بحرانی به نام گفتگوی ملی در سوریه

روزنامه الحیات، چاپ لندن در سرمقاله امروز خود به قلم عبدالله اسکندر به این موضوع پرداخته و می‌نویسد: مقامات سوریه معتقدند که توطئه‌ای خارجی در ناآرامی‌های اخیر کشور دخالت دارد کما این که وجود بحران داخلی را نیز رد می‌کنند. دائما هم می‌گویند این ناآرامی‌ها پایان خواهد گرفت، اعتراض‌ها شکست خواهند خورد و حکومت در مواجهه با این توطئه پیروز خواهد شد و اوضاع داخلی نیز به روال عادی خود قبل از آغاز اعتراض‌ها باز خواهد گشت. این تصویر گل و بلبلی در تمامی اظهارات مقامات سوری منعکس است، همه آنها می‌گویند که بحران رو به پایان است بدون این که پرسش پاسخ دهند که اگر بحران رو به پایان است پس این همه کشتار هر روزه برای چیست. حکومت سوریه عوامل خارجی دخالت کننده در بحران را نیز بر شمرده است. به اعتقاد آنها ایالات متحده امریکا، فرانسه و ترکیه هر سه در طراحی این توطئه دست دارند. این در حالی است که هر سه این کشورها، هر کدام به شیوه خود، می‌گویند که راهی جز اصلاحات وجود ندارد و حکومت سوریه قبل از آن که فرصت از دست برود باید راه اصلاحات را در پیش بگیرد.

در ادامه این یادداشت آمده است: دقیقا در همین جا است که سوری‌ها می‌گویند خارجی‌ها می‌خواهند در امور داخلی‌شان دخالت کنند و می‌خواهند با رد دیکته‌های آنها توطئه‌های خارجی را خنثی کنند. مسئله‌ای که باعث شده گفته شود که حکومت تمایلی به انجام اصلاحات ندارد و آنچه هم تا کنون انجام داده اصلاحات حقیقی نیست فقط ظاهر اصلاحات دارد. لغو وضعیت فوق‌العاده، تشکیل گروه‌های "تحقیق و گفتگو" در استان‌ها و تعیین قانون انتخابات همگی ابزارهای ظاهری برای رویارویی با بحران‌ کشور از دریچه امنیتی است. مشکل دقیقا از همین جا آغاز می‌شود. تفاوت‌های بزرگی میان آنچه حکومت می‌گوید با آنچه اپوزسیون طلب می‌کند، وجود دارد و این اختلاف سبقه قدیمی دارد، در خلال سال‌های گذشته حکومت نه تنها به هیچ وجه هیچ گونه مخالفتی را نمی‌تافته بلکه کوچک‌ترین اعتراضی را نیز با شدیدترین حکم قضایی پاسخ می‌داده و این مسئله باعث شده تا فاصله میان حکومت با مخالفانش بسیار عمیق شود. حکومت هنوز این حقیقت را در نیافته و به رغم این که می‌گوید ظاهرا اصلاحات را آغاز کرده، همچنان از ابزار برخورد شدید و سرکوب استفاده می‌کند.

نویسنده این یادداشت در ادامه به اختلاف‌های جریان مخالف دولت می‌پردازد و می‌نویسد: اما این تنگنا فقط منحصر به حکومت نیست. جریان مخالف نیز سرشار از اشتباه و اختلاف است. تا کنون اپوزسیون نتوانسته یک برنامه ساده ارائه دهد و بگوید اگر ادعای تغییر دارد، می‌خواهد چه چیزی را جایگزین کند. به رغم همه اعتراض‌هایی که در داخل سوریه وجود دارد و همه آنچه در کشور شاهدیم، اپوزسیون همچنان بر اصلاح حکومت تحت رهبری حزب حاکم فعلی شرط‌بندی می‌کند. دلیل آن هم کاملا روشن است، مخالفان هیچ شناختی از برنامه‌های یکدیگر ندارند و بر این باورند که اگر حکومت فعلی سرنگون شود جریان احتمالی که به جای آن خواهد نشست نه تنها به تکثرگرایی اعتقاد ندارد بلکه انتخاب "آزادی" را از شهروندان صلب خواهد کرد و به احترام به حقوق بشر هیچ اعتنایی نخواهد کرد. از این رو ترجیح می‌دهند به رغم پافشاری بر تداوم اعتراض‌ها، همین حکومت اصلاحات را در دستور کار قرار دهد و از طریق آن به خواسته‌های خود برسند. مشکل هم دقیقا همین جا است، چرا که مطالبات بسیار دارد ولی راه‌های رسیدن به آن در نظرش بسیار کم است. از سویی به رغم فشارهای خارجی که به حکومت سوریه برای انجام اصلاحات حقیقی و نه ظاهری وجود دارد، حکومت اصلاحات فعلی را مکفی می‌داند و هر چیزی بیش از آن را توطئه توصیف می‌کند و این مسئله باعث شده تا هیچ راه حلی باقی نماند. از این رو حکومت و مخالفان هر دو منافذ خروج از بحران سیاسی را به روی یکدیگر بسته‌اند در حالی که مشکلات به قوت خود باقی هستند.

عبدالله اسکندر در پایان یادداشت خود را این گونه به پایان می‌رساند: کلام آخر، این که آنچه اکنون شاهدیم اعتراض‌های مردمی بدون رهبری است. مردم دیگر از شعار دادن رهبران اپوزسیون که خود را نمایندگان مردم می‌دانند ولی کاری از پیش نمی‌برند خسته شده‌اند. اما آنچه در این میان خطرناک است عدم پذیرفتن حکومت به پیشرفت اجتماعی است. حکومت سوریه هنوز نمی‌خواهد بپذیرد جامعه‌اش مثل هر جامعه دیگری در دنیا پیشرفت می‌کند، دگرگون می‌شود و قطعا به دنبال آزادی و کرامت سیاسی است. اپوزسیون سوری به دلایل مختلف چه به دلیل زندان‌های طولانی چه به دلیل زندگی در تبعید هیچ گاه مطرح نبوده است. از این رو از ارائه یک برنامه ساده برای تغییر ناتوان است. آنها خواستار اصلاحات دموکراتیک به صورت مشارکت تدریجی جامعه سوری در قدرت هستند در حالی که آنچه در حال حاضر توسط حکومت شاهدیم چیز دیگری را به ما گوشزد می‌کند. بنابرین تنها نتیجه‌ای که می‌توانیم بگیریم این است که راه اصلاحات طولانی و دردناک است و هیچ مشخص نیست که چه زمانی به نتیجه برسد.