با بغداد برای مهار تحریم ها همکاری می کنیم

دانایی‌فر سخنان خود را با موضوع گسترش همکاری‌های اقتصادی ایران و عراق آغاز کرد و گفت: طی سالیان گذشته ما شاهد رشد اقتصادی بسیار خوبی میان ایران و عراق بودیم. به گونه‌ای که در سال 84 صادرات ایران به عراق در حدود 690 میلیون دلار بود در حالی که اکنون این رقم به نزدیک پنج میلیارد دلار رسیده است. ما با عراقی‌ها همکاری‌های اقتصادی بسیار خوبی داشته‌ایم. مثلا توانسته‌ایم دو نیروگاه برق در شهر صدر بسازیم و افتتاح کنیم و قراردادهای جدیدی نیز میان شرکت های ایرانی برای ساخت نیروگاه‌های جدید در این شهر منعقد شده است. همچنین برای شهر دبس در استان کرکوک نیز دو قرارداد جدید برای ساخت نیروگاه‌های برق امضا شده است.

دانایی‌فر در این مصاحبه پذیرفت که هنوز جای کار بسیاری در عراق برای ایرانی‌ها و سرمایه‌گذاران ایرانی وجود دارد و باید حجم مبادلات تجاری دو کشور و سرمایه‌گذاری‌ها در آن افزایش یابد. وی در این باره گفت: «ما هم قبول داریم که این حجم داد و ستد کافی نیست و باید بیش از پیش زمینه‌های ورود بازرگانان و شرکت‌های ایرانی در عراق فراهم شود. در ایران تخصص و امکانات بسیاری وجود دارد که می‌تواند با ورود به عراق بسیاری از نیازهای عراقی‌ها را تامین کند و سطح داد و ستد دو کشور را بالا ببرد. عراق کشور ثروتمند و غنی است که ایرانی‌ها می‌توانند با آوردن سرمایه‌های خود به آن‌جا ضمن افزایش حجم داد و ستد دو کشور حضور پررنگی نیز در آن داشته باشند.»

وی درباره مقایسه‌ای که میان مراودات تجاری ایران و عراق با ترکیه و عراق می‌شود نیز گفت: «به هیچ وجه نباید ایران و ترکیه را در داد و ستد با عراق با یکدیگر مقایسه کرد. ترک‌ها از سال 1920 تا کنون بی‌وقفه با عراق مراودات اقتصادی داشته‌اند. در حالی که ایران و عراق نزدیک به دو دهه است که مراودات اقتصادی خود را آغاز کرده‌اند و پس از سقوط صدام نیز این فرصت فراهم شد که مراودات اقتصادی دو طرف جهشی به خود ببیند.»

سفیر کشورمان در عراق در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه اراده از سوی حکومت عراق برای استقبال از شرکت‌های ایرانی برای حضور در عراق وجود دارد، گفت: «ما باید این موضوع را در سه بخش مورد ارزیابی قرار دهیم. یکی، اراده سیاسی، دوم، فنی و سوم شناخت عراقی‌ها از شرکت‌های تخصصی ایرانی. درباره اراده سیاسی باید بگویم که این اراده وجود دارد. شاید در گذشته موانعی وجود داشته ولی اکنون این موانع در بسیاری موارد برطرف شده یا به حداقل رسیده است. به خصوص که امریکایی ها نیز عراق را ترک کرده اند و این مساله باز هم از موانع سیاسی کار با ایرانی ها کاسته است. درباره بحث فنی، ما از امکانات بالایی برخورداریم که می‌توانیم در عراق در زمینه‌های مختلف وارد شویم و کار کنیم. شرکت های تخصصی بسیاری در ایران هستند که می توانند در عراق فعالیت کنند و پروژه های بسیاری را در این کشور به دست بگیرند. در بحث شناخت شرکت‌های تخصصی ایرانی نیز باید بگویم که هنوز عراقی‌ها با برخی شرکت‌های تخصصی ما آشنا نیستند. باید تجار و صاحبان شرکت‌های ما به عراق بروند و از نزدیک امکانات خود را به عراقی‌ها بشناسانند. ما تلاش می‌کنیم که امکانات لازم برای این حضور را فراهم کنیم و تا کنون نیز کارهای بسیاری در این زمینه انجام داده‌ایم. در این جا باید به نکته‌ای اشاره کنم و آن این که اقتصاد عراق دولتی نیست. عراق یک کشور مبتنی بر بازار آزاد است و بازار رقابتی در آن جریان دارد. از این رو شرکت‌های ما باید به گونه‌ای وارد شوند که از پس این بازار رقابتی بر آیند و بتوانند در آن حضور یابند.»

