تابوشکنی در نامه هسته‌ای

پیشنهاد جدید ایران برای ملاقات با قدرت‌های جهانی بر خلاف رویه معمول خالی از پیش شرط‌هاست و به نظر می‌رسد تهران حتی در مورد برخی از موضوعات هسته‌ای که پیش‌تر به نوعی تابو بوده است، وارد مذاکره شود. در این نامه مشخص نشده که تهران برای چه موضوعاتی آماده مذاکره با آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان است. اما با این حال در این نامه بر خلاف سابق موضوع‌گیری علیه درخواست های 6 قدرت جهانی مطرح نشده است.

 در این نامه آمده است که ایران برای همکاری در خصوص منع اشاعه و همکاری صلح آمیز هسته‌ای آماده است. این در حالی است که اشاره ای به مخالفت با از بین بردن نگرانی‌های بین‌المللی در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران نشده در حالی که پیش از این در برخی موارد ایران با آن مخالفت می کرد. به این ترتیب به نظر می‌رسد که نامه جدید برخلاف نامه‌های قبلی لحن ملایم تری دارد.

اما شماری از دیپلمات‌های غربی مدعی شده‌اند  که این رویکرد ایران حمله‌ای فریبنده است که با هدف جلوگیری از ارجاع دوباره موضوع هسته‌ای ایران به شورای امنیت و اعمال تحریم‌های تازه جلوگیری شود. این در حالی است که تا کنون 4 قطعنامه تحریمی در شورای امنیت سازمان ملل علیه فعالیت‌های هسته ایران به دلیل خودداری جمهوری اسلامی از متوقف ساخت فعالیت‌های غنی سازی صورت گرفته است. از سوی دیگر یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در مقایسه با محمد البرادعی رویکرد قاطع‌تری علیه ایران دارد در نشست شورای حکام که در حال برگزاری است در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران به طور فزاینده‌ای ابراز نگرانی کرده است.

 گزارش‌ها حاکی است که وی قصد دارد پس از کسب مجوز اطلاعات محرمانه‌ای را که از جاسوسی‌ها در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران به دست آمده در اختیار 35 عضو شورای حکام قرار دهد. به این ترتیب این اطلاعات مبنای گزارش آتی آژانس در مورد ایران خواهند بود که در ماه نوامبر منتشر می‌شود. گفتنی است آمانو در گزارش پیشین خود از احتمال ماهیت نظامی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی خبر داده و تاکید کرده بود تهران باید برای رفع نگرانی‌ها از طریق ارائه اطلاعات و همکاری‌های لازم، ‌اقدام کند. دیپلمات‌ها بر این باورند که گزارش تازه آمانو می‌تواند راه را برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران هموار کند.

 این در حالی است که اخیرا تعدادی از بازرسان بین‌المللی از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما این موضوع نه تنها از دیدگاه آمانو بلکه از دید آمریکا و متحدان اروپایی‌اش نیز کافی نیست. همچنین ایران اخیرا پیشنهاد داده بود تا در مقابل لغو تحریم‌ها بازرسان بتوانند برای 5 سال بر تاسیسات هسته ای به طور کامل نظارت داشته باشند که واکنشی از جانب جامعه بین‌المللی به همراه نداشت. غرب بر این باور است که تهران راه درازی تا از بین بردن نگرانی‌های بین‌المللی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای اش پیش رو دارد.

به گزارش اسوشیتدپرس در نامه جلیلی که تاریخ آن به 6 سپتامبر باز می‌گردد اقدام تازه‌ای انجام نشده هرچند که لحن آن با نامه‌های گذشته متفاوت است و بر آمادگی برای مذاکره در خصوص موضوعات هسته‌ای تاکید دارد. از سوی دیگر در این نامه نیز همانند نامه‌های پیشین تاکید شده که در مذاکرات موضوعاتی نظیر اقتصاد، عدالت، توسعه و صلح و امنیت بین‌المللی نیز مطرح خواهد شد.

 مساله غنی سازی نیز همچون گذشته در این نامه خط قرمز ایران است. گفتنی است نامه پیشین جلیلی برای اشتون که در ماه می ارسال شده بود با واکنش تند غرب مواجه شد. هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا به شدت علیه مواضع و پیش شرط‌های مطرح شده در این نامه موضع گیری کرد و اشتون نیز اعلام کرد از محتوی نامه به نظر می‌رسد تهران برای از سرگیری مذاکرات از انگیزه کافی برخوردار نیست.  این نامه در پاسخ به نامه‌ای ارسال شده بود که یک ماه قبل از آن از سوی دفتر اشتون به تهران رسیده بود و در جمهوری اسلامی به مذاکره دعوت شده بود.