مثبت، منفی، ممتنع یا غایب

 اگر در مجمع رای‌گیری شود، امریکا واسراییل رای مخالف می‌دهند. اما موضع ایران مشخص نیست. رای‌گیری در مجمع و تصمیم‌هایی که در آن گرفته می‌شود براساس منشور الزام‌آور نیست. به عبارت دیگر هرکشوری هر رایی که دوست دارد می‌تواند داشته باشد. اما بارسیاسی خواهد داشت.در نتیجه چند راه برای ایران وجود دارد:

1.     رای مثبت دهد همانند اکثر کشورها، چراکه به باور من اگر در مجمع رای‌گیری شود بالای 140 رای مثبت خواهد آورد. ایران نیز اگر رای مثبت دهد، می‌تواند توضیح دهد که این رای در جهت احقاق حقوق فلسطینی‌ها بوده است، اما نظر ما این است که بحث شناسایی فلسطین باید تمام سرزمین‌های اشغالی باشد. بدین معنا که ما طرح تقسیم را قبول نداریم.

2.     رای منفی داده شود، که در این صورت هم باید توضیح دهند که این رای منفی به معنای آن نیست که فلسطینی‌ها کشور نداشته باشند، بلکه زمانی رای مثبت می‌دهیم که تمامی سرزمین فلسطین آزاد شده باشد.

3.     رای ممتنع نیز با توضیح رای می‌تواند باشد

4.     در رای‌گیری غیبت کنند، اگر غیبت کنند دیگر توضیح رای وجود ندارد.

با توجه به این امر که چنین موضوعی یکی از مهمترین مسایل سیاسی است، باید دید که وزارتخارجه در ایران چه تصمیمی خواهند گرفت. این موضوع نیز همانند هر تصمیم دیگر بارسیاسی دارد، اما به دلیل آنکه از حساسیت بالایی برخوردار است باید در ادامه هر تصمیمی تبعات سیاسی آن را هم پذیرا باشند.

می‌توان پیش‌بینی کرد که بین 130 تا 140 رای مثبت برای به رسمیت شناختن فلسطین در مجمع داده خواهد شد. تنها اتحادیه اروپا خواهد ماند که وزنه قابل توجهی دارد. اتحادیه اروپا 27 کشور هستند، اما می‌توانند 35 رای قطعی نیز داشته باشند. اگر آنها نیز رای مثبت دهند (یقین دارم که رای منفی نخواهند داد، یا رای مثبت یا ممتنع می‌دهند)، آراء مثبت قطعنامه بسیار بالا خواهد رفت، یعنی به 170 تا 180 رای مثبت خواهد رسید. اما اگر اتحادیه اروپا رای ممتنع بدهد، آراء به همان میزان به 130 رای مثبت خواهد رسید. باید توضیح داد که در اتحادیه اروپا درباره این مساله، موضع ثابت و یکدستی وجود ندارد. اما اگر در روز آخر بنا باشد که رای دهند، یکسان رای می‌دهند، یعنی سیاست واحدی را اتخاذ خواهند کرد.

اما آراء منفی به طور قطع متعلق به امریکا و اسراییل است، ممکن است برخی از کشورهای کوچکی که همیشه مانند امریکا و اسراییل رای می‌دهند همانند میکرونزیا، جزایر مارشال و ... رای منفی دهند. البته شاید کانادا نیز جزو کشورهایی باشد که رای منفی دهد. در نتیجه 4- 5 کشور بیشتر نخواهند بود.اگر ایران نیز تصمیم بگیرد که رای منفی بدهد، جزو همین کشورهاخواهد شد، اما توضیح رای ما مهم است و نماینده ایران درسازمان ملل باید در نوشتن و توضیح مساله با درایت کامل عمل کند.

 عضویت و شناسایی فلسطین

 دو موضوع متفاوت وجود دارد، یکی عضویت فلسطین در سازمان ملل و دیگری شناسایی فلسطین به عنوان یک کشور است.

در مساله شناسایی موضوع اصلی این است که کشورها همدیگر را به رسمیت می‌شناسند، سازمان ملل هیچ کشوری را به رسمیت نمی‌شناسد و این امر در حوزه کاری این سازمان نیست. آمار دقیقی در دست نیست، اما آنچه که تا به امروز گفته شده این است که بین 125 تا 130 کشور فلسطین را به رسمیت شناختند. اگر فلسطینی‌ها قصد بر آن داشته باشند که در سازمان ملل نیز به رسمیت شناخته شوند، باید قطعنامه‌ای به مجمع ارائه کنند که فلسطین به عنوان یک کشور وجود دارد. اگر مجمع به این قطعنامه رای دهد، نوعی شناسایی جمعی (Collective Recognition) صورت می‌گیرد. این بحث شناسایی یک مبحث دوجانبه و نه چندجانبه است، یعنی چنین موضوعی در منشور سازمان ملل نیامده که این سازمان وظیفه دارد تا کشوری را به رسمیت بشناسد.

