سرکوب جيش المهدی ؛ آغاز آشتی سنیان با دولت عراق

به نظر می­رسد، با سرکوب گسترده جیش المهدی که به گفته مقام­های ارشد عراقی و منابع نزدیک به دولت عراق دیگر رسما سرکوب شده­اند و جایگاه مردمیشان را نیز بشدت از دست داده­اند، در مقابل رابطه سنیان با دولت مالکی رو به بهبودی نهاده است.

می­گوییم سنیان چون اکنون تمام احزاب و جریان­های سیاسی عراق که تا شش ماه پیش درصدد سرنگونی دولت نوری مالکی بودند، اکنون موضع خود را تغییر داده و به مسیر همکاری با دولت روی آورده­اند.

«سید محسن حکیم» مشاور سیاسی رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در ایران در گفت و گوی اختصاصی با سایت دیپلماسی ایرانی در این باره گفت: «جیش المهدی مشکل همه بود. اکنون تمام مردم عراق از برخورد دولت با آنها راضی هستند. این موضوع حتی سبب شده رویکرد به دولت مالکی مثبت شود و دشمنان دیروز او  پشتیبانانش شوند و درصدد همکاری با وی بر آیند.»

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سرکوب جیش المهدی و تغییر رویکرد سنیان به کابینه مالکی به معنای قدرت گرفتن سنیان نیست، گفت: «خیر به هیچ وجه. سنی­ها یک گروه سیاسی مشخص در عراق هستند که مشارکت آنها در حرکت سیاسی کشور بسیار الزامی است. بنابر این نمی­توان آنها را از عرصه سیاسی عراق حذف کرد.»

حکیم در ادامه می­افزاید: «درباره قدرت گرفتن سنیان نیز باید بگویم به هیچ وجه آنچه برخی­ها تصور می­کنند، نیست. سنی­ها دیگر به فکر براندازی دولت نیستند. ما شیعیان در عرصه سیاسی دیگر جا افتاده­ایم و دیگر کسی به فکر براندازی یا تضعیف احزاب شیعی نیست. چون دیگر توان و قدرتش را ندارد. سنی­ها هم قدرتی نگرفته­اند که بخواهند علیه دولت کاری کنند.»

مشاور سیاسی رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در ایران همچنین می­گوید: «بازگشت نگرش سنیان به سوی دولت به این دلیل است که آنها درک کرده­اند، دولت مالکی یک دولت طائفه­ای نیست و موضوع برخوردش با جیش المهدی این موضوع را به آنها ثابت کرد. این موضوع اتفاقا به نفع دولت مالکی است زیرا حمایت همه جانبه­ای را برای وی به ارمغان می­آورد. این بسیار مهم است که دیگر سنی­ها یعنی گروه­هایی که تا شش ماه پیش درصدد سرنگونی دولت مالکی بودند الآن درصدد حمایت قاطع از او افتاده­اند.»

حکیم تاکید می­کند، شیعیان نه تنها اکنون تضعیف نشده­اند بلکه قوی­تر هم شده­اند. مضافا بر آن تغییر نگرش اقلیت (سنیان) به اکثریت در زمانی که اکثریت قدرت دارند، نکته بسیار مثبت و مهمی است.

صحوه حرکت سیاسی می­شود

در این میان اتفاق تازه­ای در عراق افتاده است. گروه­های صحوه که پیش از این نیز از دولت مالکی بسیار حمایت می­کردند و در مبارزه با تروریسم و القاعده پیمان همکاری با وی بسته بودند، روز گذشته اعلام کردند، جبهه سیاسی جدیدی را تشکیل خواهند داد تا بتوانند در عرصه سیاسی کشور نیز فعال شده و فعالیت سیاسی خود را آغاز کنند.

بنا به گزارش منابع خبری، جبهه سیاسی گروه صحوه «جبهه کرامت عراق» نام دارد که امیدوار است با اعلام موجودیت بتواند در انتخابات آتی استانداری­ها در عراق بتواند به پیروزی خوبی دست یابد.

