غرب و بیانیه تهران؛ سخت گیری برای امتیازگیری

پس از توافق تهران برای مبادله سوخت، کشورهای اروپایی تاکید کرده‌اند که نگرانی در مورد برنامه هسته‌ای ایران همچنان به قوت خود باقی است و تهران ممکن است هدف دور تازه تحریم‌ها قرار بگیرد. در متن توافقنامه‌ای که ایران و برزیل و ترکیه روز دوشنبه منتشر کردند آمده است"در راستای تسهیل همکاری هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران بر امانت‌گذاری ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم کم غنی شده (LEU) در ترکیه موافقت می‌کند.

 این مواد LEU در مالکیت ایران در ترکیه قرار خواهد داشت. ایران و آژانس امکان نظاره‌گیری بر نگهداری ایمن از این مواد LEU را در ترکیه دارند."  

گفتاری از دکتر علی بیگدلی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر سیاست خارجی ایران:  

از دو زاویه می‌توان به بیانیه تهران و توافق ایران و ترکیه و برزیل برای تبادل سوخت نگریست؛ اول از زاویه حکومتی که حکومت پس از بارها رد پیشنهاد و تهدید به غنی سازی سرانجام به نوعی عقب نشینی در بحث مبادله سوخت رسید. زاویه دیگر، منافع مردم است.  

 در این چارچوب بیانه تهران و توافق برای انتقال سوخت به ترکیه اقدام درست و به موقعی است چراکه در صورتی که تحریم‌های ایران به مرحله عمل می‌رسید و قطع نامه چهارم علیه تهران تصویب می‌شد، فشارها بر کشور و مردم افزایش می‌یافت و احتمال داشت که فشارها بر نارضایتی‌های داخلی افزوده شده و شرایط را تبدیل به یک بحران کند.  

در این راستا دولت تصمیم گرفت که میان مسائل داخلی و سیاست خارجی در سیاست خارجی امتیازاتی بدهد. علی رغم آن‌که نمی‌توان کاملا بحث تحریم ایران را منتفی شده دانست اما باید گفت که گام‌های اولیه تهران برای تبادل سوخت مساله‌ای است که پیشتر مورد قبول قرار نمی‌گرفت.

اکنون بیانیه تهران علی رغم واکنش منفی کشورهای خارجی گامی مثبت ارزیابی می‌شود؛ به نظر می‌رسد که غرب با واکنش منفی در برابر این بیانیه بدنبال کسب امتیازات بیشتر است. با این حال عقب نشینی تهران که بر خلاف رویه‌ها و شعارهای گذشته و تاکید بر حرکت بی وقفه قطار هسته‌ای ایران بود را باید مبنایی برای ادامه مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب ارزیابی کرد. به این ترتیب خارجی‌ها در ابراز واکنش در برابر حرکت تهران کم لطفی خود را نشان دادند.

غنی سازی و ادامه تحریم‌ها  

مقام های ایران اصرار بر ادامه فرایند غنی سازی در داخل ایران دارند اما غرب در برابر این موضوع سکوت را در پیش نگرفته است و انتظار دارد علاوه بر ارائه رسمی بیانیه تهران به آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بررسی کارشناسی، فرایند غنی سازی نیز تحت نظارت کامل قرار گرفته و وضوح بیشتری در روند فعالیت سانترفیوژها ایجاد شود.