مساله فلسطین پربازیگرترین منازعه بین المللی است

او سپس به پویایی مساله فلسطین و چالش بازیگران بین المللی در این قضیه و تاثیر آن بر صلح و امنیت منطقه پرداخت و گفت: در مساله فلسطین بازیگران متعددی دخیل هستند و شاید بتوان این موضوع را پربازیگرترین و طولانی ترین منازعه بین المللی دانست. یک دسته از بازیگران عمده در قضیه فلسطین، فرامنطقه ای هستند و با توجه به فراوانی بازیگرها، باید ببینیم مساله شناسایی کشور فلسطین چگونه قابل تحلیل است؟

این استاد دانشگاه ادامه داد: اعراب و فلسطینی ها در هفت دهه گذشته انواع مبارزات را تجربه کرده اند؛ از جبهه مقاومت فعلی گرفته تا مبارزات چریکی دهه 70 و روش های مبارزاتی دیگر. اما حدود 20 سال است که فلسطینی هایی که با سازمان آزادی بخش در ارتباط هستند از ابزار و روش های حقوقی بین المللی نیز در این باره استفاده کرده اند. این مبارزات حقوقی همواره با سیاست پیوند داشته است.

سجادپور اضافه کرد: وقتی محمود عباس با دولت نتانیاهو به نتیجه مشخصی نرسید، مساله دولت فلسطینی را مطرح کرد تا فشار بیشتری روی امریکایی ها بگذارد. آنها در یک سال گذشته طرحی را مبتنی بر حاکمیت فلسطینی و تکمیل یک دولت دنبال کرده اند. و نهایتا این موضوع طرح شد که می خواهند از طریق یک قطعنامه وضعیت حاکمیت فلسطینی را از جهت حقوقی ارتقا دهند و آن را به عنوان تشکیل یک کشور مستقل دنبال کنند. این مساله واکنش هایی را در پی داشته است. عمده واکنش های بین المللی مثبت بوده و اکثر جهان سوم و جهان عرب با آن همراهی کرده اند. اتحادیه اروپایی هم که در قضیه فلسطین در مقاطعی همراه و در مواردی ناهمراه با ایالات متحده بوده و هیچ گاه از سوی امریکا در این ماجرا جدی گرفته نشده است، به دلیل مسائل جغرافیایی، مهاجرتی و منطقه ای وارد بحث و گفتگو شده است. با این حال اتحادیه اروپایی هنوز نتوانسته موضع مشخصی در این باره اتخاذ کند. نکته دوم مواضعی است که اعلام شده و برخی اروپایی ها مثل پرتغال و ایرلند موافقت خود را با تشکیل کشور فلسطین اعلام کرده اند. آلمان گفته که با شرط و شروطی آن را می پذیرد و فرانسه نیز سیگنال های مثبتی در این باره داشته است. اما آنچه خیلی مهم است نقش امریکا و اقداماتی است که دولت اوباما در این باره انجام داده است.

دکتر کاظم سجادپور سپس به توضیح نقش امریکا و شرح مواضع، اقدامات و دلایل این اقدامات از سوی امریکایی ها پرداخت و گفت: در دوره اوباما در قضیه فلسطین دو مرحله را شاهد هستیم. مرحله اول به دوران جورج میچل (نماینده ویژه امریکا در مذاکرات فلسطینی ها و اسرائیلی ها) برمی گردد. او فعالیت هایش را در هفته های اولیه روی کار آمدن اوباما شروع کرد. میچل کسی بود که هم در جریانات مربوط به ایرلند دیپلماسی موفقی از خود نشان داده بود و هم خون عرب در رگ هایش بود و می توانست مثمر ثمر باشد. او با وجود تحرکات زیادی که از خود نشان داد با سرسختی رژیم نتانیاهو مواجه شد و راه به جایی نبرد. نتانیاهو اوباما را سکه یک پول کرد و حتی مواضعش را تندتر از قبل کرد و به تنش میان دولت های اسرائیل و امریکا دامن زد. درنهایت نیز میچل از کار کنار کشید. در مرحله بعد، سیاست های دولت اوباما با یک مفهوم مشخص قابل توضیح است و آن، جلوگیری از اقدام حقوقی مردنظر فلسطینی هاست. اولین وتوی دولت اوباما زمانی بود که فلسطینی ها قطعنامه ای را به سازمان ملل آوردند تا شهرک سازی های رژیم صهیونیستی ممنوع اعلام شود. از آن زمان به بعد دیپلماسی فشار بر فلسطینی ها برای منصرف کردنشان از این مسیر ادامه داشته و محمود عباس را زیر فشار قرار داده اند.

این کارشناس مسائل بین الملل این پرسش را پیش کشید که "چرا امریکا فلسطینی ها را زیر فشار می گذارد؟" و پاسخ داد: دلیل آن به سیاست داخلی امریکا، ساختار سیاسی امریکا، شخصیت باراک اوباما و شرایط انتخاباتی پیش رو برمی گردد. کنگره امریکا در سیاست داخلی این کشور بسیار اهمیت دارد. آنها گفته اند اگر این اقدام حقوقی صورت بگیرد کمک های امریکا به دولت فلسطینی قطع خواهد شد. مساله دیگر شخصیت اوباماست. او با زمینه کاملا متقفاوتی وارد قضیه فلسطین شد. گفته می شد حتی او تحت تاثیر اندیشه های ادوارد سعید قرار دارد و یا اینکه بسیاری از دست اندرکارانش تحت تاثیر پست مدرنیسم هستند و سیاست های گذشته را نفی می کنند. ولی در نهایت معلوم شد که او به روش های گذشته بازگشته است. از سوی دیگر مبارزات انتخاباتی سال 2012 هم شروع شده و اوباما وضع نسبتا مناسبی دارد و باید در برابر مواضع تند جمهوری خواهان که او را به کوتاه آمدن در برابر مسلمانان متهم می کنند بایستد و همین مسائل سبب شده تا الگوی تکراری گذشته در مورد فلسطین تداوم پیدا کند.

دکتر سجادپور درباره پیامدهای فشار امریکا بر تشکیل کشور مستقل فلسطینی هم گفت: پیامد اول آن این است که مشروعیت و مقبولیت بین المللی امریکا در منطقه بیش از پیش به چالش کشیده می شود. دوم اینکه، موج سواری امریکا در بهار عربی با مشکل روبرو می شود و سویه های دموکراسی خواهانه این کشور زیر سوال می رود. این مساله تناقض های رفتاری امریکا را بیش از پیش به نمایش می گذارد. پیامد سوم هم این است که نقش واسطه گری امریکا را برای حل منازعه اعراب – اسرائیل دچار چالش کرده و موقعیت سابق این کشور را خدشه دار می کند.