دانایی‌فر درباره حذف روادید میان ایران و عراق گفت: «ما پیشنهاد کلی برای حذف روادید میان ایران و عراق را به دولت عراق ارائه داده‌ایم. دولت عراق با کلیت این پیشنهاد موافقت کرده است ولی این موضوع در دست بررسی است و قرار است تصمیم نهایی بر سر آن به زودی گرفته شود. ولی با این حال ما در طول سال گذشته نزدیک به دو میلیون زایر به عراق داشته‌ایم و این رقم در حال افزایش است.»

وی در بخش دیگری از سخنان خود به خروج نیروهای امریکایی از عراق اشاره و تاکید کرد، امریکایی‌ها به اراده خود از عراق نرفتند بلکه مجبور شدند عراق را ترک کنند. دلیل عمده آن نیز اراده مردم عراق بود که اجازه نداد آنها حضورشان در عراق را تمدید کنند. نمود این اراده را ما در میان نمایندگان مجلس عراق که نمایندگان مردم عراقند دیدیم. اکثریت نمایندگان عراق با حضور امریکایی ها در کشورشان مخالف بودند. حتی زمانی که امریکایی ها از آقای مالکی خواستند که بحث کاپیتولاسیون را خارج از پارلمان تصویب کند به آنها گفت چنین چیزی امکان ندارد چرا که این موضوع بر اساس قانون اساسی عراق باید در پارلمان مطرح و به رای گذاشته شود و چون نمایندگان پارلمان با آن مخالفند قطعا رای نخواهد آورد.

وی در ادامه افزود: «کسانی که می‌گویند با خروج نیروهای امریکایی از عراق خلائی در این کشور به وجود آمده است، من به آنها می‌گویم در زمان حضور امریکایی‌ها در عراق که فجایع و کشتار شهروندان عراقی بسیار بیشتر بود. کشتار بالای پانصد هزار نفر، مهاجرت اجباری نزدیک به سه میلیون نفر در داخل عراق و همچنین مهاجرت یک میلیون عراقی به خارج از کشور همگی زمانی رخ دادند که امریکایی‌ها در عراق حضور داشتند. انفجارهای مهیبی که در عراق رخ داد مثل انفجار سال 2009 در مقابل وزارت امور خارجه عراق یا انفجار در سازمان ملل همگی در زمان حضور امریکایی‌ها در عراق رخ داد. علاوه بر آن ما شاهد بودیم در زمانی که امریکایی‌ها در عراق بودند گسل‌های آرامی که میان طایفه‌های عراقی بود به شدت فعال شدند و اصطکاک شدیدی میان طیف‌های مختلف عراقی به وجود آمد. اینها همگی ماحصل حضور نیروهای امریکایی در عراق بود. از سوی دیگر اختلاف بر سر بقا یا رفتن نیروهای امریکایی در عراق نیز بالا گرفته بود. عده‌ای می‌گفتند که به چه قیمتی قرار است در عراق بمانیم و در مقابل آنها عده‌ای دیگر می‌گفتند ما باید به هر قیمتی شده در عراق بمانیم.»

سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد در پاسخ به این سوال که سیاست جمهوری اسلامی ایران پس از خروج نیروهای امریکایی چیست و این که با برخی می‌گویند با خروج نیروهای امریکایی ایرانی‌ها جای آنها را می‌گیرند، گفت: «ایران سیاست خود را مطابق برنامه اش کما فی السابق ادامه می‌دهد. ایران سیاست خود را در قبال عراق دارد و به همان ترتیب برنامه خود را دنبال می کند. این که گفته می‌شود با خروج نیروهای امریکایی از عراق ایران می‌خواهد خلاء ناشی از آن را پر ‌کند، این گونه نیست اینها اظهاراتی است که در پروژه ایران‌هراسی گنجانده می‌شود.»    

