عربستان از ایران و سوریه بازی خورد؟
دیپلماسی ایرانی: تا چند روز پیش تحلیل‌گران مسائل خاورمیانه ترجیح می‌دادند با دستی زیر چانه نزدیکی عربستان سعودی و سوریه را تماشا کنند. با تحولات جاری در خاورمیانه اما باز این دو کشور در جامه دو رقیب قرار می‌گیرند و نه دو رفیق یا متحد سیاسی. گویا باز خاورمیانه میان ایران و ایالات متحده تقسیم شده و سوریه و عربستان هم در زیر مجموعه این دو کشور و البته نه کنار هم که مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند.
این مساله را می‌توان در هیاهوی تبلیغاتی دید که رسانه‌های عربستان و سوریه در خصوص حوادث جاری در بحرین و لیبی به راه انداختند. منافع سوریه در بحرین و لیبی در تضاد کامل با رویاهای خاندان سعود در این دو کشور است. در جهان عرب هم یک سنت است و آن جنگ رسانه ای رقبا است. برای رژیم‌های عربی جنگ اطلاعاتی در حقیقت ابزاری برای برافروختن آتش جنگ واقعی است. همگان رسانه‌های تابع خود را ابزاری قدرتمند و کاربردی می‌دانند.
ماجرا میان خاندان سعود و خاندان اسد زمانی بالا گرفت که دولت بحرین از هیاهوی رسانه ای سوری‌ها در خصوص دخالت عربستان در سرکوب معترضان در منامه انتقاد کرد. رسانه‌های سوریه بارها و بارها ادعا کردند که ریاض به خاندان سلطنتی در منامه برای سرکوب معترضان شیعی کمک می‌کند. موضع گیری دولت در بحرین در رسانه‌های عربستان انعکاس بسیاری داشت. همزمان روزنامه شرق الاوسط هم ادعاهای ایران در خصوص دخالت عربستان در بحرین را مطرح کرد. این همزمانی باعت شد خاندان سعودی به این نتیجه گیری برسند که دمشق و تهران جنگ رسانه ای را علیه ریاض با هم آغاز کرده اند. به این دو قطب رسانه‌های متعلق به جریان اپوزیسیون در بحرین را هم اضافه کنید.
ایرانی‌ها و سوری‌ها زیرکانه آموخته اند که چگونه از ناآرامی‌ها در بحرین و یمن برای تضعیف جایگاه عربستان سعودی در منطقه استفاده کنند. همزمان با این استراتژی تهران و دمشق، ناآرامی‌ها در بخش شیعه نشین و شرق عربستان هم آغاز شده است. اگر برخی تحلیل‌گران ادعا کنند که تهران در خیزش عمومی شیعیان در بحرینی که 70 درصد آن را شیعیان تشکیل می‌دهند نقشی ندارد، نباید بر آنها خرده گرفت.
با این همه باید اعتراف کنیم که حرکت‌های ایران در منطقه از زمان آغاز ناآرامی‌ها و انقلاب‌ها نیز بسیار زیرکانه و حساب شده بوده است. ایران به دنبال کوبیدن مهر خود بر پیشانی تمامی تحولات است تا بدین ترتیب بتواند نقش استراتژیک خود را در منطقه گسترش دهد. البته که این حوادث مستقل از تهران هستند و نمی‌توان دولتمردان این کشور را به تحریک آنها متهم کرد اما استفاده ایران از این شلوغی قابل اغماض نیست.
از جنگ‌های رسانه ای که بگذریم باید اعتراف کنیم که کاخ سفید بسیار تا بسیار نگران دخالت تهران در حوادث بحرین است. هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه ایالات متحده در سخنان خود در کمیته سیاست خارجی مجلس سنا ادعا کرد که تهران تمام عزم خود را بر جهت دادن حوادث جاری در کشورهایی مانند بحرین به نفع خود به کار گرفته است. وزیر امور خارجه امریکا حتی پا را از جنجال‌های رایج هم فراتر نهاده و ادعا کرد که تهران با چهره‌های اپوزیسیون در منامه هم ارتباط گرفته است. وی یمن را هم بی نصیب نگذاشت و دخالت ایران در این کشور را هم مطرح کرد.
برخی تحلیل‌گران مخالف نفوذ ایران بر منطقه ادعا می‌کنند که تهران از یک سال پیش در مسائل داخلی کشورهایی مانند کویت و بحرین دخالت داشته است. این طیف داعیه دار این مطلب هستند که تهران از ماه می سال گذشته در مسائل منطقه سهم خود را مطالبه کرده است. سوریه و ایران همواره از سوی رسانه‌های غربی به همکاری اطلاعاتی با هم متهم شده اند. ابتدایی‌ترین روزهای سال 2009 بود که بحرین ادعا کرد گروهی شبه نظامی شیعه را بازداشت کرده که در کمپ‌های نظامی در سوریه اموزش دیده اند. در ان تاریخ این گروه به تلاش برای بر هم زدن امنیت منامه در آستانه روز ملی این کشور متهم شدند.
نقش سوریه در لیبی بیش از بحرین مشهود و محرز است. در این حوزه رسانه‌های عربستان سعودی بسیار فعال‌تر برخورد کردند. روزنامه شرق الاوسط چندی پیش اعلام کرد که مبارزان در لیبی موفق به انهدام دو هواپیمایی شده اند که خلبان‌های سوری داشته اند. برخی جریان‌های معارض هم در لیبی ادعا می‌کنند که سوریه خلبان و تجهیزات نظامی در اختیار رژیم قذافی برای سرکوب قرار می‌دهد. برخی رسانه‌های حامی‌جریان مخالف در لیبی هم سفر یکی از بستگان قذافی به دمشق را که اخیرا انجام گرفته زیر سوال برده و این سوال را مطرح می‌کند که آیا قذافی از دمشق کمک نظامی‌مطالبه کرده است؟ سوریه و لیبی را مدتهاست که همگان متحدانی استراتژیک می‌دانند.
در چند سال اخیر همکاری‌های سوریه و لیبی آنچنان در صدر اخبار قرار گرفته بود که حتی برخی منابع ادعا کردند نیروهای امنیتی دمشق برای انهدام سندهای همکاری میان دو کشور در طرابلس هستند. البته تمامی این داده‌ها در حد حرف بود و هیچگاه سندی برای اثبات آن وجود نداشت.
روزنامه شرق الاوسط در ستون سرمقاله خود در روز پنجشنبه نقش سوریه در عربستان سعودی را به باد انتقاد گرفت. نویسنده این ستون ادعا کرد که متنی که در ایندیپندنت در خصوص درخواست امریکا از عربستان برای تجهیز مخالفان قذافی در لیبی منتشر شده در حقیقت توسط منبعی نزدیک به ایران در اختیار این روزنامه انگلیسی قرار گرفته است. منظور از منبع نزدیک به ایران هم در این مطلب شرق الاوسط طبیعتا سوریه بوده است. نویسنده این مطلب ادعا می‌کند که هدف از این حرکت‌ها بی اعتبار کردن عربستان در سایه تحولات جاری در لیبی است.
این هیاهوهای رسانه ای در حقیقت نشان دهنده جنگ سردی است که هیاهوهای خاورمیانه به راه انداخته است. جنگ سردی که تنها دو بازیگر ندارد و این بار تبدیل به جدال دو جبهه شده است. این دو جبهه را همگان ایران و ایالات متحده می‌دانند. ایران به دنبال متحدان خود است و آمریکا هم به دنبال دوستان استراتژیک در منطقه.
نظر شما :