کوشنر سر زده آمد، بی سر و صدا رفت

سفر «برنارددد کوشنر» وزیر امور خارجه فرانسه به خاورمیانه در حالی پایان یافته که رسانه­های عربی چندان اهمیتی به سفر وی به خاورمیانه نداده­اند.

وزیر امور خارجه فرانسه با هدف پیشبرد روند صلح میان اسرائیل و فلسطین و بررسی اوضاع منطقه به ویژه پس از ترور «عماد مغنیه» یکی از فرماندهان مهم حزب­ الله لبنان به منطقه آماده است.

وی در دیدار با «محمود عباس» رئیس حکومت خود گردان فلسطینی و «سلام فیاض» نخست­وزیر تشکیلات خودگردان ابراز اميدواری کرد، کشور مستقل فلسطينی هر چه زودتر تشکيل شود و از اسرائيل خواست در جهت تحقق اين امر همکاری­های لازم را به عمل آورد.

کوشنر در يک مصاحبه مطبوعاتی مشترک با سلام فياض گفت، «ما نسبت به ادامه اين روند يعنی برقراری صلح مصمم هستيم و اين امر بدون ايجاد سريع يک کشور فلسطينی امکان پذير نخواهد بود.»

وزير امور خارجه فرانسه ضمن اينکه از فلسطينيان خواست به حملات موشکی به اسرائيل پايان دهند، افزود: «تمام تلاش خود را بکار خواهد گرفت تا اسرائيل روند فعاليت­های شهرک سازی را متوقف کند.»

کوشنر همچنین پس از دیدار با «جان هولمز» مسئول امور انسانی سازمان ملل متحد از وضعیت اسفبار انسانی که در غزه به وجود آمده ابراز نگرانی کرد و گفت: «وضعیت اقتصادی و انسانی در غزه به بدترین شکل خود رسیده و باید بگویم محاصره اقتصادی به طور مستقیم بر اقتصاد و زندگی مردم این منطقه تاثیر گذشته و سختی­های بسیاری را متحمل آنها کرده است.»

کوشنر از دو طرف اسرائیلی و فلسطینی خواست به تعهداتی که به یکدیگر در کنفرانس آناپلیس دادند، احترام بگذارند و به آنها پایبند باشند.

وی درباره این تعهدات گفت: «این تعهدات شامل توقف کامل شهرک سازی­ها توسط اسرائیل در نوار غزه و قدس شرقی، آزادسازی تمام مناطقی که توسط اسرائیل در آنها به صورت غیر قانونی شهرک سازی شده و بازگشایی تمام موسسات فلسطینی در قدس شرقی از جمله «بیت الشرق» و اتاق بازرگانی می­شود.»

کوشنر تاکید کرد، شهرک سازی کاملا راه صلح را سد می­کند و از ابتدا جلوی پیشرفت صلح را می­گیرد. اگر لازم است کشوری به اسم فلسطین تشکیل شود، باید بر سرزمین­های قانونی آن شکل گیرد.

وزیر امور خارجه فرانسه در همین حال از حکومت خودگردان فلسطینی خواست، تمام تلاش خود را برای مبارزه با تروریسم به کار بندد، دستگاه امنیتی خود را مورد بازسازی و اصلاح قرار دهد و همان طور که در نابلس توانست به پیشرفت قابل توجهی دست یابد در دیگر مناطق نیز به پیشرفت برسد.

وی از سوی دولت فرانسه تعهد داد که از ماه آینده که ریاست اتحادیه اروپا بر عهده فرانسه خواهد بود، برای پیشبرد صلح هر آنچه در توان دارد، به کار گیرد و ابراز امیدواری کرد کشور فلسطین در طول سال جاری میلادی تشکیل شود.

کوشنر در اسرائیل نیز ضمن دیدار با مقام­های اسرائیلی از جمله «تسیبی لیونی» وزیر امور خارجه اسرائیل و «شیمون پرز» رئیس جمهوری آن رژیم درباره روند مذاکرات صلح میان فلسطین و اسرائیل نیز به گفت و گو پرداخت.