«ابوعزام التمیمی» یکی از رهبران مجلس صحوه در این باره گفت: «جبهه کرامت عراق تلاش خواهد کرد، خلاء سیاسی موجود در کشور را پر کند و ضمن حمایت از دولت مالکی حضوری فعال در عرصه سیاسی عراق داشته باشد.»

در همین رابطه «شیخ مصطفی کامل الشبیب الجبوری» رئیس مجلس صحوه در بغداد و یکی از چهره­های شاخص این تشکل در گفت و گویی با خبرگزاری العین در این باره گفت: «بزودی برای آغاز به کار رسمی جبهه و رسمیت دادن به حرکت سیاسی خود نشستی ویژه و عممومی برگزار خواهیم کرد.»

وی درباره کسانی که قرار است در جنبش کرامت عراق عضویت داشته باشند، گفت: «جنبش شامل افرادی از صحوه در بغداد، شیوخ و چهره­های بارز عشایر، جمعی از فرهنگیان و خانواده شهدا خواهد بود که تصمیم دارند عرصه سیاسی عراق فعال و پویا باشد.»

در همین حال جبهه توافق العراقیه با صدور بیانیه­ای اعلام کرد، از جبنش سیاسی که قرار است مجالس صحوه تشکیل دهند حمایت می­کند و امیدوار است بتواند آنها نیز در کنار جبهه توافق خلاء سیاسی موجود در عراق را پر کنند.

بازگشت وزیران مستعفی به کابینه

در همین حال منابع خبری عراقی اعلام کردند، وزیران مستعفی جبهه توافق که 8 ماه پیش در اعتراض به شیوه دولت از پست­های خود استعفا داده بودند، تصمیم گرفته­اند، به پست­های خود در دولت عراق بازگردند.

عدنان الدلیمی رهبر جبهه توافق العراقیه در گفت و گو با شبکه العربیه در این باره گفت: «اکنون دیگر دولت به تمام خواسته­های ما عمل کرده و دیگر چیزی نیست که ما بخواهیم به بهانه آن از دولت خارج باشیم.»

وی در ادامه افزود: «از همین رو تصمیم گرفته­ایم ظرف روزهای آینده بازگشت وزیران مستعفی کابینه را بطور رسمی اعلام کنیم.»

در همین حال «علی الدباغ» سخنگوی دولت نیز ضمن تایید این خبر در این باره گفت: «جبهه توافق روز سه­شنبه پس از مذاکرات مستقیم با نوری مالکی نخست وزیر عراق و طارق الهاشمی معاون رئیس جمهوری نام نامزدهای خود برای بازگشت به کابینه را به مالکی داد.»

وی در ادامه افزود: «جبهه توافق رسما بازگشت به کابینه را پذیرفته و نامزدهای مورد حمایت خود را به مالکی داده تا نخست­وزیر از میان آنها افراد و وزیران مورد نظر را انتخاب کند. طارق الهاشمی نیز تصمیم گرفته بطور مستقیم با نوری مالکی به گفت و گو بپردازد تا زمینه بازگشت وزیران هرچه سریعتر مهیا شود. آقای هاشمی به عنوان یکی از رهبران جبهه توافق اظهار داشته ما خود توانایی مذاکره با مالکی را داریم و نیازی نیست طرف­های دیگر را برای مذاکرات واسطه قرار دهیم.»    

تغییر در حرکت سیاسی عراق

آنچه در بالا بدان اشاره شد و مقام­های عراقی اعم از شیعیان و سنیان یا به عبارت دیگر طرفداران دولت و مخالفان دولت به آن اشاره کردند، بخوبی نشان می­دهد که حرکت سیاسی عراق در حال تغییر است.

