در سایه تحولات عربی، عراق آبستن حوادث
روز یکشنبه 29 می، روزی خبرساز در عراق بود. سه خبر مهم که هر کدام ابعادی گسترده در این کشور داشته و مجموعه آنها در کنار هم حاکی از وجود تحولی بزرگ در آینده نزدیک عراق می‌دهد. یکشنبه در حالی خبر استعفای رسمی عادل عبدالمهدی، معاون اول رئیس جمهوری عراق مطرح شد که ساعاتی پس از آن خالد العبیدی، نامزد فهرست العراقیه به ریاست ایاد علاوی برای وزارت دفاع ترور شد و هم‌زمان خبر اوج‌گیری اختلاف‌ها میان جریان صدر با دولت و ائتلاف هم‌پیمانی ملی منتشر شد تا ثابت شود عراق قرار نیست به این زودی‌ها روی آرامش به خود ببیند. تمرین دموکراسی هنوز در حرف اول آن گیر کرده و عراقی‌ها متاسفانه همچنان رقابت سیاسی را در حذف یکدیگر می‌بینند.
استعفای عبدالمهدی
استعفای عبدالمهدی در کش‌مکش اختلاف‌های سیاسی عمیق این کشور بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های عربی داشته است. البته هنوز جلال طالبانی، رئیس جمهوری عراق تقاضای عبدالمهدی برای استعفا را نپذیرفته ولی ظاهرا او مصمم به استعفا است. عبدالمهدی نزدیک به یک ماه پیش نیز از گرفتن پست معاونت ریاست جمهوری استعفا داده بود ولی با مخالفت صریح رئیس جمهوری عراق مواجه شد. جلال طالبانی از این که او دیگر حاضر به ادامه فعالیت‌های سیاسی نیست به شدت ناخرسند است و به او اصرار می‌کند که همچنان پستش را حفظ کند. عبدالمهدی حتی به تهران آمد و با مقام‌های ایرانی بر سر اختلاف‌های جاری در کشورش به رایزنی پرداخت و از ایرانی‌ها خواست که برای کاهش در تنش‌های سیاسی جاری در عراق به عراقی‌ها کمک کنند. اما مسئله این است که این فقط دوستان ایران نیستند که در عراق اختلاف‌افکنی می‌کنند. عمده اختلاف‌ها را جریان العراقیه و شخص ایاد علاوی، رئیس فهرست العراقیه دنبال می‌کند که این روزها از این که شورای استراتژیک که در حین تشکیل دولت وعده تشکیل آن داده شده بود ولی تا کنون تشکیل نشده و کسی هم آن را پیگیری نمی‌کند، به شدت عصبانی است.
ایاد علاوی همچنان سودای نخست‌وزیری عراق را دارد و برای رسیدن به این پست از هیچ کاری فروگذاری نمی‌کند به خصوص که می‌بیند نوری مالکی سر تشکیل شورای استراتژیک او را فریب داده است. حتی اکنون که بحث نخست‌وزیری در عراق سپری شده، ایاد علاوی در صدد ایجاد زمینه‌های لازم برای تحت فشار گذاشتن مالکی، استیضاح او در صحن علنی مجلس و در نهایت سرنگونی او است. تحرکات علاوی تا آنجا اخلاق را زیر پا گذاشته که حتی صدای عدنان پاچه‌چی متحد دیروز او را نیز در آورده است. وی که اکنون در امارات به سر می‌برد در مصاحبه اخیرش با میدل‌ایست آْن‌لاین از این که ایاد علاوی اختلاف‌هایش با مالکی را حل نمی‌کند و حاضر به همکاری با او نیست گلایه می‌کند و می‌گوید: «در ابوظبی به علاوی گفتم بهتر است ساز مخالفت با مالکی را کنار بگذاری و با او بر سر تشکیل دولت همکاری کنی. ولی علاوی حرف مرا نپذیرفت و گفت به هیچ وجه حاضر نیست مالکی را در قامت نخست‌وزیر ببیند.»
عادل عبدالمهدی می‌گوید که در فضای سیاسی فعلی که به اعتقاد او به شدت مسموم است و کاری نمی‌توان از پیش برد، قبول مسئولیت آن هم با این همه سنگ‌اندازی‌ها که جریان‌های سیاسی در برابر یکدیگر می‌اندازند تقریبا غیر ممکن است.
ظاهرا عبدالمهدی که خود را برای نخست‌وزیری عراق در برابر مالکی نامزد کرده بود و در نهایت در رقابت با او شکست خورد و پس از آن نیز برای انتخاب مجددش در پست معاونت ریاست جمهوری کارشکنی‌های بسیاری به ویژه از سوی ائتلاف دولت قانون به ریاست نوری مالکی دید، اگر چه در نهایت با چند ماه تاخیر برای این پست مجددا انتخاب شد، ولی از وضعیت جاری در کشورش سر خورده شده و ترجیح می‌دهد که فعلا پست سیاسی نداشته باشد. حتی گفته می‌شود عبدالمهدی از عضویت هیئت رئیسه مجلس اعلای اسلامی عراق که کادر رهبری این تشکل سیاسی محسوب می‌شود، استعفا داده است. اگر چه مجلس اعلا اعلام کرده هم مجلس اعلا و هم طالبانی با استعفای او به شدت مخالفند.
