جدال اسلام گرایان با وارثان مبارک
انتخابات مصر قابل پیش‌بینی بود
مردم مصر باز هم شگفتی آفریدند. انتخابات ریاست جمهوری مصر در کمال شگفتی کسانی را به مرحله نهایی رقابت فرستاد که به هیچ وجه قابل پیش‌بینی نبودند. احمد شفیق، آخرین نخست‌وزیر دوران مبارک که طرفداران نظام او را پشت سر خود دارد و محمد المرسی، نامزد حزب اخوان المسلمین در حالی به مرحله دوم انتخابات راه یافتند که عبدالمنعم ابوالفتوح که پیش از این شانس او را برای پیروزی بیش از دیگر رقبا می‌دانستند و عمرو موسی هیچ کدام به مرحله بعد راه نیافتند. در این میان عده‌ای از کارشناسان نیز معتقدند که چنین نتیجه‌ای قابل پیش‌بینی بود و نباید از آن چندان تعجب کرد. دیپلماسی ایرانی با دکتر مجتبی فردوسی پور، کارشناس مسائل خاورمیانه و مسئول اداره خاورمیانه و خلیج فارس وزرات امورخارجه، درباره انتخابات ریاست جمهوری مصر، گفت‌وگویی داشته است که در زیر می خوانید:
دلایل پیروزی نامزد اخوان المسلمین، محمد المرسی در انتخابات مصر در مرحله نخست آن هم برخلاف بسیاری از پیش بینی ها که پیروزی ابوالفتوح را پیش‌بینی می‌کردند، در چه می‌دانید؟
اساساً اعتقاد براین است که انتخابات مصر از مهندسی داخلی برخوردار است. لذا مهندسی مزبور از ابتدا هم مربوط به دو جریان غالب نظام یعنی سازمان اخوانالمسلمین و شورای عالی نظامی به عنوان ساختار باقی مانده از حاکمیت گذشته بود. بر این اساس از آنجایی‌که کسب نصف باضافه یک آراء واجدین شرایط با توجه به گستردگی و پراکندگی نامزدهای شرکت کنندۀ در انتخابات بعید به نظر میرسید، لذا دو مرحلهای بودن انتخابات محتمل و رقابت یک گزینۀ اسلامی و یک گزینه لائیک وابسته به نظام و ساختار گذشته دور از ذهن نبود. چنان که سنجش غیررسمی آراء نیز این موضوع را تأیید میکند.
دومین شوک انتخاباتی در مصر راهیابی احمد شفیق به دور دوم هم پای با محمد مرسی بود. شفیق را بسیاری از تحلیل گران بازمانده حکومت حسنی مبارک می‌دانند. احراز رتبه دوم در این انتخابات توسط او به چه معنا است؟
آنچه مسلم است شرایط در مصر جدید به نسبت دوران مبارک با وجود سقوط حاکمیت چندان تفاوتی نکرده است، ارکان اساسی نظام و شاکلۀ ساختار محفوظ مانده و جریان رسانههای تبلیغاتی و سازمان‌های مالی و اقتصادی و امنیتی همچنان در دست وابستگان به نظام سابق و یا شورایعالی نظامی است. براین اساس چنان که در پاسخ سؤال اول توضیح داده شد مهندسی و شورای عالی نظامی برای حفظ اقتدار خود بر اریکۀ قدرت سیاسی مصر بدنبال پیروزی گزینۀ نظامی و مورد اعتماد خود بود که با وجود سازماندهی و امکانات گفته شده کسب نسبت 24 درصد احمد شفیق دور از ذهن نبود.
جریان اخوان در انتخابات پارلمانی نیز به همراه سلفی‌ها جایگاه اول و دوم را به خود اختصاص دادند. آیا مصری که در زمان مبارک سکولاریسم را در سیاست تجربه کرده بود به سمت اسلامی کردن حکومت حرکت می کند؟
سازمان اخوانالمسلمین هرچند سازمانی نهضتی و اسلامی است لیکن در صورت کسب کرسی ریاست قوۀ مجریه از وضعیت سازمان نهضتی به حاکمیت سوق خواهد یافت البته مفهوم این سخن عدول از ارزش‌ها و آرمان‌ها نیست، لیکن در جایگاه مسئولیتی مزبور الزامات حاکمیت ملی و نه سازمانی را مراعات خواهند کرد. اصولاً جریان اخوانالمسلمین به‌دنبال ایجاد نظام حاکمیتی متحدالشکلی از ریاستی- پارلمانی در مصر برخلاف دوران مبارک است. رویه اخوان هرچه باشد به‌دور از توافق با شورای عالی نظامی نخواهد بود.
اکنون دو نامزد کاملا متفاوت از منظر گرایش های سیاسی و باورهای دینی در حال جدال با هم برای تکیه زدن بر جای مبارک هستند. تقسیم آرای سایر نامزدها در دور دوم را چگونه پیش بینی می کنید. کدام احزاب پشت سر مرسی و کدام کنار شفیق قرار خواهند گرفت؟
اولین گام مدیریت آراء در مرحله دوم انتخابات با تشکیل کمیته هماهنگی وائتلاف توسط جریان اسلامی برداشته شده است. البته رمز موفقیت کمیته مزبور پیوستن عبدالنعم ابوالفتوح نامزد مستقل اسلام‌خواه و حمدین صباحی، نامزد جریان چپ ناصری به آن است، برفرض تحقق هماهنگی مزبور و توافق بر نسبت سهم هریک از نامزدها و جریان‌های گفته شده در دولت آینده از یک‌سو و جذب آراء اقلیت‌ها (صوفی‌ها و اقباط) تکرار نتایج مرحله اول در مرحله دوم و پیروزی نامزد اخوانی حتمی خواهد بود، در غیر این صورت یعنی با احتمال انضمام لیبرال‌ها و اقلیت‌ها به احمد شفیق توازن صحنه به نفع وی تغییر خواهد کرد، لیکن برپایه اصلاعات وارده اقدام سازمان یافته جریان اسلامی در پیشبرد اهداف کمیته مزبور مانع از بروز احتمال دوم خواهد بود.
روی کار آمدن محمد مرسی در جامه رئیس جمهور چه تاثیری بر سیاست خارجی مصر در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد گذاشت؟
بیتردید رویکرد اخوانالمسلمین در روابط خارجی و تقویت همبستگیها با دو حوزه عربی و اسلامی است و به همین نسبت سهم غرب و به ویژه رژیم صهیونیستی از مناسبات مشترک با مصر به شدت کاهش خواهد یافت. البته این موضوع به مفهوم انفصال و گرایش به سمت زدوخورد نخواهد بود. اجمالاً 3 پرونده اساسی مصر یعنی امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد در صورت موفقیت گزینه اسلامی در چارچوب توافق با شورای عالی نظامی مدیریت خواهد شد.
تهیه‌کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/14
نظر شما :