روند کند مذاکرات در مقابل شتاب سانتریفوژها

دیپلماسی ایرانی: درحالی که مذاکرات در سطح عالی بر سر برنامه هسته ای ایران در بن بست قرار گرفته است، دولت اوباما تحت فشار فزاینده ای قرار دارد تا در تجربه دیپلماتیکی که بسیاری معتقدند به سادگی با دیگر کشور های جهان پیوند خورده، تجدید نظر کند.

پس از دو روز مذاکره بی ثمر در مسکو، مذاکره کنندگان آمریکایی و دیگر قدرت های بزرگ حتی تاریخ دیگری برای برگزاری مذاکرات در سطح عالی با ایران تعیین نکردند و بنا شد در هفته اول جولای جلسه ای در سطح کارشناسی در استانبول برگزار شود تا به بررسی جزئیات فنی پیشنهاد تعلیق غنی سازی اورانیوم در ایران بپردازد، پیشنهادی که تهران هم اکنون در اصل با آن مخالفت کرده است.

دنیس راس، مشاور عالی سابق کاخ سفید در امور ایران بر این باور است مذاکرات به دامی تبدیل شده اند که به تهران اجازه می دهد عملیات غنی سازی سوخت هسته ای را ادامه دهد و این در حالی است که دو طرف حتی در دستیابی به توافق های اولیه برای کند کردن روند برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ناکام بوده اند. راس می گوید، قدرت های بزرگ باید به منظور توافقی جامع با ایران از رویکرد گام به گام فاصله بگیرند تا صداقت ایران را به بوته آزمون بگذارند . در مقاله راس این نکته مورد توجه قرار گرفته است که مساله نحوه برخورد با روندی است که تصدیق کردن آن دشوار و دشوارتر می شود. وی که در ماه دسامبر دولت اوباما را ترک کرده و اکنون در موسسه سیاست شرق نزدیک واشینگتن مشغول به کار است تصریح می کند در صورتی که تنها به منظور زنده نگه داشتن یک روند در آن وارد شویم دچار اشتباه بزرگی شده ایم.

اما دیگر منتقدان سیاست اوباما موضعی تند تر دارند و حتی گفت و گو ها را به یک بازی تشبیه می کنند و از کنگره می خواهند تحریم های جدیدی را علیه ایران به تصویب برساند. روز جمعه گذشته، 44 سناتور دمکرات و جمهوریخواه در نامه ای خطاب به اوباما از وی خواستند در صورت شکست مذاکرات مسکو روند مذاکره با ایران را متوقف کند. روزنامه نیویورک تایمز در این زمینه به نقل از برد شرمن، سناتور دمکرات از کالیفرنیا می نویسد، روند مذاکرات کند است اما سانتریفوژهای ایران با سرعت می چرخند. وی تاکید دارد ایالات متحده باید تحریم هایی را علیه تمامی بانک های ایرانی اعمال کنند که ورای تحریم های یکجانبه علیه بان مرکزی جمهوری اسلامی است. این در حالی است که تحریم بانک مرکزی جمهوری اسلامی از حدود یک هفته دیگر آغاز می شود و مقامات دولتی می گویند پیامد های این تحریم علیه ایران بسیار زیاد خواهد بود.

این در شرایطی است که به گفته مقامات دولتی شکاف های عمیقی بین دو طرف وجود دارد و همچنان نشانه ای مبنی بر آمادگی ایران برای معامله بزرگ مشاهده نمی شود. این گروه بر این عقیده اند که با توجه به اعمال تحریم بانک مرکزی و تحریم های نفتی اتحادیه اروپا که از اول جولای علیه ایران به اجرا درمی آیند، می توان اندکی دیگر رویکرد گام به گام در مورد ایران را دنبال کرد.

مقامات می گویند در نشست کارشناسی سوم جولای در استانبول، کارشناسان به دنبال جزئیات بیشتری از پیشنهاد ایران هستند که در مسکو ارائه شده و دیپلمات های غربی را با پیچیدگی هایی روبرو کرده است. این پیشنهاد در مقابل پیشنهاد تعلیق غنی سازی 20 درصدی و انتقال ذخایر موجود به خارج از ایران به طرف های مذاکره هسته ای ایران ارائه شده است. دیپلمات ها می گویند با وجود ساعت ها مذاکرات مسکو در خصوص این پیشنهاد هنوز نتوانسته اند تشخیص دهند که آیا پیشنهاد ایران گامی رو به جلو است یا خیر. اما محمد رضا باهنر، از اعضای مجلس ایران می گوید تهران پیشنهاد خوبی به 6 قدرت جهانی ارائه داده است.

در حال حاضر برخی از تحلیلگران از جمله دنیس راس بر این باورند که باید به ایران پیشنهاد بهره مندی از تکنولوژی صلح آمیز هسته ای را ارائه داد و در صورتی که آن را نپذیرفت دلیلی مستدل در اختیار قدرت های جهانی قرار می گیرد تا به جامعه بین الملل نشان دهند ایران در برنامه های هسته ای اهداف دیگری را دنبال می کند. به این ترتیب تردید های اسرائیل در مورد برنامه های هسته ای ایران نیز کاهش می یابد و اهرمی برای استفاده از گزینه نظامی در اختیار غرب قرار می گیرد. به بیان دیگر ایران باید درک کند که باید با قدرت های جهانی به توافق برسد و در صورت شکست دیپلماسی با فشار مضاعفی مواجه خواهد شد. به گمان راس برداشت ایران از سیاست آمریکا این است که تا تاریخ 6 نوامبر و زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، واشینگتن می خواهد دیپلماسی در قبال ایران ادامه پیدا کند. به عبارتی دیگر تاریخ 6 نوامبر برای تهران به این معنی است که آمریکا نمی خواهد روند دیپلماسی به شکست بیانجامد.

این در حالی است که شماری از تحلیلگران بر این باورند مساله زمان در مورد ایران دردسر ساز است و هرچه زمان می گذرد، اوضاع پیچیده تر می شود.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10