اسناد ويکى ليکس اثر روانى دارد نه ديپلماتيک

ديپلماسى ايرانى: پايگاه اينترنتى ويکى ليکس که چندى قبل به دليل انتشار اسناد محرمانه اى درباره عملکرد امريکا در جنگ افغانستان و عراق منتشر کرده بود، اين بار اسناد محرمانه اى را درباره ايران و مواضع کشورهاى منطقه و جهان درباره برنامه هسته اى کشورمان منتشر کرده است. دکتر على بيگدلى، استاد دانشگاه شهيد بهشتى و کارشناس مسائل بين المللى، اعتبار اسناد منتشر شده و هم چنين هدف احتمالى انتشار اين اسناد را براى خوانندگان ديپلماسى ايرانى شرح داده است.

گفتارى از دکتر على بيگدلى، استاد دانشگاه شهيد بهشتى و کارشناس مسائل بين المللى براى ديپلماسى ايرانى

اسنادى که اخيرا توسط پايگاه اينترنتى ويکى ليکس منتشر شده است و اطلاعات محرمانه اى را که درباره روابط امريکا و ديگر کشورها و هم چنين عملکرد اين کشور در مناطق مختلف جهان افشا کرده است، اعتبار ديپلماتيک چندانى ندارد. يعنى مستنداتى نيست که کسى بتواند با اتکا به آنها روابط امريکا را با ديگر کشورها خدشه دار کند. اما به نظر مى رسد که افشاى بعضى از اين اسناد به پرستيژ دولت آقاى اوباما لطمه بزند. در ارتباط با سياست خارجى امريکا و کشورهاى ديگر آن قدر معتبر نيست که بخواهد نقشى را در سياست خارجى امريکا بازى کند يا روابط خارجى اين کشور را دچار مشکل کند.

اما بايد گفت بنيان گذار سايت ويکى ليکس توانسته است تا حد زيادى با اين فعاليت اينترنتى مخاطب جلب کند و جنجال بيافريند. اينترنتى بودن شيوه انتشار اين اسناد با توجه به اينکه در عصر ديجيتال و تاثيرگذارى افکار عمومى قرار داريم، نشان دهنده زيرکى و ذکاوت منتشرکنندگان آن است. علاوه بر اين هرچند اين مسئله به لحاظ ديپلماتيک خيلى نمى‌تواند موثر واقع شود، اما با توجه به گسترش ارتباطات، مى‌تواند تا حدى از نظر روانى بر افکار عمومى مردم دنيا تاثير بگذارد.

برخى اين بحث را مطرح مى کنند که انتشار گزارش هاى اين پايگاه اينترنتى، با آگاهى دولت امريکا و به طور عامدانه انجام مى شود، بايد از اين افراد اين سئوال را پرسيد که اگر افشاگرى سايت ويکى ليکس عامدانه است، چه نتيجه اى مى تواند براى دولت امريکا به ارمغان آورد؟

به نظر مى رسد اگر برنامه ريزى و عمدى هم در رابطه با افشاگرى سايت ويکى ليکس در کار باشد، بيشتر به ضرر دولت امريکا است تا به نفع اين کشور. چرا که اين گزارش ها نشان مى دهد که دولت امريکا کنترلى بر امور ندارد و على رغم شعارهاى بسيار نتوانسته است به اهداف خود دست پيدا کند.

به طور کلى بايد گفت اين قبيل کارها با هدف تاثيرگذارى بر افکار عمومى مردم امريکا و در گستره وسيع تر مردم دنيا انجام مى شود، و بيشتر اثر روانشناختى دارد تا اثر ديپلماتيک. به اين معنى که کشورى نمى‌تواند روابط خود را با ديگر کشورها بر اساس اطلاعات اين اسناد تنظيم کند و اين اطلاعات قابليت استناد سياسى ندارد، اما به لحاظ روانشناختى بر فضاى جامعه امريکا تاثير گذاشته و آن را ملتهب کرده، سوالات و ابهاماتى را درباره عملکرد امريکا در نقاط مختلف جهان به وجود آورده و حتى اعتراضاتى هم به ايجاد کرده است. اما بايد توجه داشت که اين گونه التهابات سياسى زودگذر هستند و چون پايه و اساسى ندارند، چندان دوام نخواهد آورد.