برزیل، روسیه می شود؟!
از نظر نگارنده و البته هر آگاه سیاسی و تحلیلگر اتخاذ چنین موضعی با توجه به برخی واقعیت ها و ضرورت های دنیا سیاست از یک طرف، و ویژگی ها و موقعیت بین المللی برزیل، از سوی دیگر، به راحتی قابل پیش بینی است.
اول اینکه هر کشور در دنیا به اندازه ی وزن سیاسی و اقتصادی و نفوذی که در عرصه معادلات جهانی دارد، در مواقع لزوم، مواضع متغیری اتخاذ می کند و منافع خود را می جوید. برزیل نیز از این قاعده مستثنی نیست.
دوم اینکه، به تواتر تکرار شده که این یک اصل غیرقابل تردید است که منافع ملی هر دولت و کشوری،اولویت اصلی در تنظیم روابط سیاسی و اقتصادی و دوست یابی در جهان است و هیچ دولتی بدون در نظر گرفتن این اصل، قادر به تضمین منافع ملی نخواهد بود.
سوم اینکه اگر این تحلیل را بپذیرم که دولت برزیل، در اصل، به طور غیرمستقیم، نقش یک میانجی و واسطه از جانب ایالات متحده امریکا را در جریان مذاکرات و تهران ایفا می کرد، همانطوری‌که هیلاری کلینتون به نکته صراحتا اشاره کرد، و وزیر خارجه برزیل نیز با عبارت و ادبیاتی دیگر اعلام کرد که "پادر میانی برزیل در پرونده هسته ای ایران مستقیما به تشویق باراک اوباما صورت گرفته است"، لذا تنها با گذشت کمتر از دو هفته از امضای بیانیه تهران، اتخاذ چنین موضعی از سوی این کشور تعجب آور نخواهد بود.
و بالاخره، مگر جایگاه سیاسی و اقتصادی برزیل و مصلحت سیاسی و اقتصادی این کشور در جریان پیگیری پرونده هسته ای ایران چه مقدار بوده که از دولتمردان این کشور توقع مقاومت و حرکت در جهت خلاف جریان های قدرتمند در شورای امنیت سازمان ملل متحد داشته باشیم.
حتی اگر منافع سیاسی و اقتصادی چشمگیری برای برزیل در این جریان متصور باشیم این منافع آنقدر نخواهد بود که با فایده و ضرر کردن، این ارزش را برای دولت برزیل داشته باشد که در جهت خلاف مسیر آب حرکت کند. نمونه روشن این‌گونه کشور ها روسیه و چین هستند که از همراهان سیاسی ایران در طول چند سال اخیر به شمار می رفتند و منافع اقتصادی قابل توجهی نیز داشته اند اما با تغییر شرایط و تامین منافع بیشتر از سوی رقبا و طرف های جمهوری اسلامی، بلافاصله با یک گردش ۱۸۰ درجه ای، ترکیب کشورهای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد را برای تصویب قطعنامه جدید درباره تهران را کامل کردند.
در نتیجه اگر برزیل را در موقعیت تعریف شده در جهان، کشوری بدانیم که جای پای روسیه حداقل یک دهه گذشته گذارده، و زودتر مسکو در مسیر هماهنگی با جهان غرب قرار گرفته نباید زیاد تعجب کرد بلکه باید آن را امری طبیعی دانست. به همین دلیل پیشنهاد برخی آگاهان سیاسی در ارتباط با پرونده هسته ای ایران، بر ضرورت گفت و گوی مستقیم با طرف های اصلی منازعه در جهان مبتنی بود. این گروه از سیاسیون معتقدند که در چنین شرایطی مذاکره مستقیم با طرف های درگیر از سویی هم به نفع منافع سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی و اتخاذ مواضع شفاف تر و بی واسطه تر و کاستن از حساسیت های جهانی است و هم اینکه ایجاد مانعی است بر سر راه کشورهایی که به عنوان واسطه بیشتر به فکر تامین منافع ملی خود هستند.
تجربه کشور در دوره های گوناگون به خصوص در سی سال اخیر در ارتباط با کشورهای مختلف در بحران مختلف که سر انجام به نتیجه واحد و مشخصی رسیده موید این واقعیت است که حتی الامکان باید در جریان منازعات یا اختلاف جهانی به سمت حذف کشورهای واسطه و مذاکره مستقیم با دولت ها و طرف های اصلی دعوا بود، واقعیتی که همه کشورهای دنیا تجربه کرده و از آن بهره می برند.
نظر شما :