حزب تغییر در کردستان عراق و دوستی با ایران

دیپلماسی ایرانی: امروز رسانه های داخلی ایران و عراق خبر دادند که نوشیروان مصطفی امین، رهبر حزب تغییر (گوران) کردستان عراق وارد تهران شده است. این سفر درست 48 ساعت پس از اطلاعیه وزارت اطلاعات کشور مبنی بر کشف سرزمین پناهگاه تروریست ها در اقلیم مجاور کشور صورت می گیرد.

پس از 11 مارس 1970 که قرارداد صلح فی مابین صدام حسین و رهبر حرکت مسلحانه کردهای عراق امضا شد، در 10 ژوئن 1970 بود که در جلسه ای میان روشنفکران کردستان عراق، حزب کومله ( جمعیت) مارکسی – لنینیستی کردستان بر اساس اندیشه مائوتسه تونگ تشکیل شد و از آنجا بود که نوشیروان مصطفی امین، حضور سیاسی اش اعلام شد. این حزب بعدها در اتحادیه میهنی کردستان منحل اما موتور حرکت آن حزب شبه جبهه ای بود. نوشیروان در کنار نام 6 نفر دیگر، مانند دکتر کمال فواد و دکتر فواد معصوم و عادل مراد، جزو موسسین حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق شد.

وی در آن ایام در دانشگاهی در اتریش، مشغول تحصیلات دکتری علوم سیاسی بود و چند ماهی از قرارداد الجزایر میان شاه و صدام در ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ (۶ مارس ۱۹۷۵) می گذشت. شوق به برانگیختن شعله قیام کردها علیه صدام حسین وی را در 13 دسامبر 1975 به دمشق پایتخت سوریه رسانید و میهمان خانه دوست قدیمی اش، جلال طالبانی شد.

چند روز پس از ان که اوتیس پایک نماینده نیویورک در کنگره امریکا، پرده از عملیات نهانی CIA برداشت، روز 19 ژانویه 1976 گزارش وی در کنگره مطرح شد و اینکه چگونه CIA به کمک ساواک ایران، حرکت مسلحانه کردهای عراق را مدیریت و حمایت کرده اند و پایک آن را کارت بازی برای اعمال فشار بر حکومت مرکزی عراق نامید. چندی بعد در 22 می 1975 در سوریه نخستین بیانیه تاسیس حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق منتشر شد و نخستین نشریه این جوانان ارمانگرا به نام" الشراره" در سپتامبر 1975 منتشر شد. برنامه اتحادیه میهنی کردستان آغاز دوباره حرکت مسلحانه بود و سرانجام از طریق کردستان سوریه، اولین گروه های مسلح خود را راهی کردستان عراق کرد.

نوشیروان مصطفی امین به همراه جلال طالبانی از راه صعب العبور کردستان ترکیه گذشت، هرچند که گروه قیاده موقت با همکاری میت ترکیه به قتل و عام 1000 جوان تلاشگر راه آزادی در کردستان پرداختند اما با این وجود این 2 خطرات را به جان خریدند و پرچم تغییر در عرصه سیاسی کردستان عراق را به دست گرفتند که جلال طالبانی سال گذشته در مراسم تاسیس حزبش گفت : دستاورد نخست رها شدن از زیر یوغ فرد پرستی و انحصارگرایی و تک محوری بود.

نوشیروان مصطفی امین به منتقد سر سخت تبارگماری و قبیله گرایی و فساد و عدم وجود فضای انتقاد و پائین بودن آستانه نقذیری احزاب سنتی مسلط مبدل شد و علنا می گفت که پارلمان کردستان عراق فلج و بازیچه دست احزاب مسلط سنتی است و یا می گفت که کسی از فروش نفت اقلیم کردستان خبر ندارد و یا کسی نمی داند ریاست اقلیم در جلسات سیاسی با کشورهای منطقه چه سیاستی دارد و چه وعده ای می دهد و چرا نه پاسخگو است و نه شفافیتی صورت می گیرد.

امروزه روز وجود چنین منتقدی برای کردستان عراق جزو ضروریات است و حزب تغییر بر اساس همان سیاست روز نخست جلال طالبانی و با حمایت اشکار و پنهان وی، امید به باور به اصلاحات در ساختار سیاسی کردستان عراق را مستحکم تر کرد و خالق این تفکر هم هرچند جلال طالبانی بود اما سیاسیون، نوشیروان را دانش اموخته مکتب طالبانی می دانند.

امروزه اقلیم کردستان عراق به این سمت می رود که مجموعه ای از احزاب رهبری اقلیم کردستان را به جای شخص بر عهده داشته باشند و البته وجود احزاب اپوزیسیون ساختار قدرت مانند حزب گوران ( تغییر) و اسلامی ها هم دیگر جزو واقعیت های مسلم و غیر قابل انکار صحنه سیاسی کردستان عراق محسوب می شود.

شاید بدین خاطر است که انتقاد از ساختار قدرت و حزب سیاسی فعال، موجب نشاط سیاسی می شود. دوستی و مراوده با ایران هم جزو واقعیاتی است که رهبران آگاه کردستان به عنوان یک واقعیت می پذیرند و اینکه در روزهای تنگنا هم ایران، پناهگاه ایشان بوده است.

نوشیروان مصطفی امین یکی از رهبران دارای دانش و آگاهی است و کتابهایش مانند «از کنار رود دانوب تا دره ناوزنگ»، «انگشت‌ها همدیگر را می‌شکنند»، «دور تسلسل باطل»، «نامه‌های من و مام جلال»  که به بررسی رخدادهای تاریخی - سیاسی کردستان معاصرعراق از سالهای 1976 تا 1996 می پردازند درواقع 20 سال ماجراهای کردستان عراق را به تصویر می‌کشد و از مهمترین کارهای نوشیروان مصطفی امین در تاریخ معاصر محسوب می شود، که در کنار یک شخصیت سیاسی معتبر و رهبر حزبی، یک نویسنده و مورخ آشنا و حاذق است./10

* محقق تاریخ معاصر و نویسنده خاطرات جلال طالبانی