لی میونگ‌باک چرا اولین میهمان کره‌ای کمپ‌دیوید شد؟
لی میونگ‌باک رییس‌جمهور جدید کره جنوبی که جانشین رو مو هیون در کاخ آبی ریاست جمهوری سئول شده است بر خلاف سلف خود موضعی سخت در برابر سیاست‌های پیونگ‌یانگ در پیش گرفته و در نتیجه موجب امیدواری بیشتر واشینگتن به حل و فصل بحران هسته‌ای کره شمالی جاری شده است.
روسای جمهور آمریکا و کره جنوبی عصر شنبه در پایان دیدار دو روزه خود به ادامه روند مطلوب حل پرونده هسته‌ای کره شمالی ابراز امیدواری کردند. لی میونگ‌باک رییس‌جمهور جدید کره جنوبی که در ماه فوریه جانشین رو مو هیون در کاخ آبی ریاست جمهوری سئول شده است بر خلاف سلف خود موضعی سخت و قاطعانه در برابر سیاست‌های متغییر پیونگ‌یانگ در پیش گرفته است که با استراتژی آمریکا در این قضیه همسوتر است و در نتیجه موجب امیدواری بیشتر واشینگتن به حل و فصل بحران هسته‌ای کره شمالی تا پایان سال جاری شده است.
در حالی که پایان سال جاری میلادی دوران ریاست جمهوری جرج بوش، رییس‌جمهور کنونی ایالات متحده به پایان می‌رسد و بسیاری از منتقدان او کارنامه نه چندان درخشان دیپلماتیک وی را از جمله نقاط ضعف عمده دولت هشت ساله وی می‌دانند، آخرین امتیازات دیپلماتیک در آخرین روزهای ریاست جمهوری بوش کسب شوند نه فقط برای خود او بلکه برای حزب جمهوریخواه در آستانه انتخابات اهمیت حیاتی دارند. در این شرایط حل مناقشه کره شمالی و برقراری احتمالی رابطه دیپلماتیک پس از قریب 65 سال امتیازی است که شاید بتواند تمام کاستی‌های دیگر کارنامه بوش را بپوشاند.
این مساله در کنار نقش همسایه جنوبی پیونگ‌یانگ و میزان تاثیرگذاری سیاست‌های آن بر همسایه شمالی دلیل اهمیت فوق‌العاده سئول را برای آمریکا روشن می‌سازد به خصوص این که پرونده هسته‌ای کره شمالی ظرف بیش از 3 سال از آغاز دور جدید مذاکرات به نتیجه نرسیده و اکنون کاخ سفید باید در بازه کوتاه چند ماهه تا پیش از پایان ریاست جمهوری بوش آن را به انجام برساند. این شرایط برای واشینگتن به این معناست که حتی فرصت یک گام خطا و درگیری مجدد با رفتار و سیاست‌های نامتعادل کیم جونگ‌ایل، رهبر کره شمالی را ندارد و در این حالت کوچکترین عدم هماهنگی بین واشنیگتن و سئول می‌تواند مهلک باشد. این هماهنگی بیشتر از این لحاظ حائز اهمیت است که کره جنوبی مهم‌ترین متحد آمریکا در مذاکرات شش جانبه به شمار می‌رود و به واسطه موقعیت‌اش در شبه‌جزیره کره و ریشه‌های مشترک با کره شمالی از قدرت و نفوذ قابل توجهی نیز در گروه مذاکرات شش جانبه برخوردار است.
البته نباید فراموش کرد که در مقابل لی همان طور که در سخنان خود در کمپ‌دیوید نیز به آن اشاره کرد، معتقد است که باید با صبر و تحمل فراوان با کره شمالی مقابله شود. او تاکید کرد که مجاب کردن پیونگ‌یانگ به توقف برنامه‌های هسته‌ای این کشور کاری بسیار دشوار است اما به هیچ عنوان غیر ممکن نیست.
