مذاکرات وین؛ مدلی برای اثبات حسن نیت
گفتاری از حسن بهشتی پور، تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی برای دبپلماسی ایرانی
پس از چندین بار تاخير در برگزاری نشست چهارجانبه، عصر روز سه‌شنبه ايران و امریکا به همراه کارشناسان آژانس در دفتر محمد البرادعی به گفت‌وگو پرداختند و پس از این گفت و گو نمایندگان چهار کشور ایران، امریکا، فرانسه و روسیه مجددا گردهم آمدند. بر اساس گزارش منابع رسانه‌ای ایران هيات‌های فنی ايران و امريکا درباره نوسازی تجهيزات پيرامونی، کنترلی و الکترونيکی راکتور تحقيقاتیتهران بحث و بررسی داشتند. اما به راستی هدف از گفت و گوی ایران و امریکا در وین چه بود؟
گفتاری از حسن بهشتی پور، تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی:
دو طرح برای بررسی در مذاکرات وین آماده شده بود، اول انتقال اورانیوم تا 5 درصد غنی شده ایران به روسیه برای تبدیل به اورانیوم غنی شده تا مرز 75/19 درصد و انتقال این اورانیوم به فرانسه برای تبدیل شدن به میله‌های سوخت و ارسال به ایران برای استفاده در راکتور تحقیقاتی تهران، دوم اورانیوم غنی شده مورد نیاز ایران از روسیه وارد کشور شود. در این باره روس‌ها خود می‌توانند با هر کشوری که مایل باشد برای تبدیل اورانویم غنی شده به میله‌های سوخت وارد مذاکره و همکاری شود.
طرح اول به دلیل سوابق نامطلوب همکاری ایران و فرانسه در مسائل هسته‌ای و هم مواضع تند و کارشکنانه اخیر فرانسوی‌ها در مورد برنامه هسته‌ای ایران، تهران مایل به ادامه کار با پاریس نبوده و علاقه دارد این همکاری با روسیه متمرکز شود.
در طرح دوم، طرف قرارداد ایران روسیه است و کل فرایند کار تحت نظارت آژانس خواهد بود. به این معنا دیگر ایران طرف قرارداد با کشور ثالث نیست و سوخت مورد نیاز راکتور تهران را از روسیه تحویل خواهد گرفت.
با این حال شاهد مذاکرات نمایندگان ایران و امریکا در وین بودیم. در این ارتباط باید گفت که اساسا مذاکرات وین چهارجانبه بوده و با حضور نمایندگان ایران، روسیه، امریکا و فرانسه تحت نظارت آژانس برگزار شد. اما این که میان ایران و امریکا مشورت‌هایی برای رفع سوء تفاهات انجام شود، موضوعی دیگر است.
امریکاییان مایل هستند در شرایط موجود به هر ترتیب که شده مساله پزشکی هسته‌ای ایران که کاملا صلح آمیز بوده و در مجموعه راکتور تهران و تحت نظارت آژانس دنبال می‌شود، به نتیجه برسد تا به ایرانی‌ها نشان دهند اگر اهداف ایران در مسیر هسته‌ای صلح آمیز باشد، در این مسیر نه تنها کارشکنی نمی‌کنند بلکه حاضر به هر نوع همکاری با تهران نیز هستنتد.
بر این اساس امریکا خود با انجام چنین مذاکرات و تلاش‌هایی سعی دارند به ایران ثابت کنند بدگمانی‌ها و بی‌اعتمادی‌های سابق به سوی تمایل به همکاری در مسائل صلح آمیزی چون پزشکی هسته‌ای تغییر می‌کند. این در حالی است که طی چند روز اخیر فرانسه و انگلیس تلاش زیادی برای کارشکنی در این همکاری انجام دادند، حتی اوج این کارشکنی‌ها را در اقدام خبرگزاری فرانسه شاهد بودیم که با جعل خبر اعلام کرد پس از موضع گیری آقای متکی در کنفرانس مطبوعاتی روز سه شنبه، مذاکرات چهارجانبه وین به حالت تعلیق درآمد. در حالی که تاخیر در انجام این مذاکرات در روز سه شنبه به هیچ عنوان ربطی به سخنان آقای متکی نداشته است بلکه به دلیل طرحی بوده که ایران مطرح کرده و طرف‌های مذاکره با تاخیر در نشست چهارجانبه بدنبال تامل و مشورت بروی این طرح بودند.
آن طور که در اخبار آمده امریکایی ها طرح ایران- قرارداد دوجانبه میان ایران و روسیه برای غنی سازی و تحویل سوخت- را قابل مذاکره دانسه و فرانسوی‌ها با این طرح مخالف بوده‌اند. تحلیل من این است که امریکا در شرایط فعلی مایل‌اند در بحث مربوط به تحویل رادیو ایزوتوپ‌ها به ایران به توافق برسند چراکه می‌خواهند از این امر به عنوان مدلی برای اثبات حسن نیت خود نسبت به ایران استفاده کند به این معنا که اگر ایران در مسیر هسته‌ای خود اهداف صلح آمیز داشته باشد، امریکا نه تنها کارشکنی نمی‌کند بلکه همکاری نیز خواهد داشت.
اما هدف دوم امریکایی ها آن است که مقدار اورانیومی که در ایان غنی شده است به هر شکل ممکن از ایران خارج شود، مشخص است که ایران آمادگی انتقال کل اورانیوم غنی شده به خارج را ندارد. ایران حاضر است بر سر انتقال میزانی از اورانیوم که باید در نهایت در سایت تهران به استفاده برسد مذاکره کند.
اما روسیه در این میان به دنبال آن است که با نهایی شدن تفاهم میان مسکو و تهران تا حدی سابقه منفی خود در ایران را به واسطه عملکردش در راه اندازی نیروگاه بوشهر ترمیم کند، اما تفاوت روسیه و فرانسه در سوابق همکاری با ایران در این است که گرچه هر دو بد سابقه هستند اما روسیه حداقل اقدام به کارشکنی نمی‌کند بلکه برای حل و فصل موضوع کمک می‌کند در حالی که فرانسه نه تنها بد سابقه است، اقدام به کارشکنی نیز می‌کند.
نظر شما :