اعطای نشان دولتی باید ضابطه‌مند باشد
در مراسمى که عصر دیروز (شنبه) در وزارت امور خارجه برگزار شد، محمود احمدى‌نژاد رئيس جمهور کشورمان نشان درجه يک جمهورى اسلامى ايران را به بشار اسد همتاى سورى خود که در رأس هيئتى بلندپايه به تهران سفر کرده است، اعطا کرد.
گفتاری از علی خرم، تحلیل‌گر مسائل سیاسی برای دیپلماسی ایرانی
اعطای نشان دولتی درهمه کشورها و در سطوح مختلف مرسوم است. کشورها با اعطای نشان دولتی به افراد نشان می‌دهند که از خدمات و مجموعه فعالیت‌هایی که آن شخص انجام داده است سپاسگزار هستند. ممکن است این فعالیت‌ها جنبه ملی، انسان دوستانه یا بین المللی داشته باشد. یا در سطح داخلی ممکن است آن فرد خدماتی در صنایع انجام داده باشد یا کشفیاتی در علوم پزشکی انجام داده باشد یا اختراعی کرده باشد. در نتیجه اعطای نشان، طیف گسترده و وسیعی دارد و ممکن است افراد مختلفی را در بر بگیرد.
اعطای نشان می‌تواند به شهروندان یک کشور یا شهروندان سایر کشورها باشد در هر کشوری در این رابطه نظامنامه‌ای دارند که بر اساس آن به افراد خود یا شهروندان دیگر کشورها نشان اعطا می‌کنند.
درکشورما در سطح داخلی اعطای نشان دارای آیین نامه مشخصی است. بر اساس این آیین نامه نشان‌های مختلفی تعریف شده است که از جمله آنها می‌توان به نشان «دانش»، نشان «لياقت و مديريت»، نشان «عدالت»، نشان «سازندگى»، نشان «خدمت»، نشان «کار و توليد»، نشان «شجاعت» نشان «تعليم و تربيت»، «نشان ايثار»، نشان «فرهنگ و هنر» و نشان «ادب پارسى» اشاره کرد. این نشان‌ها به افرادى اعطا مى‌شود که در حوزه مربوطه فعالیت چشمگير و کم سابقه داشته باشند.
اما گاه کشورها به شهروندان دیگر کشورها نشان دولتی کشورشان را اعطا می‌کنند. معمولا کشورها یا به مقامات سایر کشورها نشان اعطا می‌کنند که این بیشتر در کشورهای در حال توسعه جنبه سیاسی دارد اما گاه به شهروندان عادی دیگر کشورها نشان دولتی اعطا می‌شود که این مورد ممکن است سیاسی نباشد بلکه آن فرد به نوعی به کشوری که مدال را می‌دهد خدمت کرده باشد. مثلا در چین به یک ایرانی که به صنایع نساجی چین خدمت شایانی کرده بود به حدی که توانسته بود صنایع نساجی چین را آن قدر ارتقاع دهد که بتوانند انواع و اقسام منسوجات چین را به آمریکا صادر کنند، نشان ملی به او داد یا مثلا در ژاپن به افراد خارجی که به اهداف ملی ژاپن کمک می‌کنند، اعطای نشان می‌کنند. مثلا به برخی از کسانی که در آن کشور سفیر بودند سالانه نشان دولتی اعطاء می‌کنند.
پس در جهان این امر مرسوم است اما محور اصلی آن منافع ملی آن کشور است باید به منفعت ملی آن کشور خدمت بزرگی کشور انجام داده باشند.
در کشورما نیز اعطای نشان به مقامات دیگر کشورها سابقه داشته است. از جمله در سال 1948 میلادی (1324 شمسی) به دکتر جواهر لعل نهرو که در آن زمان نخست وزیرهند بود در دانشگاه تهران نشان و دکترای افتخاری اعطاء شد. در آن زمان ایران می‌خواست که از خدمات و از افکار برجسته لعل نهرو قدردانی کرده باشیم.
در حال حاضر در کشور ما به رؤسا و ديگر مسئولان کشورهاى خارجى، عالى‌ترين مقام اجرايى سازمانهاى بين‌المللى و يا شخصيتهاى برجسته فرهنگى، سياسى، بين‌المللى نشان «جمهورى اسلامى» اعطا می‌شود. نشان «جمهورى اسلامى» داراى سه درجه است که با پيشنهاد وزير امور خارجه و تصويب هيأت وزيران به افراد واجد شرايط اعطا مى‌شود. بر طبق آیین‌نامه نشان درجه يک به رؤساى جمهور و نخست وزيران و شخصيتهاى همتراز، نشان درجه دو به وزرا و شخصيتهاى همتراز و نشان درجه سه به سفرا و شخصيتهاى همتراز اعطاء می‌شود.
بر طبق آیین‌نامه این افراد باید در یکی از موارد زیر فعالیت چشمگیری داشته باشند:
1- اعتلاى کلمه اسلام و گسترش مبانى فکرى انقلاب اسلامى
2- دفاع از حقوق مستضعفان جهان
3- اقدام به رهايى کشور خود از استعمار فرهنگى، اقتصادى و سياسى
4- حفظ و حراست کشور خود از تجاوز ابرقدرت‌ها يا دست نشاندگان آنها
5- اکتساب آزادى‌هاى اساسى و حقوق بشر براى مردم کشور خود
6- حمايت‌هاى حساس و شايسته از مواضع ايران در صحنه‌هاى مهم بين‌المللى.
7- اتخاذ مواضع ضد استکبارى
8- همکارى صميمانه در ايجاد با توسعه روابط سالم بين جمهورى اسلامى ايران و کشور متبوع شخصيت مسئول
9- تلاش بى‌وقفه براى ايجاد صلح و امنيت و آسايش در جهان
با این حال آن چه که مشخص است مبنای اعطای نشان دولتی به یک مقام خارجی می‌باید بر اساس خدمات خدمات شایان آن فرد به منافع ملی کشورما یا خدمات شایان آن فرد به جامعه بین المللی باشد.
در مورد اعطای نشان به آقای بشار اسد این موضوع اعلام نشده که آیا اقدام به دلیل بوده که ایشان به منافع ملی ایران خدمت کرده یا در منطقه فعالیت چشمگیری انجام داده یا خدماتی به جهان ارائه داده است یا این که ایران به دنبال این بوده به لحاظ سیاسی به ایشان اهمیت دهد. به هر حال هر کدام از این موارد که باشد آنچه مشخص است اعطای نشان دولتی به مقامات دیگر کشورها باید از ضابطه مندی دقیق برخوردار باشد.
نظر شما :