در تل­آویو مقام­های اسرائیلی از وزیر امور خارجه فرانسه خواستند تا دولت فرانسه برای آزادی «گلعاد شلیط» اسیر اسرائیلی تلاش­های بیشتری کند. همچنین مقام­های اسرائیلی مراتب نگرانی خود را از تحولات تازه خاورمیانه به ویژه پس از ترور عماد مغنیه و تهدید سید حسن نصرالله مبنی بر انجام جنگ بدون مرز با اسرائیل را به اطلاع وزیر امور خارجه فرانسه رساندند.

مسئله شهرک­ سازی­ها توسط اسرائیلی­ها، موضوع بیت المقدس و چگونگی پیگیری روند صلح نیز از دیگر موضوعات مورد بحث میان کوشنر با مقام­های اسرائیلی بود. در این دیدار کوشنر مراتب نگرانی کشورش را از توسعه شهرک سازی­ها در مناطق فلسطینی و عواقب نگران­کننده آن را به اطلاع طرف اسرائیلی رساند.

دلایل سفر کوشنر به منطقه و سکوت رسانه­ها

همان طور که در ابتدای مطلب اشاره شد، سفر کوشنر چندان بازتابی در رسانه­های عربی نداشت. خبر آمدنش به منطقه حتی در برخی روزنامه­های عربی در صفحه نسخت نیز نیامد و همانند خبرهای درجه دو با آن برخورد شد. این که چرا چنین بی­اعتنایی به سفر وزیر امور خارجه فرانسه به خاورمیانه شده، اما و اگرهای بسیاری دارد؟

یک دلیل به به وجود آمدن حس هم­سویی سیاست­های فرانسه با سیاست­های آمریکا باز می­گردد. بر خلاف گذشته یعنی در دوران ریاست جمهوری «ژاک شیراک» که دولت فرانسه سعی می­کرد، سیاستی اتخاذ کند که نشان دهنده استقلال رای فرانسه باشد و در بسیاری از موارد حتی مخالف با جریان­های معمول عرصه دیپلماسی بود، اکنون به نظر می­رسد این استقلال در دیپلماسی فرانسه کم­رنگ شده است.

سیاست فرانسه در شش ماه گذشته به گونه­ای بوده که این حس را القا می­کند که دولت فرانسه دقیقا همان راهی را می­رود که ایالات متحده آمریکا می­پیماید و سیاست­هایش دیکته شده سیاست­های ایالات متحده است. در گذشته اگر دولت فرانسه حتی قصد داشت از سیاست­های آمریکا تبعیت کند باز سعی می­کرد حتی این تایید را به گونه­ای تعریف کند که استقلال سیاست فرانسه در آن به خوبی نمایان باشد. اما اکنون به نظر می­رسد چنین استقلال رایی در سیاست­های خارجی فرانسه دیده نمی­شود. این موضوع باعث شده تا کشورهای عربی که از سیاست­ها تند و جنگ طلبانه آمریکا به ستوه آمده­اند تفاوتی میان سیاست­های فرانسه با ایالات متحده آمریکا نبینند.

دلیل دیگر به سیاست­های شکست خورده فرانسوی­ها در یافت راه حل نهایی در بحران لبنان باز می­گردد. کشورهای عربی اکنون به دولت فرانسه این خورده را می­گیرند که با کلی بوغ و کرنا به لبنان آمدند تا بحران به وجود آمده در آن کشور بر سر ریاست جمهوری را حل و فصل کنند اما نتیجه­ای به دست نیاوردند و آن قدر محافظه­کارانه رفتار کردند که حتی جرات اجرای تهدیدهای خود را نداشتند و اکنون حتی محلی به وقایع لبنان نمی­دهند.