درباره میزان تاثیرگذاری سیاست‌های سئول بر پیونگ‌یانگ حتی گفته می‌شود که تغییر موضع اخیر پیونگ‌یانگ درباره تداوم مراحل توافقنامه شش جانبه از نتایج فشارهای سئول در دو ماهه اخیر پس از روی کار آمدن لی بوده است. لی همان طور که پیشاپیش در تبلیغات انتخاباتی‌اش نیز اعلام کرده بود در اولین گام در برابر پیونگ‌یانگ اعلام کرد برنامه کمک‌های بشردوستانه سئول به کره شمالی مادامیکه پیونگ‌یانگ به تعهدات خود در قبال موافقتنامه شضش جانبه عمل نکند به حال تعلیق در خواهد آمد.
کره شمالی که به ویژه پس از جانشینی کیم جونگ ایل (به جای کیم ایل سونگ، پدرش در سال 1993) بخش عمده درآمدهای خود را صرف هزینه‌های نظامی می‌کند معمولاً به دلیل فقدان توسعه در سایر بخش‌های صنعتی و کشاورزی با کمبود تولید مواد غذایی روبروست. این کشور پس از آن که کیم دائه‌جونگ، با ابتکار سیاست خورشید درخشان و نزدیکی دو کره (به منظور اتحاد نهایی آن‌ها) در سال 1998 قدرت را در کاخ ریاست‌جمهوری سئول به دست گرفت از کمک‌های بشردوستانه همسایه جنوبی به ویژه به صورت مواد غذایی بهرمند شده است. اما لی معتقد است که انفعال رهبران پیشین سئول در برابر سیاست‌های متغییر پیونگ‌یانگ در واقع بر خلاف روح سیاست خورشید درخشان است و در واقع به جای هدایت پیونگ‌یانگ به مسیری که در انتها موجب اتحاد دوباره دو کره شود کیم جونگ ایل را به شخصیتی شرور تبدیل کرده است که به نوعی کمک‌های بشر دوستانه سئول را باج و خراج خود تصور می‌کند.
این تصور پیونگ‌یانگ در واکنش‌های اولیه دولت کیم به قطع کمک‌های سئول مشهود بود. رژیم کمونیست کره شمالی در بیانیه‌های متعددی که در این باره منتشر کرد بارها لی را «سگ» و «مجیزگوی» آمریکا توصیف کرد و حتی به طور غیر مستقیم تهدید کرد که این اقدام لی شبه‌جزیره کره را تا آستانه جنگی هسته‌ای پیش می‌برد. اما دولت سئول اولین بار نبود که با چنین ادبیاتی از سوی همسایه شمالی روبرو می‌شد (چرا که ماشین تبلیغات دولت کمونیست کره شمالی در پنجاه سال گذشته از همین ادبیات استفاده کرده است). در این بین کره شمالی برای مرعوب کردن کره جنوبی چند آزمایش موشکی جدید نیز در هفته‌های گذشته انجام داد که بر اساس برآورد کارشناسان آمریکایی هیچ یک از آن‌ها نشانه‌ای از افزایش توان تسلیحاتی پیونگ‌یانگ نبوده‌اند.
پیونگ‌یانگ پس از این تهدیدهایش به جایی نرسید برای دریافت کمک و جبران کمبود مواد غذایی به پکن روی آورد. اما مشکلات پیونگ‌یانگ غامض‌تر از آن بودند که به سادگی حل شوند و از سوی دیگر پکن نیز در جمع کشورهای امضا کننده موافقتنامه شش جانبه حضور دارد. به این ترتیب هفته گذشته در اولین نشانه‌ها درباره از سرگیری اجرای مفاد موافقتنامه شش جانبه، حدود یک هفته بعد از آغاز دوباره مذاکرات کریستفر هیل، معوان وزیر خارجه آمریکا و فرستاده ویژه این کشور در پرونده هسته‌ای کره شمالی و کیم کایه‌گوان مذاکره کننده ارشد پیونگ‌یانگ در این پرونده، پیونگ‌یانگ چیزی را که ادعا می‌کند همان گزارش جامع فعالیت‌های هسته‌ای مورد نظر آمریکا و مذکور در موافقتنامه شش جانبه است به واشینگتن تحویل داد.
