چه گروهی از درگیری های کراچی سود می برد؟

در پی برکنار افتخار محمد چوهدری، رئیس دیوان عالی پاکستان و گسترش درگیری ها میان مخالفان و موافقان دولت به شهر کراچی و مناطق دیگر این کشور،  بیم این می رود که این شهر باردیگر به صحنه ای خونین از درگیرهای قومی بی سابقه تبدیل شود. اکنون این سوال مطرح است که چنین وضعیتی به سود کدام یک از جناح های حاکم و یا غیر حاکم در پاکستان خواهد بود؟

گروه بحران بین الملل ( ( ICG مستقر در بروکسل هشدار داده است که در صورت ادامه درگیری ها در کراچی، تنش های قومی در این شهر گسترش خواهد یافت. این گروه در گزارش خود آورده است که تنش های قومی در این شهر یک هشدار نیست، بلکه وضعیتی است که هم اکنون به وقوع پیوسته است.

پاکستان از 5 گروه قومی تشکیل شده است. اکثریت جمعیت 158 میلیونی این کشور را پنجابی ها شامل می شوند که بسیاری از سمت های مهم ارتش را در اشغال خود دارند. پشتون ها، سندی ها، مهاجرها، سرکیس ها و بلوچ ها نیزبه ترتیب گروه های جمعیتی دیگر هستند که در نقاط مختلف پاکستان سکنی گزیده اند.

اما مهاجران در کراچی دارای اکثریت بوده و چیزی حدود نیمی از جمیت این شهر را به خود اختصاص داده اند. پنجابی ها و پشتون ها هم جوامع عمده این شهر بندری پاکستان را تشکیل می دهند.

درگیری های کراچی زمانی آغاز شد که افتخار محمد چوهدری تصمیم گرفت به این شهر رفته و در دادگاه عالی ایالت سند سخنرانی کند. اما اعضای جنبش متحد قومی ( MQM ) که طرفدار دولت پاکستان هستند، به فرودگاه کراچی هجوم برده و مانع از ورود اقتخار محمد به این شهر شدند. اعضای MQM بیشتر شامل جامعه مهاجرهای کراچی است که در پی جدا شدن پاکستان از هند در سال 1947 به این کشور مهاجرت کرده اند.

یک روز پس از آغاز درگیری ها در کراچی و کشته شدن بیش از 45 نفر در این شهر، دولت پاکستان به نیروهای  نظامی دستور داد به سوی هر کسی که در درگیری های این شهر شرکت دارند، شلیک کنند. با توجه به این که تاریخ کراچی از دیرباز شاهد درگیری های خونین میان جناح های مختلف قومی بوده است، درصورتی که آقای مشرف قصد کنترل اوضاع در این شهر را داشته باشد، باید تلاش کند که از تشدید درگیرها جلوگیری کرده و از طرق مسالمت جویانه درصدد کنترل اوضاع برآید.

اسما جهانگیر، رئیس کمیسیون حقوق بشر در پاکستان می گوید که حوادث کراچی نشان می دهد که دولت پاکستان با همراهی MQM درصدد است خصومت ها قومی باردیگر به این شهر بازگشته و به این ترتیب با استفاده از سیاست های تفرقه آمیز به اهداف خود برسد."

ژنرال مشرف همچنین اعلام کرد که مردم در کراچی با وی هستند و آنها قدرت خود را در این شهر به نمایش گذاشته اند. تاکنون 12 هزار تن از نظامیان پاکستانی برای کنترل اوضاع در کراچی به این شهر اعزام شده اند. همچنین 3 هزار تن از رنجرهای ارتش به این منطقه فراخوانده شده اند.

آقای مشرف برای این که کرسی ریاست جمهوری پاکستان را علاوه بر مناصب نظامی اش برای یک دوره 5 ساله دیگر حفظ کند، ناگزیر است اصلاحاتی را در قانون اساسی این کشور اعمال کند. این اصلاحات در نهایت باید از سوی دیوان عالی پاکستان که پیشتر افتخار محمد چوهدری به عنوان یکی از مخالفان سرسخت مشرف ریاست آن را برعهده داشت، مورد تایید قرار گیرد.

رئیس جمهور پاکستان چوهدری را از این سمت برکنار کرد تا تایید اصلاحات مورد را در دیوان عالی کشور تضمین کند. اما این اقدام موجب خشم احزاب مخالف دولت و آغاز اعتراض ها شد. با پافشاری مشرف در برکناری چوهدری اعتراض ها بالا گرفت و موجب این گمانه زنی ها شد که احتمالا ژنرال مشرف برای ماندن در قدرت ناگزیر از تقسیم قدرت با احزاب مخالف و درنهایت خداحافظی با یونیفورم نظامی اش خواهد شد.

اما سفر آقای چوهدری به کراچی و آغاز درگیری ها قومی در این شهر اکنون فرصت جدیدی را برای پرویز مشرف و عرض اندام توانایی های نظامی اش فراهم آورده است.

اوج گیری درگیری ها در شهرهای پاکستان و نظامی شدن فضا، فرصت عمل را از جناح های طرفدار دموکراسی که خواستار برکناری آقای مشرف از سمت های نظامی اش هستند، خواهد گرفت و احتمالا زمینه را برای تصویب اصلاحات مورد نظر وی در قانون اساسی محیا خواهد کرد.