حال می‌توان پرسید که دلیل فلسطین برای این اقدام چیست؟ این است که پایگاه جهانی بدست بیاورد، بدین معنا که اعلام کند در سازمان ملل نیز اکثریت کشورها ما را به رسمیت شناختند. این رای‌گیری در مجمع عمومی با اکثریت ساده یعنی 1+5 است.

اما بحث دیگر درخواست فلسطین برای عضویت در سازمان ملل است. همان درخواستی که محمود عباس از دبیرکل کرده است. در این مرحله اولین جایی که باید به این درخواست رسیدگی کند، شورای امنیت است. شورای امنیت باید طی قطعنامه‌ای تصویب کند که کشوری همچون فلسطین عضو سازمان ملل شود. برای تصویب چنین قطعنامه‌ای در شورای امنیت از 15 عضو 9 رای لازم است، که حتما باید رای مثبت 5 عضو دایم هم باشد. اگر یکی از اعضای دایم مخالف باشد، وتو خواهد شد و امریکا هم در این مورد از پیش اعلام کرده که مخالفت خواهد کرد.

همچنین اگر یکی از اعضای دایم رای ممتنع دهد، وتو تلقی نمی‌شود، به شرط آنکه 9 رای مثبت دیگر حاصل شده باشد.

درمرحله بعد، اگر در شورای امنیت این قطعنامه تصویب شد، شورای امنیت از مجمع درخواست می‌کند که این عضویت را مورد بررسی قراردهد. بدین معنا که در آن زمان مجمع نه به درخواست فلسطین، بلکه به درخواست شورای امنیت تشکیل جلسه می‌دهد و درخواست فلسطینی‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این صورت نیاز به دوسوم آراء مجمع اعضای حاضر و رای‌دهنده است. هم اکنون مجمع 193 عضو دارد که دوسوم آن 129 رای می‌شود. در نهایت به نظر می‌رسدکه اگر در شورای امنیت این قطعنامه رای بیاورد، به طور قطع در مجمع دوسوم آراء را خواهد داشت که در نتیجه عضو سازمان ملل خواهند شد.

اما احتمال اول بیشتر است، چراکه امریکا به صراحت اعلام کرده در شورای امنیت آن را وتو خواهد کرد. بنابراین مجمع تا زمانی‌که شورای امنیت مساله‌ای را توصیه نکند، نمی‌تواند وارد بحث عضویت شود. هم اکنون پرونده فلسطین در شورای امنیت و در حال مذاکره است که به احتمال قریب به یقین امریکا هم وتو خواهد کرد.

آنچه که درخواست می‌شود این است که از سوی اتحادیه عرب و یا چند کشور اسلامی قطعنامه‌ای پیشنهاد شود که فلسطین به عنوان یک کشور به رسمیت شناخته شود. این قطعنامه به مجمع عمومی داده می‌شود که الزام‌آور هم نیست. به عبارت دیگر قطعنامه مجمع عمومی ماهیت توصیه‌ای دارد. در نهایت اگر چنین اتفاقی بیفتد،‌نوعی شناسایی جمعی بوجود خواهد آمد و نتیجه این می‌شود که وضعیت فلسطینی‌ها در سازمان ملل یک گام به جلو می‌رود. بدین معناکه هیات فلسطینی در سازمان ملل وضعیت ناظر را با موقیعت خاص دارد که اگر شناسایی شوند، این وضعیت ناظر به یک کشوری که غیرعضو است تبدیل خواهد شد. همانند سوئیس در ده سال پیش و یا همانند واتیکان. در منشور سازمان ملل متحد هیچ ماده‌ای در مورد وضعیت ناظرین وجود ندارد،اینکه چه ارگان‌هایی، چه کشورهایی و چه نهادهایی می‌توانند ناظر باشند و موقعیت حقوقی آنها نیز پیش بینی نشده است. چراکه سازمان ملل، یک سازمان بین‌الدولی است و دولت‌ها در آن عضویت دارند،اگر دولتی به رسمیت شناخته نشده باشد و عضویت آن پذیرفته نشود تنها می‌تواند ناظر باشد. زمانی هم که کشوری ناظر است، حق رای ندارد، حق عضویت پرداخت نمی‌کند و ...

اما در چنین موقعیتی مباحثی نیز مطرح می‌شود که این شناسایی چه تغییری در وضعیت کنونی فلسطین ایجاد خواهد کرد که باید گفت تغییر زیادی پیدا نمی‌کند. فلسطین عضو سازمان ملل نخواهد بود، اما وضعیت کشور پیدا خواهد کرد.

در پایان باید گفت، فرایندی که فلسطینی‌ها طی کردند و به این مرحله رسیدند،فرایند طولانی است وتلاش آنها این است که عضویت را بدست آورند، اما در مرحله نخست از این پله پایین آغاز کردند تا به آن هدف نهایی دست پیدا کنند.