هشدار درباره احتمال وقوع سونامی در ایران

دیپلماسی ایرانی: استقامت و استحکام سازه های ژاپنی مثل ذکاوت و درایت ژاپنی بر هیچ کس پوشیده نیست. حتی زلزله آخرالزمانی 9 ریشتری به تنهایی هیچ آسیب جانی و خسارت سنگینی به بار نیاورد ولی آنگاه که آب ها به پس رفتند تا یکباره به ساحل هجوم بیاورند، دیگر هیچ سازه و فکر امروزی بشر نمی توانست مانع شود تا از وقوع حادثه ای که سال ها بر ذهن و خیال مردم ژاپن سنگینی خواهد کرد جلوگیری کند.

ژاپنی ها هفت دهه پیش با بمباران اتمی مواجه شدند و هنوز برای کشتگانش مراسم یادبود می گیرند و آن را برای عبرت بشر و نفرت از جنگ و تسلیحات کشتارجمعی در یادها زنده نگه داشته اند. بعد از 65 سال از آن حادثه هیچ کودک ژاپنی و غیرژاپنی نیست که از آن حادثه بی اطلاع باشد و فاجعه هیروشیما و ناکازاکی را هیچ نشناسد و نداند ده ها هزار انسان را به کام مرگ فرستاد و حیات جانوران و گیاهان را به مخاطره انداخت و از همه مهم تر یک خاطره جمعی سرخ و سیاه برای ژاپنی ها باقی گذاشت.

سونامی دو ماه گذشته ژاپن بر اثر هیچ حمله نظامی اتفاق نیفتاد و جدالی بود میان انسان و طبیعت که از آغاز حیات بشر تاکنون وجود داشته و کماکان ادامه خواهد داشت. اما فاجعه اتمی که پس از سونامی اتفاق افتاد و هر روز انسان ها را از هر نقطه جهان به نگرانی افزون تری دچار می کند، پدید آمده دست بشر بود که گریبان خودش را گرفت و به ترسی فراگیر و هراسی تازه در اذهان مردم در جای جای جهان تبدیل شد.

پس از آن بود که بحث های امنیتی و بهداشتی انرژی هسته ای دوباره به میان آمد و سبزها و حامیان محیط زیست را به میدان آورد تا تردیدها و شکوه ها درباره این انرژی اصطلاحا پاک و ذاتا ناپاک خریدار پیدا کند. نگرانی دیگری که به وجود آمده، احتمال وقوع سونامی در کشورهایی است که مرزهای آبی دارند و اتفاقا از تکنولوژی و استحکامات بنایی بی بهره اند و این گونه تصور می کنند که طبیعت در همه حال با آنهاست و محال است مرگ و فاجعه به سراغ‌شان بیاید.

روز سه شنبه نشستی تخصصی با نام "تجربه سونامی ژاپن، آمادگی برای سونامی مکران" با حضور کارشناسان جغرافیا و محیط زیست برگزار شد و در آن نسبت به وقوع سونامی در مناطق ساحلی ایران هشدار داده شد و تاریخچه ای از وقوع سونامی های پیشین در این نواحی ارائه شد.

در این نشست وحید چگینی رئیس موسسه ملی اقیانوس شناسی با اشاره به سونامی سال 1345 در سیستان و بلوچستان گفت: در آن سال طبق شواهدی که به دست آمد، ارتفاع موج پنج متر بوده و در برخی مناطق مانند "گواتر" به 13 متر رسیده است. از آنجا که مرکز این زلزله به پاکستان نزدیک بوده بیشترین تلفات در پاکستان گزارش شده اما در ایران نیز تلفاتی را بر جای گذاشته بود.

به گفته او، سونامی هر 70 تا 100 سال رخ می دهد و از آخرین سونامی که در منطقه مکران رخ داده است 65 سال می گذرد از این رو باید اقدامات لازم برای مقابله با این پدیده طبیعی انجام شود.

وی سپس به ویژگی های سونامی منطقه مکران در سال 1345 اشاره کرد و گفت: شدت زلزله 7.3 ریشتر گزارش شد و در صورتی که گسل مکران فعال شود و کانون زلزله به سواحل ایران نزدیک باشد خسارات بیشتری متوجه مناطق ساحلی کشور خواهد بود و از این رو باید آمادگی لازم در استان های هرمزگان و سیستان و بلوچستان انجام شود.

چگینی با اشاره به وضعیت ژاپن برای مقابله با سونامی تاکید کرد: ژاپن با در اختیار داشتن امکانات و تجهیزات هشدار سونامی در نهایت با رخ دادن این حادثه طبیعی 30 هزار کشته و مفقود برجا گذاشت؛ بنابراین لازم است با فراهم آوردن امکانات مناسب، در صورت فعال شدن گسل مکران به موقع اطلاع رسانی کرد.

وی مدل سازی سونامی با استفاده از روش های عددی و پیشروی امواج سونامی در سواحل کشور و کشورهای همسایه را از جمله مطالعات این موسسه در زمینه سونامی ذکر کرد و افزود: علاوه بر این اقدام به تدوین نقشه های سیلاب گرفتگی برای شناسایی نقاط امن و پرخطر و تعیین راه های فرار در منطقه مکران شده است.

رئیس موسسه ملی اقیانوس شناسی از همکاری ایران در زمینه راه اندازی سامانه هشدار سونامی در منطقه اقیانوس آرام خبر داد و گفت: در این پروژه ایران در کنار پنج کشور استرالیا، هند، مالزی، اندونزی و تایلند در زمینه ایجاد سامانه هشدار سونامی در منطقه اقیانوس آرام همکاری دارد.

چگینی همچنین از راه اندازی مرکز هشدار مخاطرات دریایی در کشور عمان خبر داد و توضیح داد: ایران خیلی قبل تر از عمان پیشنهاد راه اندازی این مرکز را داده بود و از آنجا که بحث رقابت های منطقه ای در زمینه مخاطرات دریایی مطرح است از مسئولان درخواست می شود تا با تامین بودجه های مورد نیاز ما را در راه اندازی این مرکز یاری کنند. در صورت تامین مالی از سوی دولت می توانیم امیدوار باشیم که تا پایان سال 91 این مرکز راه اندازی شود تا بتوان علاوه بر رصد سونامی کلیه مخاطرات دریایی چون جریان های شکافنده در دریای خزر، توفان های حاره ای و آلودگی های نفتی را رصد کرد.