عذرخواهی فایده ندارد، ترکیه و اسرائیل آشتی نمی‌کنند
دیپلماسی ایرانی: روابط اسرائیل و ترکیه چند سالی است که دیگر به گرمی سابق نیست. حزب عدالت و توسعه به ریاست رجب طیب اردوغان از روزی که قدرت را در ترکیه به دست گرفت، ترجیح داده است که در روابط آنکارا – تلاویو سردی حاکم کند. حتی احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه که از او به عنوان معمار سیاست خارجی ترکیه یاد می‌شود، در جایی گفته بود که ما از رابطه با اسرائیل هیچ سودی ندیده‌ایم و فقط خشم و بدبینی جامعه اسلامی را علیه خود برانگیخته‌ایم از این رو دیگر توسعه روابط با تلاویو نباید در اولویت‌های ما باشد.
با این حال، چندی پیش رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه گفت که در صورتی که اسرائیل از ترکیه بر سر فاجعه ناوگان کمک‌رسان آزادی به غزه عذرخواهی کند، آنکارا آمادگی دارد که روابط خود را با تلاویو گسترش دهد. اظهارات اردوغان با استقبال چندانی در اسرائیل مواجه نشد. نتانیاهو تا بدین لحظه چیزی در این باره نگفته است ولی آویگدرو لیبرمن، وزیر امور خارجه اسرائیل که از تندروترین چهره‌های این رژیم مسحوب می‌شود اظهارات اردوغان را به سخره گرفت و گفت تلاویو هیچ گاه از آنکارا عذرخواهی نخواهد کرد.
حال پرسش این است که آیا اصلا جایی برای بهبودی روابط میان تلاویو – آنکارا وجود دارد؟ آیا دو طرف اراده‌ای برای بهبودی روابط خود دارند؟
روزنامه الوطن، در یادداشتی در این زمینه اظهارات کارشناسان اسرائیلی را منعکس کرده و می‌نویسد: پروفسور بینحاس عنباری، کارشناس روابط استراتژیک در اسرائیل در این باره می‌گوید: «آنچه در رسانه‌ها درباره عادی شدن روابط اسرائیل و ترکیه زده می‌شود و می‌گویند که اختلاف‌های دو طرف رو به کاهش است و به زودی هر دوی آنها به سمت روابط استراتژیک سابق باز خواهند گشت بسیار مبالغه‌آمیز است به گونه‌ای که حتی اگر نتانیاهو هم رسما از اردوغان بابت کشته شدن 9 تبعه ترک عذر خواهی کند و بگوید حاضر است که بابت آن غرامت بپردازد باز هم روابط تلاویو – آنکارا بهبود نخواهد یافت.»
با این حال عنباری اضافه می‌کند: «امکان دارد نتانیاهو از ترکیه بر اساس یک سیاست تاکتیکی عذرخواهی کند ولی این بدان معنا نیست که مصالح آنکارا و تلاویو با یکدیگر تعارض نداشته باشد برای این که مانورهای سیاسی ترکیه بسیار گسترده‌تر از هر کشور عربی مانند مصر است که با اسرائیل توافق‌نامه‌های سیاسی و امنیتی دارد.»
عنبری تاکید می‌کند، ترکیه تلاش می‌کند که به یک کشور قدرتمند با نفوذ بالای منطقه‌ای در منطقه تبدیل شود و حتی اگر بگوییم به فکر تبدیل شدن به یک ابرقدرت منطقه‌ای است چندان راه دوری نرفته‌ایم و این مسئله می‌تواند از نقش اسرائیل بکاهد و باعث شود تا تلاویو به فکر رقابت با آنکارا بیفتد، چرا که ترکیه می‌تواند روابط خود را با تهران بسیار عمیق کند و هم‌زمان روابط خوبی را نیز با کشورهای منطقه خلیج فارس به وجود آورد در حالی که اسرائیل نمی‌تواند چنین رویکردی را اتخاذ کند.
وی درباره ایران می‌گوید: «اسرائیل ایران را در اولویت کاری خود قرار داده است و آرام نخواهد نشست تا زمانی که نظام فعلی آن سقوط کند در حالی که ترکیه این گونه نمی‌بیند، ترکیه بر این باور است که می‌تواند با ایران رابطه نزدیک داشته باشد در عین حال استقلال خود را نیز حفظ کند.»
در همین رابطه دیگر کارشناسان اسرائیلی متخصص در امور ترکیه نیز بر این باورند که آنچه تلاویو از نظام پس از مبارک می‌خواهد با آنچه ترکیه از آنها می‌خواهد کاملا متفاوت است. آنکارا با اخوان المسلمین در مصر بر اساس یک برنامه مشترک همکاری نزدیک دارد و می‌خواهد در آینده روابطش را به گونه‌ای که اسرائیل دوست ندارد، گسترش دهد.
برخی وزرای اسرائیلی نیز بر این اعتقادند که ترکیه در هر حالتی با اسرائیل دست به رقابت خواهد زد و حتی اگر روابط ترکیه با اسرائیل در بهترین حالت باشد اسرائیل فقط می‌تواند به این فکر کند که از این نزدیکی روابط برای بهره‌برداری تاکتیکی استفاده کند. در حالی که استراتژی اسرائیل بر این استوار است که اجازه نمی‌دهد در مصالحش در منطقه هیچ کس با آن شریک باشد.
به همین دلیل عنباری می‌گوید: «تنها راه چاره برای اسرائیل این است که منتظر بنشیند و لحظه‌شماری کند که حزب جمهوری ترکیه مجددا به قدرت باز گردد تا روابطش با اسرائیل را به دوره اوزال باز گرداند.»
نظر شما :