بر اساس موافقتنامه شش جانبه که به امضای نمایندگان کشورهای کره شمالی، کره جنوبی، آمریکا، روسیه، چین، و ژاپن رسیده است کره شمالی علاوه بر پیاده و غیر فعال‌سازی تاسیسات هسته‌ای خود پیش از آغاز دور جدید مذاکرات برای رسیدن به دومین توافقنامه باید گزارشی جامع از کلیه فعالیت‌های هسته‌ای خود در گذشته و حال منتشر کند. ضرب‌الاجل ارائه این گزارش اواخر سال گذشته میلادی بود و پیونگ‌یانگ مدعی بود که گزارش خود را در زمان مقتضی منتشر کرده است اما آمریکا آن گزارش را رد کرده و مدعی شده بود بخشی‌هایی حیاتی از آن حذف شده است.
در همین زمینه کاندولیزا رایس هفته گذشته پس از دریافت گزارش جدید پیونگ‌یانگ اعلام کرد آمریکا به طور موقت بخشی از تحریم‌ها را علیه پیونگ‌یانگ لغو می‌کند تا بررسی گزارش ارائه شده به پایان برسد. او ارائه ندادن اطلاعات درباره غنی‌سازی اورانیوم و انتقال فن‌آوری هسته‌ای از پیونگ‌یانگ به دیگر کشورها نظیر سوریه از جمله اشکالات گزارش‌های قبلی برشمرد و اعلام کرد در صورتی که نتیجه بررسی کارشناسان آمریکایی حاکی از عدم صحت یا کامل بودن گزارش باشد تحریم‌های آمریکا به نحو شدیدتری از سر گرفته خواهند شد.
کره شمالی در برابر ارائه این گزارش، لغو برنامه‌ها و غیر فعال نمودن تاسیسات هسته‌ای خود از کشورهای مقابل در مذاکرات شش جانبه کمک‌های اقتصادی در قالب کمک‌های مالی و محمولات سوختی دریافت می‌کند. کره جنوبی پس از ارائه این گزارش از سوی پیونگ‌یانگ هنوز تصمیم جدید خود را درباره از سرگیری کمک‌های بشر دوستانه به پیونگ‌یانگ اعلام نکرده است. موضع این کشور که ظاهراً در تغییر وضعیت پرونده هسته‌ای کره شمالی موثر بوده است اهمیت لی را تا حدی برای واشینگتن بالا برده است که بوش او را به عنوان اولین رییس‌جمهور کره جنوبی در کمپ‌دیوید به حضور پذیرفت. کمپ‌دیوید استراحتگاه دولتی ریاست جمهوری آمریکا در ایالت کنیتیکات است.
اما از سوی دیگر این مساله که این سفر اولین سفر خارجی لی میونگ‌باک پس از ریاست جمهور وی بوده است نشان می‌دهد تنها اهمیت سئول برای آمریکا نبوده که موجب دیدار رییس‌جمهوری تازه وارد و رییس‌جمهوری شده است که تا چند دیگر باید با کاخ سفید خداحافظی کند. در واقع با برنامه‌های اقتصادی که لی‌میونگ‌باک معرفی کرده آمریکا نیز برای سئول اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. لی به مردم کره وعده داده است که نرخ رشد اقتصاد این کشور را به سطح درخشان دوران رونق اقتصادی در دهه 1980 باز می‌گرداند. شاید مذاکرات دو طرف در کمپ‌دیوید درباره توسعه تجارت دو جانبه بی‌ارتباط به تحقق این وعده‌ها نبوده باشد. اما البته آنچنان که در رسانه‌ها از نتیجه این مذاکرات اقتصادی منتشر شد امضای قراردادهای تجارت آزاد دو جانبه بیشتر به سود آمریکا بوده است. سئول پیش از این مذاکرات به عنوان پیش‌شرط آغاز مجدد واردات گوشت آمریکایی را پذیرفت و در پایان با امضای قراردادهای جدید میزان صادرات آمریکا به کره را به میزان 10 تا 12 میلیارد دلار افزایش داد که در تاریخ دست‌آوردهای اقتصادی کاخ سفید در 15 سال گذشته (در یک قرارداد) بی‌سابقه بوده است.
نظر شما :