ترورهای مشکوک
از روز پنج‌شنبه گذشته تا کنون دو ترور مهم در عراق صورت گرفته است. یکی ترور علی سیف اللامی، دبیر اجرایی ستاد عدالت و بازجویی که جایگزین سازمان پاک‌سازی حزب بعث شد و در کنار احمد چلبی، نقش به سزایی در دور نگه داشتن جریان‌های بعثی و افراد وابسته به آنها در رسیدن به قدرت و پارلمان عراق ایفا کرد و دیگری ترور خالد العبیدی، نامزد العراقیه برای پست وزارت دفاع عراق.
انجام این ترورها بسیار مشکوک است. هنوز کسی مسئولیت این ترورها را بر عهده نگرفته است ولی وزارت دفاع و وزارت امنیت عراق دست داشتن القاعده در انجام این ترورها را بعید می‌دانند.
مظفر البطاط، سخنگوی ستاد عدالت و بازجویی در مراسم تشیع علی اللامی، در گفتگو با خبرنگاران برخی رهبران العراقیه از جمله حیدر الملا، سخنگوی این فهرست و ظافر العانی، چهره محروم شده از شرکت در انتخابات به دلیل همکاری حزب بعث را از عوامل تحریک کننده در ترور لامی دانسته است. وی وعده داده به زودی اسنادی را منتشر می‌کند که ثابت می‌کند، برخی از رهبران العراقیه در انجام این ترور دست دارند.
افراد وابسته به جریان بعث در عراق مجددا فعال شده‌اند. با سوء استفاده از عدم انتخاب وزرای امنیتی و نابه‌سامانی‌های مربوطه در این وزارتخانه‌ها تحرکات تازه‌ای را آغاز کرده‌اند و در این میان تلاش دارند از اختلاف‌های سیاسی نیز نهایت استفاده را ببرند. آنها عده‌ای را تطمیع می‌کنند و عده‌ای که هنوز رویای روزهای خوش دوران رژیم بعث را می‌بینند تحریک می‌کنند.
گرد و خاک مقتدا صدر
در این میان ستاره اقبال مقتدا صدر روز به روز بیشتر طلوع می‌کند. پس از رژه صلح‌آمیز نظامی جیش المهدی در بغداد که مشخص شد این گروه از آموزش‌های لازم برای انجام هر گونه برخوردی برخوردار است و بیش از هر زمان دیگری آمادگی سازمانی دارد، نام مقتدا صدر مجددا بر سر زبان‌ها افتاد. از یک سو امریکایی‌ها از قدرت‌گیری او می‌ترسند و از سوی دیگر جایگاه او در عراق و در بعد منطقه‌ای روز به روز افزایش می‌یابد. حالا هم که گفته آمادگی دارد تا میان جریان‌های سیاسی عراقی آشتی دهد.
بسیاری از نزدیکان و آگاهان تحولات سیاسی عراق می‌گویند که مقتدی صدر که سال‌های اخیر را در ایران گذرانده با مقتدی صدر چند سال پیش بسیار تفاوت کرده است.
در حال حاضر مقتدی صدر و جریان وابسته به او و شاخه نظامی تحت کنترلش یکه‌تاز میدان مخالفت با تمدید حضور نیروهای امریکایی در عراق هستند. او تهدید کرده اگر مالکی به بقای نیروهای امریکایی در عراق تن دهد وزرای وابسته به خود را از دولت او خارج خواهد کرد و از فراکسیون ائتلاف هم‌پیمانی ملی که بزرگترین فراکسیون پارلمانی کنونی را تشکیل می‌دهد، خارج خواهد شد. این بدان معنا است که هم دولت مالکی سقوط خواهد کرد و هم اکثریت پارلمانی عراق از دست ائتلاف هم‌پیمانی ملی احتمالا خارج خواهد شد. باید گفت احتمالا چرا که فهرست العراقیه رقیب این جریان در پارلمان در حال حاضر دچار چند دستگی است و روز به روز از تعداد احزاب وابسته به آن کاسته می‌شود اگر چه علاوی می‌گوید که احزاب جدیدی را به جمع فهرستش اضافه خواهد کرد.
عراق آبستن تحولات است. از قبل هم پیش‌بینی می‌شد که با این حجم اختلاف‌های سنگین کار دولت مالکی بیش از پیش سخت شود. اکنون همه یکدیگر را به شکست توافقات اربیل که به طائف عراقی‌ها مشهور شد، متهم می‌کنند. امروز دوشنه سران جریان‌های سیاسی عراق نشست سرنوشت‌سازی را برگزار می‌کنند. العراقیه که زمزمه خروج از حرکت سیاسی کشور را روز به روز بیشتر سر می‌دهد، این نشست را سرنوشت‌ساز خوانده است. در سایه تحولات عربی هیچ بعید نیست که در عراق نیز شاهد تحول تازه‌ای باشیم با این تفاوت که هر تحولی در عراق به معنای تجربه تازه دموکراسی برای نظام نوپای مردمی آن خواهد بود، همین.
نظر شما :