چرا سعودی‌ها با سناریوی امریکا همراهی می‌کنند؟
آغازگر چالش جدیدی که بین ایران و عربستان به وجود آمده است، ایالات متحده امریکا بود که بحث ترور سفیر عربستان در واشنگتن را مطرح کرد. اما بعد از آن با توجه به انگیزه‌هایی که سعودی‌ها برای دنبال کردن این اتهام و حتی گسترش اتهامات مشابه مانند بحث ترور سفیر عربستان در قاهره دارند، دست به تشدید این بحران زده اند.
به نظر می‌رسد عربستان سعودی انگیزه‌های جدی و مهمی‌دارد تا فضای منطقه ای و بین المللی را برای ایران تنگ کرده و فشارهای مختلفی را بر ایران وارد نماید. از جمله اهدافی که عربستان در این بین دنبال می‌کند این است که با طرح چنین ادعاهایی خود را در مقابل ایران به عنوان یک بازیگر مهم منطقه ای معرفی کند تا بتواند سایر کشورهای عربی را با خود در سیاست‌های منطقه ای سعودی و در برابر ایران همراه نماید.
هدف دیگر عربستان کمک به اعمال فشارهای بین المللی علیه ایران و تحت الشعاع قرار دادن نقش این کشور است. چرا که عربستان تحولات جدید (ادعای امریکایی‌ها درباره ترور سفیر عربستان در واشنگتن) را به عنوان فرصتی تلقی می‌کند که می‌تواند فشارهای بین المللی علیه ایران را تشدید کند. البته این بحث جدیدی نیست و از قبل هم سابقه داشته است. اسنادی که توسط ویکلی لیکس منتشر شد نشان داد که سعودی‌ها انگیزه زیادی برای بسیج قدرت‌های بزرگ بین المللی و افکار عمومی‌جهان علیه ایران در اختیار دارند. به نظر می‌رسد در این مقطع زمانی نیز سعودی‌ها در صددند از این فرصت استفاده کنند تا بتوانند از ابزارهای بین المللی از جمله نهادهای بین المللی مانند سازمان ملل و شورای امنیت استفاده کنند تا بر ایران فشار آورند.
البته نباید نقش تحولات اخیر جهان عرب یعنی بهار عربی را در رویکرد عربستان نسبت به این مسئله نادیده گرفت. بحث رقابت ایران و عربستان در منطقه از حدود هشت سال پیش یعنی بعد از جنگ عراق و به تبع آن جنگ‌ها و مسائل و رقابت‌های پیش آمده در لبنان و فلسطین، آغاز شد. اما در سال اخیر یعنی سال 2011، انقلابات عربی این رقابت را بسیار تشدید کرد. در واقع الان عربستان اصلی ترین بازیگری است که در مقابل منافع و اهداف و سیاست‌های جمهوری اسلامی‌ایران در تحولات اخیر در کشورهای خاورمیانه عربی عمل می‌کند.
با توجه به این موضوع و سابقه، در حال حاضر عربستان در پی آن است که تنش میان ایران و اعراب را تشدید کند و علاوه بر این در این زمینه در صدد است خود را به عنوان یک بازیگر مهم به منطقه و امریکایی‌ها معرفی کند. همان طور که می‌دانید تنش‌هایی در روابط امریکا و عربستان بر سر برخی تحولات مانند مصر و ناخرسندی سعودی‌ها از عملکرد امریکا در این کشور ایجاد شده است. در این میان هر چند که امریکا خود انگیزه‌های بسیار بالایی برای قرار دادن اعراب در مقابل ایران دارد، اما عربستان هم انگیزه و دلایل مهمی‌برای این کار دارد تا بتواند از این فرصت استفاده کرده و خود را به عنوان بازیگر مهمی‌که می‌تواند در مقابل ایران در منطقه بایستد و توازن ایجاد کند معرفی کند.
با توجه به فضایی که در منطقه و در سطح بین المللی ایجاد شده است، بالطبع کشورهایی مانند قطر یا کویت که خصوصا در مورد بحران بحرین تا حدی با عربستان اختلاف دیدگاه داشتند، مانند قبل نخواهند توانست دیدگاه‌های مستقل خود را ارائه و دنبال کنند. بنابراین حداقل پیگیری نوعی استراتژی سکوت را از طرف این کشور‌ها شاهد خواهیم بود که البته به معنای همراهی با عربستان خواهد بود. اما باید توجه داشت هنوز نمی‌توان درباره این که میزان این همراهی تا چه اندازه خواهد بود قضاوت کرد. این همراهی به روند پیشرفت پرونده ای که برای ایران باز شده بستگی دارد.
علاوه بر این عربستان به دلیل چالش‌های داخلی و منطقه ای خود، سعی می‌کند که بحث انقلاب‌های عربی را به موضوعی درجه دوم تبدیل کند و بر این اساس برجسته کردن تهدید ایران می‌تواند زمینه و بستر مناسبی باشد تا بقیه سیاست‌های عربستان سعودی در منطقه و چالش‌های داخلی و منطقه ای این کشور تحت الشعاع قرار بگیرد. بر این اساس است که سعودی‌ها بسیار تاکید دارند که این فشار‌ها و تشدید بحران علیه ایران تداوم یابد.
تداوم بحران علیه ایران می‌تواند مزیت دیگری هم برای سعودی‌ها داشته باشد، آن هم این که این فشار‌ها می‌تواند قدرت بازیگری ایران را در عرصه منطقه ای محدود کند. چون وقتی ایران متوجه چنین فشارهای مستقیمی‌علیه خود در سطح منطقه ای و بین المللی شود، بالطبع فرصت پرداختن به سیاست‌های منطقه ای خود مانند بحث سوریه را کمتر پیدا خواهد کرد.
نظر شما :