تاثیرات غیر مستقیم کاهش سطح روابط با انگلیس
نویسنده خبر:
شمس‌الدین خارقانى
گفتاری از شمس‌الدین خارقانی
نايب رييس کميسيونامنيت ملی و سياست خارجی مجلس از ادامه جلسات اين کميسيون در مورد بررسی کاهش سطحروابط ايران با انگلستان خبر داد.
گفتاری از شمس الدین خارقانی، سفیر اسبق ایران در آلمان و تحلیل‌گر مسائل ایران و اروپا:
بررسی کاهش سطح روابط ایران و انگلیس مسبوق سابقه بوده است؛ پیشتر نیز مجلس در زمان ریاست جمهوری آقای هاشمی این کار را انجام داد و در نهایت به قطع روابط منجر شد.
در آن زمان فتوای امام خمینی در مورد سلمان رشید صادر شده بود و انگلیس‌ها با تحریک دیگر کشورهای اروپایی تلاش داشتند بر ایران فشار مضاعف وارد کنند، به همین دلیل مجلس در بعد نظارتی خود خواستار کاهش روابط ایران و انگلیس شد و سرانجام این بحث به قطع روابط انجامید.
این روابط تا مدتی مسدود بود و با انجام اقدامات دیپلماتیک از سوی وزارت خارجه در سال 1369 مجددا روابط در سطح کاردار گشایش یافت. به نظر می‌رسد که این بار هم مجلس تلاش دارد از بعد نظارتی وارد بحث روابط ایران و انگلیس شود و با توجه به وضعیت کلی روابط ایران با اتحادیه اروپا چنانچه مجلس بخواهد از ابراز نظارتی خود در بحث روابط ایران و انگلیس به طور جدی استفاده کند، ممکن است وضعیت سابق میان دو کشور حاکم شود.
در واقع اکنون در مجلس و وزارت خارجه این آمادگی دیده می شود که به نحوی در مورد رابطه با انگلیس شدت عمل نشان داده شود. از سوی دیگر با موضع گیری‌های اتحادیه اروپا در رابطه با ایران و فشارهایی که 1+5 تاکنون بر ایران آورده است و ارتباطی که انگلیس‌ها به طور ویژه با امریکاییان دارند- یعنی از دو طریق اتحادیه اروپایی و امریکا- به نظر می‌رسد که لندن هم چندان نگران داشتن روابطی سالم با تهران نیست.
این مسائل باعث می‌شود که این تفکر در جناح‌های تندرو در دو طرف رشد کرده و با تحریکاتی که اعمال می‌شود، روابط موجود را به سوی روابطی نا‌به‌سامان شدن سوق دهد. متاسفانه اگرچه روابط سیاسی میان دو کشور بعضا ممکن است مختل شود اما تاکنون دیده نشده که کاهش روابط سیاسی مانع روابط اقتصادی شده باشد.
به نظر می‌رسد که اگر روابط سیاسی میان تهران و لندن نابسامان شود، چندان از رشد روابط اقتصادی کاسته نخواهد شد.
در واقع این تصور که میان برخی افراد در ایران وجود دارد که با کاستن از روابط سیاسی، روابط اقتصادی تحت تاثیر قرار می‌گیرد، حداقل تاکنون در مورد انگلیس تحقق نیافته است. بنابراین اگر در ایران این تصور وجود دارد که مسائل سیاسی و اقتصادی تهران و لندن را می‌توان در مقابل هم قرار دارد باید گفت که ممکن است این تصور با ناکامی مواجه شود.
به این ترتیب کاهش سطح روابط ایران و انگلیس مشکل را رفع نخواهد کرد. می‌توان بروی راه حل‌های دیگری متمرکز شد که پیش از رسیدن به شرایطی غیر قابل بازگشت اثربخش باشد.
کاهش سطح روابط و موضوع هسته‌ای ایران
مذاکرات هسته‌ای گروه 1+5 با ایران مذاکراتی جامع و چندجانبه است و کاهش روابط ایران با یک کشور از این مجموعه چندان بر روند مذاکرات هسته‌ای به طور مستقیم تاثیرگذار باشد. شش کشور در گروه مذاکره کننده با ایران حضور دارند که هر یک منافع خاص خود را در نظر می‌گیرند و دور از منطق است که مشکلات دو جانبه یک کشور را بر روابط چند جانبه حاکم کنند.
ایران سال‌هاست که با امریکا رابطه ندارد اما در اکنون شاهدیم که مساله هسته‌ای ایران به مقوله‌ای جدا از روابط ایران و امریکا تبدیل شده که تصمیم جمعی را می‌طلبد.
اما از سوی دیگر کاهش سطح روابط ایران و انگلیس بر روابط ایران و اتحادیه اروپا تاثیر خواهد داشت؛ به تجربه دیده شده است که هر زمان مشکلات ایران با یکی از کشورهای اروپایی افزایش یافته، دیگر کشورهای اتحادیه به طرفداری از آن کشور پرداخته‌اند.
این تجربه را در ارتباط با موضوع میکونوس شاهد بودیم؛ زمانی که آلمان‌ها با ایران قطع رابطه کردند کشورهای اروپایی از آلمان تبعیت کردند. در موضوع سلمان رشدی زمانی که تهران با لندن قطع رابطه کرد کشورهای دیگر اروپایی فشار خود بر ایران را افزایش دادند. این تجربه را حتی در مورد چک هم شاهد بودیم که به دلیل استقرار رادیو فردا در این کشور، چک توانست بر روی تصمیمات اتحادیه در ارتباط با ایران تاثیرگذار باشد.
بنابراین به نظر می‌رسد که کاهش سطح روابط ایران و انگلیس به طور غیر مستقیم بر موضوع هسته‌ای ایران تاثیر گذار باشد یعنی کشورهای عضو اتحادیه به شکل غیر مستقیم از این کاهش سطح روابط تاثیر گرفته و در موضوع هسته‌ای به اعمال فشارهای مضاعف بر تهران اقدام کنند.
علاوه بر این مشخصا اتحادیه اروپا تحت تاثیر انگلیس- به ویژه اکنون که انگلیس رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپاست- می‌تواند بر نابسامانی روابط ایران و کشورهای اروپایی اثرگذار باشد.
نظر شما :