سوریه گرفتار بحران داخلی یا تحمیل خارجی؟

دیپلماسی ایرانی: روزهای گذشته «کاخ بعبدا» در لبنان شاهد حضور طیف گسترده ای از رهبران سیاسی این کشور بود که جمع شده بودند تا در خصوص  سلاح مقاومت مذاکره کنند. این نشست که به گفتگوهای ملی معروف است با توجه به بحران سوریه و نشانه هایی که از احتمال کشیده شدن این بحران به لبنان مشاهده شده است بسیار مهم تلقی شده است. دیپلماسی ایرانی نتایج این نشست و تاثیرگذاری آن بر مسئله سوریه را با  حسین شیخ الاسلام مشاور امور بین الملل رئیس مجلس شورای اسلامی  در میان گذاشته است که در زیر می خوانید:

 
  در روزهای گذشته شاهد نشست‌ گفتگوهای ملی در لبنان بودیم. این گفتگوها با چه زمینه هایی شکل گرفته است؟

همانطور که اطلاع دارید استکبار جهانی که وضعیت حاضر را در سوریه برای تضعیف مقاومت به وجود آورده است تلاش می کند از مرز لبنان برای ورود اسلحه به سوریه و ضربه زدن به این کشور استفاده کند. با استقرار امنیت در لبنان نمی تواند این کار را بکند لذا تلاش کردند که تشنج وارد لبنان شود  که تاحدودی در این زمنیه موفق شدند.

اگر خاطرتان باشد حدود دوماه پیش گارد ساحلی لبنان یک کشتی حامل اسلحه که از لیبی حرکت کرده بود و برای مخالفان بشار اسد در سوریه اسلحه حمل می کرد را در دریای مدیترانه توقیف کرد. قرار بر این بود که این اسلحه ها در ساحل لبنان تخلیه شود و و از طریق لبنان به حمص برود و به دست مخالفان برسد. لذا کشورهای مخالف حکومت بشار اسد برای استفاده بهتر از خاک لبنان به دنبال ناامن کردن این کشور و تشدید تشنج بوده اند.

این حوادث منجر به این شد که حتی تعدادی از شهروندان بی گناه لبنانی به دست تروریست های سوری گروگان گرفته شوند و تلاش کردند که با فشار خواست های خود را به نصر الله و مقامات لبنان تحمیل کنند. سید حسن نصر الله، دبیرکل حزب الله لبنان با این موضوع منطقی برخورد کرد و این گروگان گیری را در مواضع حزب الله نسبت به سوریه بی اثر دانست. از سوی دیگر سعد حریری، نخست وزیر اسبق و رئیس جریان المستقبل لبنان اعلام کرد که در این موضوع میانجی گری می کند و گروگانهای لبنانی را آزاد می کند.  سید حسن نصر الله نیز در سخنرانی خود از حریری تشکر کرد و گفت که حزب الله با کسی دعوا ندارد وو از هر کسی که کار انسانی می کند تشکر می کند. حریری اعلام کرد که هواپیمای شخصی خودر برای بازگرداندن تروریست ها خواهد فرستاد. ولی ترویست ها که خود را گروه فاروق می نامند درخواست حریری را رد کردند و گروگان ها را به حریری تحویل ندادند. بعدا مشخص شد که این گروه را خود سعد حریری با پول و حمایت عربستان به وجود آورده است و بر این تصور بوده که آنها خواست او را در مورد آزادی گروگانهای لبنانی می پذیرند. این طور به نظر می رسد که این گروه مستقیما با عربستان ارتباط گرفته است و از آنها دستور می گیرد. لذا با رد درخواست سعد حریری اعلام کرده اند کهه گروگانهای لبنانی را تا سقوط بشار آزاد نمی کنند. با این حال تلاش هایی برای آزادی این گروگان ها در حال انجام است.

از سوی دیگر سوریه از مقامات لبنان می خواهد که مانع از ورود اسلحه و تروریست ها از خاک لبنان به این کشور شوند. حرف سوریه منطقی به نظر می رسد که از همسایه خود بخواهد که اجازه ندهد تروریست هایی که با پول عربستان اجیر شده اند از خاک این کشور وارد سوریه شوند. به هر حال مجموعه این مسائل که به بی ثباتی در لبنان دامن می زد بزرگان و عقلای  لبنان را به این نتیجه رساند که برای سامان دادن به وضعیت این کشور و جلوگیری از سرایت تشنجات سوریه به لبنان گفتگوهای ملی را برقرار کنند.

این گفتگوها تا چه اندازه مورد استقبال گروههای مختلف در لبنان قرار گرفته است؟

در این نشست که به همت میشل سلیمان، رئیس جمهور لبنان برگزار شد مقامات شاخص لبنان از جمله نبیه بری رئیس مجلس، نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان، محمد رعد نماینده سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان، میشل عون رئیس جریان ملی آزاد، سلیمان فرنجیه رهبر جریان المرده، امیل الجمیل رئیس حزب الکتائب، فواد سنیوره رئیس فراکسیون پارلمانی المستقبل، طلال ارسلان، جان آگوسپیان، میشل فرعون، اسعد حردان، آگوپ بقرادونیان، میشل المر، فرید مکاری  و فایز الحاج شاهین و ولید جنبلاط رئیس حزب سوسیالیست ترقی خواه برگزار شده است. با این حال افرادی که عموما رفتارهایی دارند که مورد استفاده آمریکا و اسرائیل قرار می گیرد نظیر سعد الحریری نخست وزیر اسبق و سمیر جعجع رئیس حزب موسوم به نیروهای لبنانی و محمد الصفدی وزیر دارایی در این نشست حاضر نشدند و در این گفتگو ها فعال نشدند.