«هاشم صالح» تحلیلگر مسائل خاورمیانه در مقاله­ای در روزنامه الشرق­الاوسط درباره سیاست­های فرانسه در لبنان نوشت، وزیر امور خارجه فرانسه مرتب به لبنان آمد تا بحران لبنان را حل کند، اما نتوانست. شاید بحران لبنان به اندازه­ای باشد که یک شبه حل نشود، در این شکی نیست اما صبر آقایان فرانسوی­ها کجا رفته. آنها که دیگر بچه مدرسه­ای نیستند که زود عرصه را خالی کنند. آقای کوشنر تهدید کرد، فشار آورد و نطق­های تند ایراد کرد، اما در آخر لبنان را ترک کرد بدون این که نتیجه­ای به دست بیاورد. هیچ کس نفهمید، فرانسوی­ها با لبنان قهر کردند یا خیر. چرا دیگر برنگشتند. غیرتشان بر سر لبنان کجا رفت. چرا تهدید کردند و به تهدیدشان عمل نکردند؟

وی در ادامه می­نویسد، وقتی نمی­توانند از پس بحران کشوری همچون لبنان که حداقل موجودیت دارد، بحرانش کهنه نشده و از دولت و مجلس و حکومت برخوردار است بر بیایند، چگونه می­خواهند بحران فلسطین را که یک زخم کهنه عربی است، درمان کنند.

بنا بر این می­توان گفت، دلیل دیگر بی­اعتنایی به سفر کوشنر به خاورمیانه عدم اعتماد کشورهای عربی به سیاست­های خاورمیانه­ای پاریس است.

اما در این جا ظاهرا خشمی هم نسبت دولت فرانسه به چشم می­خورد. هم زمان با سفر کوشنر به خاورمیانه «نیکولا سارکوزی» رئیس جمهوری فرانسه اعلام کرد، حاضر نیست به هیچ وجه با نماینده کشوری که به وجود اسرائیل اعتراف نمی­کند، دست دهد.

برخی رسانه­ها تلاش کردند، سخنان سارکوزی را این گونه القا کنند که منظور وی «محمود احمدی نژاد» رئیس جمهوری ایران است که منکر هولوکاست شده. اما حقیقت این است که کل کشورهای عربی تا کنون حاضر نشده­اند اسرائیل را به رسمیت بشناسند و بنابر این سخنان سارکوزی تنها شامل ایران نمی­شود. به خوبی روشن است که کشورهای عربی از این اظهار نظر رئیس جمهوری فرانسه دلخور شدند. از این رو بی­اعتنایی مطبوعات عربی به سفر کوشنر به خاورمیانه می­تواند عکس­العمل در  برابر چنین برخوردی نیز تعبیر شود.

اما با این حال کوشنر تلاش کرد، وجهه مثبتی را از دولت فرانسه در فلسطین نشان دهد. وی از دولت اسرائیل بر سر گسترش شهرک­های یهودی­نشین انتقاد کرد و خواستار برچیدن تمام شهرک­ها از سرزمین­های فلسطینی شد. وی حتی ابراز امیدواری کرد که کشور فلسطین در طول سال جاری تشکیل شود.

به عبارت دیگر تمام تلاش خود را کرد ضمن حرکت در جاده آمریکا، از فلسطینیان در برابر اسرائیلی­ها نیز حمایت کند. شاید به همین دلیل است که حماس از وی دعوت کرده به غزه نیز سفر کند.

از سوی دیگر سفر کوشنر منعکس کننده دو نگرانی دیگر نیز بود. نخست تحرک تازه­ای که در رفتار میان حزب الله و اسرائیل پس از ترور عماد مغنیه به وجود آمده است. نفس سفر نگرانی فرانسه را از احتمال درگیری تازه در خاورمیانه به خوبی نشان می­دهد. و نگرانی دوم بدتر شدن وضعیت غزه که آن را تا مرز یک فاجعه انسانی کشانده است. ابراز نگرانی­های وی در این زمینه و ملاقات با نماینده سازمان حقوق بشر سازمان ملل این نگرانی را به خوبی نشان می­دهد.

کوشنر با تهدید سیاسی رئیس جمهوری کشورش وارد منطقه شد و با سردی رسانه­ای و سیاسی عربی منطقه را ترک کرد. آیا ممکن است در آینده اتفاق تازه­ای در سیاست­های خارجی فرانسه رخ دهد؟      ­