تپش «قلب آسیا» برای آرامش منطقه

آسیا یک پیکر آب و گل است

ملت افغان در آن پیکر دل است

افغانستان در مسیر ارتباط آسیای میانه به اقیانوس هند قرار گرفته است و این چنین موقعیت ژئوپلتیکی، دهه‎های متوالی آن را میدان رقابت قدرتهای جهان ساخته بود. امروزه نیز به افغانستان هر چند نه دقیقا با همان نگاه بلکه با دیدی تقریبا مشابه نگریسته می‎شود و قدرت‎های منطقه‎ای و جهانی به خصوص آنانی که فاقد دسترسی به آسیای میانه میباشند، به عنوان پل ارتباطی که می‎تواند مسیری را از اقیانوس هند به آسیای میانه باز نماید، به آن می‎نگرند و این باعث گردیده که افغانستان در سی سال گذشته نیز قربانی بی‎اعتمادی‎ها و تنش‎ها در منطقه باشد.

با این حال تحولات اخیر و به خصوص نشست‎های متعددی که با محوریت افغانستان در نقاط مختلف جهان برگزار گردید، این درک را ایجاد نموده است که افغانستان با موقعیت بی‎نظیری که امروز در منطقه و بامنطقه دارد، می‎تواند کشورهای منطقه را دورهم گرد آورد. به تعبیری دیگر می‎توان گفت، رویدادهای سالهای پار، نمایان ساخت که افغانستان تنها کشوری در منطقه می‎باشد که تمام کشورها بدون مشکل در نشست‎های مرتبط با آن اشتراک می‎کنند و این برای افغانستان که مشکلات آن تا حدود بسیار زیادی متأثر از عوامل منطقه‎ای بوده است، ذیقمت خواهد بود.

اینک بیش از هر زمان دیگری سرنوشت افغانستان و منطقه به یکدیگر گره خورده است و با تبارز یافتن هر چه بیش‎تر چنین بهایی، مقامات افغان در اجلاس سال گذشته استانبول (11 آبان 1390) که راجع به افغانستان دایر گردید، ضمن اینکه خواستار همکاری بیشتر شرکت‎کننده‎ها برای مبارزه با تروریزم و تقویت هم‎گرایی منطقه‎ای شدند، پروسه‎ای نو و مهم برای منطقه را پیش‎کش نمودند که تا کنون در منطقه تجربه نگردیده است.

سران افغانستان با در نظر داشت سیاست خارجی کثیرالمحور و تأکید بر این که روابط افغانستان با کشورهای بزرگ جهان به معنی نفی همکاری‎های منطقه‎ای نیست، کنفرانس استانبول را محلی مناسب برای انعقاد نطفه پروسه همگرایی کشورهای قلب آسیا دانست که می‎بایست برای رشد آن به سوی سه هدف اساسی تقویت اعتمادسازی میان کشورهای منطقه، گسترش همکاری‎های سیاسی میان آنان و مبارزه مشترک با تهدیداتی که قلب آسیا را مجروح ساخته است، گام برداشت.

در آن زمان کشورهای اشتراک‎کننده در اجلاس استانبول با تاکید بر تعهدات خود در قبال افغانستان مصون، باثبات و مرفه، پذیرفتند که ترویج امنیت و همکاری منطقه‎ای نیاز به اتخاذ تدابیری جهت ایجاد اطمینان و اعتمادسازی دارد. آنان با اذعان بر نقش افغانستان به مثابه پل زمینی در قلب آسیا که آسیای جنوبی، آسیای مرکزی، اوراسیا و خاورمیانه را یکدیگر متصل می‎نماید، از عزم و اراده افغانستان در استفاده از جایگاه تاریخی و منطقه‎ای‎اش در ترویج امنیت و همکاری صلح‎آمیز اقتصادی در منطقه استقبال نمودند.

افغانستان پس از اجلاس آبانماه سال گذشته در استانبول، آمادگی‎های لازم برای برگزاری دومین نشست وزرای امور خارجه کشورهای قلب آسیا در کابل، مطابق وظیفه محول شده در کنفرانس مذکور را اتخاذ نموده است تا بتواند از کنفرانس «پروسه استانبول: طرحی جدید برای همکاریهای منطقه‎ای» در تاریخ 25 خرداد 1391 میزبانی شایسته‎ای نماید. در این راستا نشستهای متعددی برگزار گردیده است که اجلاس سفرای کشورهای منطقه قلب آسیا و همچنین سفرا و نمایندگان کشورهای و سازمان‎های پروسه استانبول در وزارت وزارت امور خارجه افغانستان در کابل (16 بهمن 1390) و اجلاس مقامات ارشد در مقر وزارت امور خارجه ترکمنستان در عشق‎آباد (30 فروردین 1391) نمونه‎هایی از آن بود.

در کنفرانس کابل عملا هفت تدبیر مشخص اعتمادسازی برای گسترش همکاری‎های منطقه‎ای طرح گردیده که کشورهای مختلف منطقه قلب آسیا در آن سهم خواهند گرفت. این هفت تدبیر اعتمادسازی شامل مبارزه با تروریزم، مبارزه با حوادث طبیعی، تعلیم و تربیت و معارف، همکاریهای فرهنگی، انکشاف تجارت و همکاری‎های اقتصادی، همکاری در قسمت ساختن زیربناهای منطقه و مبارزه با مواد مخدر می‎باشد. هر یک از این هفت ساحه را یکی از کشورهای رهبری می‎کند و افغانستان نیز امید دارد تا بتواند بخش مبارزه با تروریزم را با همکاری دیگر کشورهای منطقه به خوبی هدایت نماید.

با برگزاری کنفرانس کشورهای قلب آسیا در کابل، تصویر جدیدی از افغانستان قابل ارائه خواهد بود. افغانستان نشان خواهد داد که بازیگر منفی و منبع تهدید در منطقه نبوده و نه تنها می‎تواند از نظر اقتصادی موقعیت خوبی را در راستای رشد و رفاه منطقه که رفاه و رشد مشترک همه ملل منطقه می‎باشد، داشته باشد، بلکه می‎تواند از نظر سیاسی نیز در ایجاد اعتماد و اتحاد در منطقه تأثیرگذار باشد.

به واقع افغانستان تلاش خواهد کرد تا با برگزاری کنفرانس کابل ضمن تقویت همکاری‎های قبلی و فیصله‎های کنفرانس استانبول، نقش خوبی را در هماهنگ‎سازی کشورهای منطقه بازی نماید. ایجاد یک تعادل دوراندیشانه و خردمندانه در سیاست خارجی افغانستان که هم منطقه و هم دنیای غرب یا دیگر کشورهای جامعه بین‎المللی در آن مطرح باشند، مأمول افغانستان از برگزاری این کنفرانس است تا بتواند این را به اثبات برساند که برای منطقه ارزش قایل است و حساسیت‎های موجود در منطقه را درک می‎نماید و سخن از اعتمادسازی از سوی این کشور به این معناست که بتواند فضایی را ایجاد نماید که کشورها در کنار هم گرد آمده و از نگرانی‎های خویش سخن برانند.