قواعد متفاوت ایران و امریکا برای امنیت هسته‌ای
نویسنده خبر:
ابراهیم متقى
گفتاری از دکتر ابراهیم متقی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل ایران و امریکا برای دیپلماسی ایرانی.
گفتاری از دکتر ابراهیم متقی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل ایران و امریکا:
اجلاس بازنگری ان پی تی در سپتامبر 2010 در امریکا برگزار می‌شود و هنوز مفاد و چارچوب‌های اصلی آن مشخص نشده است اما باید اجلاس امنیت هسته‌ای واشنگتن را مقدمه‌ای برای کنفرانس بازنگری ان پی تی دانست.
در شرایطی که امریکاییان از یک سو تلاش دارند تا الگوهای جدیدی را در رابطه با رژیم‌های امنیتی بین المللی سازماندهی کنند و از سوی دیگر قرارداد استارت 2 را به عنوان یکی از نشانه‌های خلع سلاح و کنترل تسلیحات در سطح بین المللی تحلیل می‌کنند، طبیعی است که کشورهایی را هم به عنوان نماد تهدید بین المللی در این اجلاس‌ها موردبررسی قرار دهند.
اما اجلاس امنیت هسته‌ای واشنگتن موضوعات بسیار کلی تری را در رابطه با آینده هسته‌ای جهان و ضرورت کنترل هسته‌ای تمامی کشورها مورد بررسی و تاکید قرار داد؛ به عبارت دیگر در این اجلاس موضوع اصلی حفظ منطق بازدارندگی در امنیت استراتژیک بود در حالی که موضوعات مربوط به کنفرانس خلع سلاح ایران را باید در راستای جلوه‌هایی از قاعده سازی در سطح بین المللی تلقی کرد.
به بیان دیگر آنچه که در اجلاس امنیت هسته‌ای و همچنین در کنفرانس خلع سلاح ایران مطرح شد را باید دو مجموعه برای قاعده سازی در سطح بین المللی دانست. در واقع ایران و امریکا تلاش دارند قواعد کاملا متفاوتی را برای امنیت هسته‌ای جهان تنظیم کنند.
نگاه ایران بر خلع سلاح همه جانبه است در حالی که نگاه امریکا، فرانسه، روسیه، چین و انگلستان بر بازدارندگی تاکید دارد؛ یعنی این کشورها موضوع تکثیر هسته‌ای را پذیرفته‌اند اما تاکید دارند که بازیگران جدید به ویژه بازیگران حاشیه‌ای و جهان سوم وارد مدار هسته‌ای شدن جدید قرار نگیرند. در حالی که نگاه ایران ماهیت عام و فراگیر دارد و مشروعیت قدرت‌های بزرگ را مورد انتقاد قرار می‌دهد، مشروعیتی که مبتنی بر سیاست‌های تبعیض آمیز آنها در معادله قدرت است.
اگرچه امریکا در شرایطی از سلاح هسته‌ای استفاده کرد که تنها قدرت هسته‌ای جهان محسوب می‌شد و برخی بر این اعتقادند که در شرایط اضطرار از این ابزار بهره گرفت اما از آنجایی که ماهیت نسل کشی داشته است، طبیعی است که در افکار عمومی بین المللی برای سال های طولانی این موضوع باقی خواهد ماند و این ذهنیت وجود دارد که امکان بهره گیری مجدد امریکا از این ابزارها در آینده محتمل است.
بر این اساس بحث کنفرانس خلع سلاح ایران در راستای تکثیر فن آوری هسته‌ای است در حالی که در کنفرانس امنیت هسته‌ای واشنگتن موضوع اصلی کنترل تسلیحات در سطح جهانی و جلوگیری از ورود بازیگران جدید به باشگاه هسته‌ای بود. این امر بیانگر دو الگوی کاملا متفاوت در قاعده سازی هسته‌ای محسوب می‌شود؛ اول الگویی که قالب گفتمانی آن مربوط به قدرت‌های بزرگ جهانی است و امریکا محوریت آن را دارد و دوم الگویی که قالب گفتمانی آن مربوط به فرایندی است که ایران در چارچوب نهضت هسته‌ای صلح آمیز آن را سازماندهی می‌کند.
بر این اساس این دو نگاه با یکدیگر تضادهای بنیادین دارند، تضادهایی که هر یک قاعده و قالب گفتمانی دیگری را به چالش می‌کشد.
نظر شما :