مثلث ایران – سوریه – لبنان وارد مرحله حساس خود می‌شود

روزنامه النهار در یادداشتی به قلم خانم هیام القصیفی به این موضوع پرداخته و می‌نویسد: یکی از مقام‌های ارشد در سازمان ملل در دیدار با یکی از مقام‌های عالی‌رتبه لبنانی درباره اوضاع جاری در لبنان گفت: «اوضاع خطرناک، دقیق و بسیار حساس است.» نگرانی این مقام از آن‌جا ناشی می‌شود که خوب می‌داند تا چه اندازه ثبات لبنان شکننده است، چرا که رابطه مستقیم با ثبات سوریه دارد و در صورتی که بی‌ثباتی در سوریه ادامه یابد این وضعیت بر لبنان نیز تاثیری شگرف خواهد گذاشت. یکی از این تگناها به ادعاهای مطرح شده مبنی بر مذاکرات تهران و واشنگتن که چند ماهی است جریان دارد و هر مرتبه به چالشی بر می‌خورد باز می‌گردد. به موازات آن سوریه نیز تلاش دارد زمان بیشتری بخرد تا به نوعی از این وضعیت به شدت ناامن فعلی بگذرد و دائما نیز به غرب پیام‌ می‌دهد که غرب از آینده اقلیت‌ها در سوریه مطمئن باشد. ناظران لبنانی می‌گویند که مسیر مذاکرات ایران و امریکا در چارچوب کلی روابط سوریه – ایران است و بر خلاف آن‌چه امریکایی‌ها می‌خواهند حتی بر نزدیکی دو طرف بیش از پیش افزوده شده است. در حالی که غربی‌ها شرط بسته بودند که در صورت افزایش فشارها بر سوریه، این کشور مجبور خواهد شد روابطش را با ایران کاهش دهد، چنین چیزی نه تنها اتفاق نیفتاده بلکه بر عکس بر نزدیکی روابط دو طرف نیز افزوده شده است.

وی در ادامه یادداشت خود می‌نویسد: با آزادی کوهنوردان امریکایی در ایران تهران تلاش کرد پیامی ایجابی برای امریکا بفرستد و اکنون در انتظار پاسخی در شان این لطف از امریکایی‌ها است. به رغم این که امریکا اخیرا پرونده تازه‌ای علیه ایران گشوده و تهران را متهم کرده است که می‌خواسته عادل جبیر، سفیر عربستان در امریکا را ترور کند، ولی نشانه‌ها حاکی از آن است که امریکا فشار خود به تهران را کاهش داده است. به ادعای برخی کارشناسان و آگاهان امریکایی‌ها فشارهای خود را معلق کرده‌اند تا ببینند نتیجه مذاکراتی که با ایرانی‌ها در پیش گرفته‌اند به کجا خواهد رسید.

خانم قصیفی سپس به اظهارات احمدی نژاد با شبکه خبری سی ان ان که هفته گذشته انجام شد، اشاره می‌کند و می‌نویسد: احمدی نژاد در این مصاحبه نکات قابل توجهی را بیان داشت. وی به وضعیت سوریه پرداخت و کشتاری که در این کشور می‌شود را محکوم کرد هم‌زمان همان‌طور که انتظار می‌رود هر گونه دخالت خارجی را در سوریه رد کرد. در عین حال باید این نکته را در نظر داشت که سفر صالحی به بیروت و دمشق که قرار بود هفته گذشته انجام شود، لغو شد که البته وزارت امور خارجه لغو آن را رد کرد و گفت به تعویق افتاده است و به جای آن صالحی به عربستان سعودی رفت تا به مناسبت مرگ سلطان بن عبدالعزیز به خانواده سلطنتی این کشور تسلیت بگوید.

وی سپس می‌نویسد: اظهارات احمدی‌نژاد خارج از چارچوب توقعات سوریه بود، کما این که سفر صالحی به عربستان نیز پیام‌های متعددی در خود داشت که البته در راستای تنش‌زدایی حاصل از تنش‌های اخیر در روابط دو طرف بر سر ترور جبیر نیز قابل بررسی است. به ویژه این که روابط ایران – ترکیه نیز با سفر صالحی به آنکارا رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفته و با گرفتن تضمین‌هایی از سوی ترکیه برای پایان دادن به بحران ترور سفیر عربستان در امریکا ایران نیز تضمین داده است که همکاری‌های بیشتری با آنکارا بر سر پرونده حزب کارگردان کردستان داشته باشد.

ستون‌نویس ثابت روزنامه النهار سپس به لبنان می‌پردازد و می‌پرسد در این میان لبنان کجای این تحولات ایستاده است؟ سپس پاسخ می‌دهد: بی‌شک اگر مذاکراتی میان تهران و واشنگتن جریان داشته باشد شامل همه پرونده‌های منطقه اعم از لبنان و سوریه خواهد شد. در عین حال سوریه نیز تلاش دارد تا نقش خود را در کشورهایی که در آنها نفوذ قابل توجهی دارد مثل لبنان و عراق نیز افزایش دهد. لبنان در حال حاضر اهمیت بسیاری برای ایران دارد. پس از آن که تهران توانست جای پای خود را در عراق با اعلام خبر خروج نیروهای امریکایی از این کشور مستحکم کند و از بابت آن خیالش آسوده شد اکنون وقت آن رسیده است که اجازه ندهد با بی‌ثباتی پرونده لبنان از کنترلش خارج شود. در حال حاضر بیروت بر سر چگونگی همکاری دولت با دادگاه ترور رفیق حریری و تامین مالی این دادگاه لحظات حساسی را می‌گذراند. سوریه تلاش می‌کند که پای حزب الله را از این پرونده بیروت بکشد تا بدین ترتیب آسیبی به متحد موثرش در لبنان وارد نیاید. اسد اخیرا هم‌پیمانان مخلص خود را فرا خوانده و از آنها خواسته است که هر چه در توان دارند برای حفظ هم‌پیمانی‌شان با دمشق از یک سو و حفظ جایگاه خودشان در لبنان انجام دهند.

در پایان این یادداشت آمده است: سفر اخیر هیئت ویژه اتحادیه عرب به سوریه و آن‌چه منابع آگاه از نتایج این دیدار می‌گویند به هیچ وجه برای دمشق امیدوارکننده و ایجابی نیست. می‌توان گفت سفر هیئت ویژه اتحادیه عرب به دمشق در ادامه محور عربستان – قطر – امارات متحده عربی است که با نقش ترکی – امریکایی هم‌پوشانی دارد. از این رو پیش‌بینی می‌شود فشارهای امنیتی یا اقتصادی به حکومت سوریه نیز افزایش یابد و به زودی شاهد باشیم که مقام‌های عرب بگویند مواضعی که علیه دمشق گرفته‌اند قابل برگشت نیست. بشار اسد تلاش کرد تا با به تعویق انداختن دیدار دومش با مقام‌های اتحادیه عرب چهارشنبه هفته آینده به نوعی باز هم زمان بخرد. ولی هیئت اتحادیه عرب پافشاری کرد که دیدار دوم روز یک‌شنبه انجام شود. اکنون همه منتظرند ببینند نتیجه مذاکرات روز یک‌شنبه هیئت اتحادیه عرب با مقامات سوری به کجا خواهد رسید.