شبهاى بغداد ؛ آرام اما بی امنیت

معمولا آرام‌ ترين لحظات بغداد در نيمه شب فرا مى‌رسد. مردم در خانه‌هايشان چراغ‌ها را خاموش مى‌کنند و به رختخواب مى‌روند و به اين ترتيب بار ژنراتورهاى برق دولت سبک ‌تر مى‌شود تا بتوانند جريان برق را بدون قطع حفظ کنند. 

ژنراتورها خاموش مى شوند و دود آنها کنار مى‌رود. ستاره‌ها در آسمان تميز شب به چشم مى‌آيند. در اين روزها اگر تا دير وقت بيدار بمانيد مى‌توانيد ساعت‌ها سکوت لاينقطعى را بشنويد که فقط با صداى پارس سگى در دور دست يا پرواز هواپيمايى در عمق آسمان شکسته مى‌شود. پيش از اين، شب‌ها وقتى ساعت به روشنايى روز نزديک ‌مى‌شد صداى انفجار بمب‌ها در اطراف شهر به گوش مى‌رسيد. 

به نوشته مجله تايم، اين شب‌ها بعضى اوقات فقط صداى چند انفجار از جنوب يا ديگر مناطق بغداد به گوش مى‌رسد. در شب‌هاى ديگر در تمام مناطقى که درهمسايگى منطقه سبز بغداد قرار دارند صداهاى انفجارهاى متعددى به گوش مى‌رسيد. چند هفته گذشته بغداد روزهاى آرامى را پشت سر گذاشت که با رسيدن غروب موجى از انفجارها در اطراف شهر آغاز مى‌شد. 

طلوع خورشيد هم انفجارهاى خاص خودش را داشت که به نظر مى رسد پاسخ گروه‌هاى شبه نظامى به اعلام آمار آرام شدن بغداد در طول چند هفته گذشته باشد.

روز جمعه پيش از ساعت 9 صبح فروشگاهى در مرکز بازار بغداد منفجر شد که 13 نفر کشته بر جا گذاشت. نزديک به 60 نفر نيز در اين انفجار زخمى شدند. حداقل دو بمب ديگر نيز در مناطق شمال بغداد منفجر شدند که شمار کشته شدگان اين روز را در کل کشور به 26 نفر رساند. 

روز پنجشنبه نيز منطقه سبز بغداد با شليک 10 خمپاره گلوله باران شد. اين منطقه از هفته‌ها پيش از چنين حملاتى در امان مانده بود. همان روز و چند ساعت قبل از حمله به منطقه سبز، گروه‌هاى شبه نظامى به نيروهاى امنيتى عراق در جنوب پايتخت حمله کردند که حداقل 13 کشته برجا گذاشت.

در چند هفته اخير نيروهاى آمريکايى به طور مداوم از کم شدن حملات گروه‌هاى شبه نظامى خبر مى‌دهند و اعلام کرده‌اند حجم اين حملات به کمترين ميزان آن از فوريه 2006 باز گشته است. بعد از آن تاريخ بود که با اوج گرفتن درگيرى‌هاى قومى و مذهبى در عراق شمار کشته شدگان در اين کشور روبه افزايش رفت.

بنا بر اعلام مقامات ارتش آمريکا تعداد حملات شبه نظاميان در هر شکلى از آن در سراسر کشور به رقم 575 در هفته رسيد است که کاهش چشمگيرى نسبت به رقم 1600 حمله در ماه ژوئن نشان مى‌دهد. تلفات غير نظاميان نيز در همين مدت به ميزان 60 درصد کاهش نشان مى دهد.

در بغداد که خشونت بارترين نقطه کشور است  مى‌توان از تعداد جنازه‌هايى که روزانه کشف مى شود به اين موضوع  پی برد که: اين روزها به طور متوسط پنج جنازه در بغداد کشف مى‌شود. هشت‌ ماه قبل اين رقم در حدود 35 جسد در هر روز بود.

به نوشته نيويورک تايمز، عوامل متفاوتى در اين موضوع دخيل است که کارشناسان نظامى يکى از دلايل آن را ضعيف شدن نيروهاى القاعده و جنگجويان خارجى در منطقه بين النهرين مى دانند. گروه زيادى از سنى‌ها نيز در قالب برنامه‌هاى تازه در قبال دريافت پول به همکارى با نيروهاى آمريکايى پرداخته‌اند.

حدود 72 هزار نفر از شهروندان سنى در اين قالب به شکل داوطلبانه به همکارى با ارتش آمريکا مى‌پردازند. بنا به اعلام نيروهاى آمريکايى 45 هزار نفر از اين افراد به طور ماهانه 300 دلار دريافت مى‌کنند. 

يکى ديگر از عوامل آرامش فعلى را اقدام مقتدى صدر در متوقف کردن نيروهاى نظامى تحت فرمان خود مى‌دانند. غير از تمام اين مسائل اين نکته نيز حائز اهميت است که شهروندان عراقى بعد از سه سال درگيرى خونين قومى از اين خشونت‌ها خسته شده‌اند.

به اعتقاد کارشناسان نظامى آرامش فعلى در آينده با نوسان مواجه خواهد شد و هنوز براى قضاوت درباره  کنترل اوضاع در عراق توسط نيروهاى آمريکايى زود است. در همين حال مقامات آمريکايى از دولتمردان عراقى شکايت دارند که از آرامش و فرصت به وجود آمده براى پيش برد اقدامات سياسى استفاده مناسبى نکرده اند.

در ميان تمام اين بحث وجدل‌ها عده‌اى از آوارگان عراقى که از سال گذشته و با اوج گرفتن درگيرى‌ها به کشورهاى همسايه و مناطق امن شمال عراق پناه برده بودند در حال بازگشت به خانه و کاشانه خود هستند. زندگى در بغداد آرام آرام در حال بازگشت به حالت عادى است. مى‌توان مغازه‌ها و رستوران‌هايى را ديد که در هنگام شب هم باز هستند. 

با اين حال حتى اگر ميزان خشونت‌هاى اين شهر در اندازه فعلى باقى بماند، باز هم بغداد شهرى در جهان خواهد بود که خونبارترين خشونت‌ها در آن روى مى‌دهد.