دیپلماسی یعنی همین

میخائیل اشپیندلگر، وزیر امور خارجه اتریش یکشنبه، پنجم اردیبهشت پس از دیدار با آقای متکی در وین خواهان تغییر خط مشی اتمی ایران شد. سخنگوی آژانس گفتگوهایی طرفین را رسمی توصیف می‌کند، اما آن‌طور که خبرگزاری‌ها گزارش داده‌اند نتیجه خاصی از این دیدار حاصل نشد.  

گفتاری از حسن بهشتی پور، تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی:  

بسیار مایه خوشحالی است که وزارت امور خارجه رایزنی‌هایی را در قالب دیپلماسی آغاز کرده است و جا داشت پیش از صدورقطع نامه‌های قبلی شورای امنیت چنین رایزنی‌هایی حتی در صورت بی نتیجه ماندن، انجام می‌گرفت.  

دیپلماسی یعنی گفت و گو و مذاکره و تلاش پیگیر برای تحقق اهداف و منافع ملی؛ در این فرایند هر اقدامی قطعا به نتیجه نخواهد رسید اما تلاش‌ها باید با برنامه ریزی، تعیین هدف و روش‌های مناسب همچنان ادامه داشته باشد.

عوامل متعددی در نتیجه بخش بودن دیپلماسی موثر است، دنیای امروز دنیای زد و بندها و یارگیری‌ها و مذاکرات پشت پرده است؛ مشخص است زمانی که وزیر خارجه امریکا پیش از سفر آقای متکی به اتریش تماسی با همتای اتریشی خود دارد، روند مذاکرات تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. از سوی دیگر اتریش عضوی از اتحادیه اروپاست و در این اتحادیه انگلیس، آلمان و فرانسه فشارهای خود را در بحث ایران دارند.  

به این ترتیب حتی اگر اتریش با تهران دیدگاه‌های مشترکی داشته باشد، تحت تاثیر عوامل و فشارهای مختلف خواهد بود. با این وجود تهران نباید از تلاش پیگیر در عرصه دیپلماسی نا امید باشد.  

در دنیای سیاست و دیپلماسی امروز یارگیری‌ها، نوع مناسبات، شفاف سازی و توجیه سیاست‌ها اهمیت فراوانی دارد. اکنون ترکیه، لبنان، اوگاندا، کنیا و چند کشور دیگر از اعضای غیر دائم شورای امنیت هستند و انتظار می‌رود که وزیر امور خارجه با ادامه رایزنی‌ها، مواضع ایران را تبیین کنند، اگر در گذشته این رایزنی‌ها کمتر پیگیری می‌شد، کم کاری دستگاه دیپلماسی بود.  

دنیای امروز دنیای اعلام مواضع یک سویه نیست؛ ما باید در دنیای امروز مواضع کشورمان را تبیین کرده و شفاف سازی کنیم.  

مذاکرات ایران و آژانس  

باید توجه داشت که رسانه‌های همواره بخشی از حقیقت را بیان می‌کنند. اینکه رسانه‌ها گفت و گوی وزیر خارجه ایران با مدیرکل آژانس را فاقد نتایج ملموس می‌دانند نشان می‌دهد که آنها از متن و هدف مذاکرات بی خبرند.

زمانی که خبر سفر وزیر خارجه ایران به اتریش اعلام شدف مقامات امریکایی موضع گیری کرده و نارضایتی خود را از دولت اتریش که اجازه این سفر را داده است اعلام کردند. اگر قرار بود این گفت و گوها بی نتیجه باشد، این واکنش ها را شاهد نبودیم.  

استراتژی ایران این است که مساله هسته‌ای خود را در چارچوب آژانس پیگیری کند. اول این که آژانس یک نهاد مستقل بین المللی که حتی زیر نظر سازمان ملل متحد نیست بلکه گزارش‌های خود را به سازمان ملل ارائه می‌دهد،دوم آن که به لحاظ حقوق بین الملل این نهاد صلاحیت نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورها را داشته و می‌تواند در این رابطه اعلام نظر کند.  

 نکته سوم این است که آژانس به لحاظ حقوقی و فنی فعالیت‌های هسته‌ای کشورها را زیر نظر دارد در حالی که برخورد شورای امنیت سیاسی و امنیتی است و حتی در برخی موارد مانند مورد ایران، وضعیت هسته‌ای کشور را ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل و تهدید صلح و امنیت بین المللی می‌داند.

ایران تلاش دارد مذاکرات خود را با آژانس ادامه دهد، این مذاکرات نشان دهنده اصرار ایران بر همکاری با آژانس است. بازرسان آژانس بیش از دو هزار ساعت نفر- کار بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت داشته‌اند و طی بیست و یک گزارش ارائه شده این نهاد بین المللی تاکید شده است که هیچ سند مشخصی دال بر انحراف ایران از چارچوب ان پی تی دیده نمی‌شود.

بنابراین مذاکرات وزیر خارجه با مدیرکل آژانس دقیقا در راستای استراتژی هسته‌ای ایران است. تهران با این مذاکرات به روشنی علاقه خود برای همکاری با آژانس و آمادگی برای نظارت بین المللی را نشان داده است.

چنانچه این تلاش ایران در صحنه بین المللی جای خود را باز کند توفیقی برای دیپلماسی کشور است حتی اگر آقای آمانو پس از مذاکره با وزیر خارجه ایران اعلام کند که آژانس همچنان منتظر پاسخ ایران به پیشنهاد مدیرکل در ارتباط با تبادل سوخت می‌ماند.