وی در پاسخ به این سوال که ایران و عربستان رقیب منطقه ای هم محسوب می شوند و حال که امریکایی ها از عراق رفته اند، چقدر احتمال دارد این رقابت به یک رویارویی در عراق بینجامد، گفت: «مجموع بر آیند سیاست عربستانی ها در عراق از این بابت که هنوز سفارت خانه ای در این کشور راه اندازی نکرده اند از این فراتر حتی دفتر حافظ منافع ندارند تا آن جا که عراقی ها برای اعزام زایران بیت الله الحرام از طریق کویت باید ویزا بگیرند و مواضعی که اتخاذ می کنند، نشان می دهد که عربستانی ها دولت فعلی عراق را قبول ندارند. این با کشوری مثل ایران که در بغداد سفارت خانه دارد و در پنج شهر دیگر عراق کنسولگری دایر کرده کاملا فرق می کند. عربستانی ها شاید در کلام، رسانه ها و در بعد دیپلماتیک بخواهند با ایران در عراق درگیر شوند ولی این که روی زمین اتفاقی میان تهران و ریاض رخ دهد چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد.»

سفیر ایران درباره روابط عراق و عربستان نیز گفت: «عراقی ها در سه مساله به عربستانی ها تنه می زنند. یکی دموکراتیزاسیون و تداوم روند دموکراسی که عربستانی ها چندان به آن اعتقاد ندارند. دیگری مساله زایرین که در سال های اخیر حجم زوار به عراق با حجم زایران اعزامی به عربستان برابری می کند و حتی در برخی موارد بیشتر از شمار زایران به عربستان است. حجم درآمد عراق از زایران بالا است که عربستانی ها این را نمی خواهند. آخرین مساله نیز بحث نفت است که عراقی ها پیش بینی کرده اند تا سال 2015 تولید نفتشان را به حدود 10 میلیون بشکه شاید هم بیشتر برسانند تا بدین ترتیب به عربستان تنه بزنند. عربستانی ها از این موضوع نیز ناخرسندند.»

دانایی فر درباره اوضاع سیاسی داخلی عراق نیز گفت: «در حال حاضر در عراق کسی به فکر بازی حذفی نیست. رقابت میان جریان های سیاسی وجود دارد ولی این رقابت حذفی نیست. شاید کسی بگوید با این تیم بازی نمی کنم و می خواهم با فرد یا گروه دیگری بازی کنم ولی نمی تواند بگوید اصلا بازی نمی کنم. مثلا در بحث اقلیم کسی نمی تواند بگوید بحث اقلیم را نمی پذیرد چرا که در قانون اساسی عراق بحث اقلیم و فدرالیسم قید شده ولی ممکن است یکی بگوید اکنون اجرای قوانین را از لحاظ زمانی به صلاح نمی دانم این حرف دیگری است.»

وی در این باره افزود: «بر سر بحث اقلیم سه رویکرد وجود دارد، عده ای از اساس مخالف فدرالیسم هستند و می گویند که تشکیل اقلیم به معنای تقسیم و تجزیه عراق است. آقای اسامه النجیفی و عدنان الدلیمی از جمله این افراد هستند. النجیفی در زمان طرح این موضوع در صحن علنی مجلس در زمانی که نماینده پارلمان عراق بود در اعتراض به آن مجلس را ترک کرد. رویکرد دوم این اساس است که عده ای می گویند که بحث اقلیم را قبول داریم ولی الان وقت آن نیست. مثل ایاد علاوی، رئیس فهرست العراقیه که می گوید، مطرح کردن موضوع اقلیم ها در وضعیت فعلی مثل ریختن بنزین روی آتش است. طرفداران رویکرد سوم نیز می گویند، بحث اقلیم باید همین امروز مطرح شود. رویکرد جمهوری اسلامی ایران این است که با تجزیه عراق کاملا مخالف است و هر رویکردی را که به این موضوع منتهی شود را کاملا رد می کند.»

دانایی فر در ادامه درباره موضوع طارق الهاشمی گفت: «بحث طارق الهاشمی را همه پذیرفته اند ولی بحث سر مکان دادگاه است. تا کنون عراقی ها نپذیرفته اند که این دادگاه در کرکوک یا کردستان برگزار شود.»

