 1991 تا 94، مواد هسته ای را نیز به خارج از این کشور انتقال دادند. به این ترتیب زمانی که ایالات متحده در سال 2003 به عراق حمله کرد، این کشور هیچ زیر ساخت هسته ای در اختیار نداشت.

ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

منبع: پولیتیکو