در این میان باید به سفر «دیوید پترائوس» فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق و «رایان کروکر» سفیر ایالات متحده در آن کشور که صبح امروز وارد عربستان سعودی شدند و با مقام­های عربستانی از جمله «ترکی فیصل» و سفیر عربستان در آمریکا درباره عراق به مذاکره پرداختند نیز توجه کرد.

اگر تحرک سنیان در درون عراق را در کنار سفر سفیران آمریکا در عراق بگذاریم به یک نتیجه مثبت می­رسیم و آن این که روند آشتی­جویانه اعراب و سنیان با دولت عراق آغاز شود.

می­توان حدس زد که محتوای مذاکرات رایان کروکر و دیوید پترائوس در عراق چیست. آنها حتما به عربستانی­ها خواهند گفت، حال که دولت مالکی رسما با جیش المهدی گروه شبه نظامی سرسخت گروه­های سنی به مبارزه پرداخته و اتفاقا توانسته گام­های بسیار مهمی را در این رابطه بردارد، شما نیز از موضع خصمانه خود کوتاه بیایید و سیاست خود در مقابل عراق را تغییر دهید.

بازگشایی سفارت­خانه­های عربی و تعیین سفیر از سوی کشورهای عربی در بغداد یقینا مهمترین خواسته­ای است که سفیران نظامی و سیاسی آمریکا در عراق از عربستانی­ها و متعاقب آن دیگر کشورهای عربی خواهند خواست.

در این میان نوری مالکی نخست­وزیر عراق سفر اروپایی خود را از بروکسل پایتخت بلژیک یعنی مقر اتحادیه اروپا آغاز کرده است . اگر این سفر موفقیت­آمیز باشد که بر اساس شواهد و نشانه­ها موفقیت­آمیز هم خواهد بود، می­توان تصور کرد که رابطه کشورهای عربی با عراق نیز بهبود یافته و آنها نیز سفارتخانه­های خود را در بغداد بازگشایی کنند.

سرکوب قاطعانه و برخورد محکم مالکی با نیروهای خارج از قانون عمدتا وابسته به جیش المهدی در جنوب عراق باعث شد، این نگرش بوجود آید که مالکی طرفدار نظام طائفه­ای نیست. زیرا اکنون با گروهی به مبارزه برخواسته که در ابتدای حکومتش مهمترین گروه حامی وی بودند.

اخراج 1300 نفر از وابستگان به جیش­المهدی در ارتش و وزارت کشور که بنا به گزارش­ها ممکن است تا پنج هزار نفر نیز برسد، دلیل دیگری بر قاطعیت مالکی برای اداره هر چه بهتر دولت است.

در این حال مالکی به سمتی حرکت می­کند که برای تحقق آشتی ملی گام­های مثبتی بردارد. برخورد وی با جیش­المهدی حقیقتا حرکتی صحیح برای برداشتن این گام بود. اکنون کسی نمی­تواند به مالکی خورده بگیرد که وی آشتی ملی را تعقیب نمی­کند، زیرا می­ترسد گزندی به حیثیت جیش­المهدی و جریان صدری که وجودشان سدی بزرگ برای رسیدن به این هدف بود، برسد.

می­توان گفت، اکنون نوری مالکی مقبولتر از همیشه در میان احزاب عراقی است. مضافا بر آن قدرتی که وی از ناحیه حمایت احزاب و گروه­های سیاسی بدست آورده نیز بسیار بیشتر از گذشته است.

خصوصا این که قرار است بزودی وزیران وابسته به جریان العراقیه و جبهه توافق نیز به دولت بازگردند و جانشینان وزیران مستعفی جریان صدری نیز با حمایت قاطع جریان­های سیاسی انتخاب شوند. شاید گفته مالکی پس از فروکش کردن سرکوب نیروهای جیش­المهدی مبنی بر این که از امروز به بعد مردم عراق می­توانند، روی آسودگی را به خود ببینند، چندان دور نباشد.