وی ضمن تایید خبر تقاضای ایاد علاوی برای دیدار با او گفت: «تا کنون بارها با اعضای العراقیه چه به صورت انفرادی و چه به صورت جمعی دیدار داشته ام. در طول یک و نیم سال گذشته چندین دیدار با آقای علاوی داشته ام که این دیدار آتی نیز در این چارچوب است. بنده دیدم که ایشان به عنوان نیاز العراقیه به موضوع دیدار پرداخته و در رسانه های عربی هم این موضوع مطرح شده است. همچنین مسئولان العراقیه در اظهارات جدید با احتیاط وارد شده و اظهارات تند برخی از اعضای این جریان علیه ایران را محکوم کردند.»

وی درباره چگونگی استفاده از امکانات ایران در عراق برای مهار تحریم های تحمیلی غرب بر ایران بر سر برنامه هسته ای نیز گفت: «ما با آنها توافق کرده ایم که در چارچوب سازمان ملل همکاری ها را گسترش دهیم. عراق جزء سازمان ملل است و مقامات عراقی به ما گفته اند که نمی توانند خارج از این چارچوب با ما کار کنند. ولی ما هم به آنها گفته ایم با این مساله مشکل نداریم ولی این که بخواهند به توصیه یک کشور یا یک اتحادیه در روابطشان با ما خللی ایجاد کنند به هیچ وجه برایمان قابل قبول نیست. در همین چارچوب گفت و گوهایی با آنها انجام داده ایم و همچنان هم این گفت وگوها ادامه دارد.»

سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق درباره گروهک تروریستی منافقین نیز گفت: «دولت عراق رسما اعلام کرده است منافقین یک گروه تروریستی هستند و بغداد معتقد است آنها باید خاک عراق را ترک کنند البته این کشور ملاحظاتی هم دارد. از جمله ملاحظات دولت عراق این است که حتی المقدور پرونده منافقین به صورت انسانی و دور از درگیری های طرفین دنبال شود که ما احساس می کنیم رهبران این مجموعه تروریستی تمایل دارند این موضوع به خشونت کشیده شود؛ چرا که آنها چند مشکل دارند یکی این که کسی در دنیا منافقین را نمی پذیرد و اگر چه سازمان ملل تلاش های بسیاری در این زمینه کرده است. اخیرا برخی کشورها به سازمان ملل قول دادند که کمک کنند تا آنها را بپذیرند. ما انتظار داریم دولت عراق تعهداتی که در این زمینه داده است یعنی تعهدات فیمابین دو کشور و حسن همجواری را اجرایی کند و ما امیدواریم که عراقی ها بتوانند وظایفشان را هر سریعتر انجام دهند و این پرونده که مخل امنیت هم در روابط بین دو کشور و هم در عراق است پایان پذیرد. عراقی ها به صورت کتبی صورت جلسه کرده اند و با سازمان ملل متحد موافقت نامه امضا کردند و مدعی هستند این بار حضور منافقین در عراق را تمدید نخواهند کرد و این آخرین مهلت است در حال حاضر نیز منافقین باید از اردوگاه اشرف به پایگاه لیبرتی در اطراف بغداد منتقل شوند و طرف عراقی به ما اعلام کرده است این انتقال به زودی انجام می شود. طرف عراقی ملاحظاتی دارد که این ملاحظات منطقی است در حالی که در حال حاضر منافقین با این انتقال به شدت مخالف هستند.»

وی درباره پیام عراقی ها به ایران از سوی امریکایی ها نیز گفت: «شاید عراقی ها پیامی را از امریکایی ها برای تهران آورده باشند ولی این بدان معنا نیست که آنها به دنبال میانجی گری میان ایران و امریکا هستند. این که هم در برخی خبرگزاری ها آمد که وزیر انرژی عراق پیامی را از سوی امریکایی ها برای ایران آورده بود نیز صحت ندارد. این که کشوری برای ما از امریکایی ها پیامی آورد چیز طبیعی است. مثلا علنا گفته شد که آقای داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در سفرش به تهران پیامی را از سوی امریکایی ها آورد و ایران هم نظر خود را در این زمینه اعلام کرد. ولی این که بگوییم عراقی ها می خواهند میان ایران و امریکا میانجی گری کنند، این گونه نیست.»