احمدی نژاد رئیس اوپک نمی‌شود
در کنار کنفرانس، هیات عامل و دبیرخانه دیگر ارکان اوپک هستند که اگر چه به لحاظ اجرایی اهمیت دارند ولی سطح اهمیت آن به اندازه کنفرانس نیست. ریاست هیات عامل نیز به صورت الفبایی انتخاب می‌شود. با این وجود دبیرکل را کنفرانس به صورت اجماعی برای یک دوره سه ساله - والبته یک‌بار قابل تمدید به مدت سه سال- منصوب می‌کند.
اگرچه کنفرانس نقش اجرایی چندانی ندارد ولی از نظر شان و اهمیت در مرتبه اول است. ریاست کنفرانس به صورت الفبایی است. به این معنا ایران بر کنفرانس اوپک، به صورت نوبتی به ایران رسیده است. یعنی ایران برای به دست آوردن این جایگاه تلاشی نکرده است. ریاست کنفرانس اوپک، قبلا انتخابی بود ولی چهار سال پیش این مسئله به تصویب اوپک رسید که ریاست کنفرانس الفبایی شود. بر این اساس کشورهای الجزایر، اندونزی و آنگولا به ریاست کنفرانس دست یافتند. ایران از ابتدای سال جاری ریاست را بر عهده گرفته است و بعد از ایران در سال 2012 عراق این منصب را در اختیار خواهد داشت. در ادامه کویت و دیگر کشورها خواهند بود تا نوبت به ونزوئلا برسد. بنابراین ایران نوبتی و بر اساس حروف الفبا رئیس کنفرانس شده است.
رئیس کنفرانس هیچ شغل و مسئولیتی ندارد مگر این که جلسه وزرا را اداه کند. درواقع رئیس کنفرانس متن سخنرانی ده دقیقه ای که دبیرخانه برای او می‌نویسد را در ابتدای اجلاس می‌خواند و پس از خروج خبرنگاران، جلسه را اداره می‌کند و فقط وظیفه اختصاص وقت به وزرا را بر عهده دارد.
رئیس کنفرانس معمولا وزیری همتای بقیه وزراست که از سوی کشوری که ریاست کنفرانس را بر عهده دارد انتخاب می‌شود. چنانچه این وزیر به دلایلی نتواند شرکت کند قائم مقام یا معاون او نمی‌تواند ریاست کنفرانس را بر عهده بگیرد. به عنوان مثال وقتی وزیری هنوز از سوی پارلمان رای اعتماد نگرفته یا هنوز معرفی نشده یا مریض باشد، اگر کشورش ریاست کنفرانس را بر عهده داشته باشد، عملا آن کشور نمی‌تواند در جلسه رئیس کنفرانس باشد و رئیس جایگزین (Alternate Chairman) جلسه را اداره خواهد کرد. بنابراین چنانچه تا نشست اوپک وزیر نفت ایران مشخص نشود و وزیر نتواند در کنفرانس شرکت کند و معاون او در آن جلسه شرکت کند، وزیر نفت عراق جلسه را اداره خواهد کرد.
اما اگر رئیس جمهور یا نخست وزیر که مقام ارشد تر است در جلسه شرکت کند باز هم به عنوان یک میهمان افتخاری شناخته می‌شود. یعنی در جلسه فقط ده دقیقه حضور خواهد داشت و سخنرانی خواهد کرد ولی بعد جلسه را ترک می‌کند و جلسه را وزیر اداره خواهد کرد. یعنی اگر وزیر ایران مشخص نشود و آقای احمدی نژاد در نشست شرکت کند، با این حال وزیر جایگزین ایران، یعنی وزیر نفت عراق جلسه را اداره خواهد کرد.
حضور روسای جمهور در نشست‌های اوپک اگر چه امری معمول نیست ولی سابقه داشته است. به عنوان مثال آقای هوگوچاوز رئیس جمهور ونزوئلا، یک بار در نشست وزرای اوپک شرکت کرد و در ابتدای جلسه افتتاحیه سخنرانی کرد و سپس نشست را ترک کرد. یعنی اعضای اوپک از حضور رئیس جمهور در نشست تشکر می‌کنند، ولی نمی‌تواند به عنوان رئیس کنفرانس عمل کند. بنابراین رئیس جمهور حتی اگر سرپرست وزارت خانه اش باشد نمی‌تواند رئیس کنفرانس باشد. با این وجود، این اتفاق نیز مسبوق به سابقه است که روسای جمهور کشور میزبان در جلسه افتتاحیه شرکت می‌کند و به ایراد سخنرانی می‌پردازد.
اگرچه اوپک از نظر حقوقی می‌تواند مانع حضور یک رئیس جمهور در اجلاس شود ولی تا به حال چنین چیزی مسبوق به سابقه نبوده است و اوپک از حضور سران کشورها استقبال کرده است. با این وجود، شرکت سران کشورها با اطلاع قبلی می‌تواند صورت گیرد، چرا که سازمان می‌خواهد تمام تدارکات این برنامه را پیشاپیش انجام دهد.
با این شرایط، حضور احتمالی آقای احمدی نژاد در نشست آینده اوپک می‌تواند دلایل داخلی و بین المللی داشته باشد. رئیس جمهور با شرکت در این نشست می‌تواند جایگاه و موقعیت خود در داخل ایران را ارتقا دهد و نشان دهد که به عنوان سرپرست وزارت نفت در امور این وزارتخانه و نیز در مسائل بین المللی فعال است. اگرچه مخالفین او معتقدند نشستن رئیس جمهور ایران در کنار وزرای نفت اوپک بر سر یک میز شان و اعتبار وی را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این رئیس جمهور می‌تواند برای استفاده از این فرصت در جهت ابراز نظرات خود در نشست وزرای نفت کشورهای صادر کننده نفت شرکت کند. او می‌تواند در سخنرانی خود نظرات و تمایلات و برنامه‌های ایران را در خصوص مسائل جهانی به ویژه در حوزه نفت بیان کند.
نظر شما :