با این حال بقیه افراد شاخص و نمایندگان گروههای لبنانی که اکثریت را در بر می گیرند در این گفتگو ها شرکت کردند و آنطور که اعلام شده نتایج و دستاوردهای خوبی نیز داشته است.

پس از تشکیل دادگاه بین المللی برای بررسی پرونده ترور رفیق حریری و خروج سوریه از لبنان در سال 2005 نیز گفتگوهای ملی انجام شد و درباره موضوعات بسیاری از جمله سلاح حزب الله و رابطه با سوریه گفتگو شد و تصمیم هایی نیز گرفته شد اما این تصمیم ها به مرحله اجرا در نیامد. آیا امکان دارد که این اتفاق دوباره تکرار شود؟

به هر حال قبل از اجرای هر مسئله ای باید توافقاتی صورت بگیرد. خوشبختانه گروههای لبنانی قدم اول را خوب برداشته اند باید دید که در اجرا چقدر موفق می شوند. به نظر من مردم و گروههای لبنانی با فرهنگ تر و فهمیده تر از این هستند که سرنوشت خود را فدای منافع آمریکا، اسرائیل، عربستان و قطر بکنند.

اساسا چرا مسائل سوریه تا این حد بر تحولات داخلی لبنان می تواند تاثیرگذار باشد؟

باید توجه داشت که این منطقه در سالهایی نه چندان فاقد مرزهای کنونی بوده است و به طور کلی شامات محسوب می شده است. شام بزرگ شامل لبنان فلسطین اردن، سوریه و .. است و این کشورهابیش از چند دهه نیست که شکل گرفته و استقلال پیدا کرده اند. لذا مردم این کشورها از یک فرهنگ نژاد و طوایف هستند و جدایی های آنها مصنوعی و صوری است. یعنی اگر مثلا به مرز سوریه و لبنان بروید می بینید که هیچ تفاوتی بین سوری ها و لبنانی ها وجود ندارد.  لذا همان طوایف و اقوامی که در سویه هستند در لبنان هم امتداد دارند. در این وضعیت کاملا مشخص است که برخی در لبنان موافق بشار اسد باشند و برخی مخالف و حامی معارضین بشار اسد. بنابراین اگر رهبران لبنان نتوانند این وضعیت را کنترل کنند با توجه به سابقه جنگ داخلی در لبنان این حوادث می تواند برای لبنان فاجعه بار باشد.

در بیانیه نشست گفتگوی ملی آمده که لبنان در مورد مسائل سوریه اعلام بی طرفی می کند تا چه اندازه چنین امری امکان پذیر است؟

نباید فراموش کرد که آنچه در سوریه اتفاق می افتد بحران داخلی نیست بلکه تحمیلات خارجی است و به این دلیل امکان تسری آن به لبنان آنقدر زیاد نیست. من نمی خواهم بگویم همه مردم سوریه طرفدار بشار اسد هستند؛ ولی بخش جدی از مردم سوریه حامی بشار اسد هستند. درست است که برخی هم مخاف او هستند و برخی هم در میانه قرار دارند. اما آنچه ما امروز در سوریه شاهد هستیم حران داخلی سوریه نیست بلکه تحمیلات کشورهایی مثل عربستان، قطر، آمریکا، اسرائیل و ترکیه است که با پول و اسلحه کسانی را علیه بشار اسد فعال کرده اند. یعنی به افرادی در سویه پول می دهند که با حکومت بشار اسد مخالفت کنند و یا اسلحه می فرستند که دست به مبارزه و جنگ با حکومت این کشور بزنند. من نمی گویم که همه پشتیبان اسد هستند ولی اکثریت مردم مخالف تروریست ها هستند. بنابراین بحران داخلی نیست و تحمیلات خارجی است. دلیل این که معارضین بشار اسد نمی توانند توافق بکند نیز این است که هر کدام از این گروهها و افراد از یک کشوری پول می گیرند و هر کدام نوکری سیاست کشوری را می کنند که به آنهاپول می دهد. چون آن کشورها در مورد مسئله سوریه با هم توافق ندارند این افراد و گروه ها هم نمی توانند توافق کنند.

بنابراین من فکر می کنم مردم لبنان عزم کرده اند و این مسیر را ادامه می دهند تا این بیانیه را در عمل نیز پیاده کنند

اگر این گونه شود تا چه اندازه بر بحران سوریه تاثیر گذار است؟

این موجب می شود که حداقل یکی از کشورهای هسمایه سوریه مانع از صدور بحران از کشورهای دیگر به سوریه شود. چرا که نیروهای خارجی که به دنبال ایجاد جنگ داخلی در سوریه هستند هیچ راهی ندارند جز این که از طریق همسایگان این کشور دست به ارسال اسلحه و ترویست بزنند. اگر لبنان امن شود این مسیر بسته می شود. در مرز عراق نیز به دلیل برخورد خوب نوری مالکی، نخست وزیر این کشور این کار ممکن است و مالکی علی رغم اشتباهات سابق سوریه نسبت به عراق و مالکی فعالانه وارد شده و به دنبال این است که مانع از ورود ترویسم صادراتی به سوریه شود ومرزهای این کشور را محکم می کند اردن متاسفانه همکاری نزدیکی با ساختارهای امنیتی غربی و اسرائیل دارد.چندی پیش رسانه های اسرائیلی رسما نوشتند که تیم های عملیاتی اسرائیل در سوریه مستقر است. یا می خواهند این مسئله را بزرگنمایی کنند و یا این خبر واقعی است که هر دو خطر ناک است چرا که نشان می دهد که چقدر نیروهای خارجی در مسائل اخیر سوریه نقش دارند. امیدواریم ترکیه و اردن هم سر عقل بیایند و مانع از ورود تروریست و اسلحه به سوریه شوند.