مردى که به قصد خانه‌تکانى در دستگاه ديپلماسى مصر انتخاب شد
ديپلماسى ايرانى: با تغيير احمد ابوالغيط، وزير امور خارجه به جا مانده از دوران حسنى مبارک، رئيس جمهورى سابق مصر و روى کار آمدن چهره‌اى که مورد تاييد يا بهتر بگوييم نامزد اپوزسيون و جوانان جمع شده در ميدان التحرير قاهره است، مى‌توان گفت که مصر يک گام براى بهبودى رابطه با ايران به جلو برداشته است. البته اين بدان معنا نيست که نبيل العربى، فردى که جانشين ابوالغيط شده، فردى ضد غربى خواهد بود و همه معادلات سياسى جارى در اين کشور را به هم مى‌ريزد ولى قطعا اين فرد با توجه به پرونده‌اى که دارد ضد ايرانى نيز نخواهد بود.
نبيل العربى، کسى است که از ابتداى انقلاب ژانويه 2011 به جمع انقلابيون مصر پيوست. سخنرانى‌ها و مصاحبه‌هاى او باعث شد تا جوانان مصرى به او اعتماد کرده و او را به عنوان يکى از چهره‌هاى مورد حمايت خود مطرح کنند. به گونه‌اى که هنگامى که جوانان انقلابى ائتلاف 25 ژانويه، يعنى همان کسانى که انقلاب مردمى ميدان التحرير را رقم زدند به مذاکره با هيئت نظامى که مسئوليت دوره انتقالى مصر را بر عهده دارند، نشستند نام او را براى وزارت امور خارجه مصر مطرح کردند. در سايت خبرى اين ائتلاف موسوم به شباب السفير، نام العربى در کنار عصام شرف، فردى که جوانان مصرى براى جانشينى احمد شفيق، نخست‌وزير سابق مطرح کردند، به چشم مى‌خورد. هنگامى که عصام شرف به ميدان التحرير آمد تا به قول خودش راى اعتمادش را علنا از مردم بگيرد به خصوص که پارلمان منتخب مردم نيز برگزار نشده، نبيل العربى نيز در کنار او بود. زمانى که سوت و کف حاضران ميدان التحرير نخست‌وزير جديد و هيئت همراه او را به وجد آورد و به او علنا راى اعتماد داد.
نام نبيل العربى از مذاکرات کمپ‌ديويد در سال 1978 بر سر زبان‌ها افتاد. وى در آن زمان رئيس اداره قانونى وزارت امور خارجه مصر بود. از همان موقع نسبت به برخى بندهاى توافق‌نامه کمپ‌ديويد که انور سادات، رئيس جمهورى اسبق مصر و بطرس بطرس غالى، وزير امور خارجه وقت اين کشور با مقامات اسرائيلى امضا کردند، انتقاد داشت. ولى انتقادهاى او که حتى يک مرتبه در خلال مذاکرات کمپ‌ديويد در گروه مصرى به مشاجره کشيده شد، هيچ گاه مورد اعتناى وزير امور خارجه و رئيس جمهور وقت قرار نگرفت.
با اين حال اين رفتار او باعث نشد تا دستگاه ديپلماسى مصر او را از دستگاه ديپلماسى کشور کنار بگذارد. به همين دليل بين سال‌هاى 1987 تا 1991 نماينده ويژه مصر در ژنو شد و از سال1991 تا 1999 نيز نمايندگى مصر در نيويورک را بر عهده گرفت.
العربى پس از آن از وزرات امور خارجه بازنشسته مى‌شود. پس از بازنشستگى در دستگاه قضايى بين‌المللى فعاليت جديدى را آغاز مى‌کند و خيلى زود به يک از چهره‌هاى مطرح در دستگاه قضايى بين‌المللى تبديل مى‌شود. اين سابقه اين امکان را براى او به وجود آورد که به يکى از چهره‌هاى محبوب و مورد قبول جامعه مصرى تبديل شود. وى از سال 2001 تا 2006 قاضى دادگاه بين‌المللى بود و هم‌زمان عضو گروه قانون بين‌المللى سازمان ملل از سال 1994 تا 2001 و عضو دادگاه بين‌المللى دائمى لاهه از سال 2005 تا 2010 بود.
العربى زمانى خود را از مخالفان دولت مبارک نشان داد که در انتقاد به سياست خارجى و دستگاه ديپلماسى مصر مقالات و يادداشت‌هاى شديد اللحنى را در روزنامه‌هاى مختلف مصرى از جمله الشروق و اليوم السابع منتشر کرد. از جمله موارد انتقادى وى موضوع محاصره غزه بود که دستگاه سياست خارجى مصر را به دليل انفعال در پرونده غزه و آنچه وى تسليم مصر در برابر خواسته‌هاى رژيم صهيونيستى براى محاصره غزه خواند، به باد انتقاد گرفت.
در يادداشت العربى در اين باره که در روزنامه الشروق چند روز پس از انقلاب 25 ژانويه جوانان مصر در ميدان التحرير نوشته، آمده است: «لازم است در سياست خارجى کشورمان تجديد مظر کنيم. ديگر وقت آن رسيده که با توجه به اصول علمى که بتواند ما را به اتخاذ تصميم‌هاى صحيح و کارساز که ماحصل مطالعه تمامى جوانب يک مسئله خاص است، خانه تکانى گسترده‌اى در دستگاه سياسى مصر دهيم تا سياست خارجى‌اى مدرن مطابق با متغيرهاى قرن بيست و يکم و دنياى جديد بنا شود. ديگر زمان اين که تصميم‌ها بر اساس نيات يک فرد خاص اتخاذ شود، سپرى شده است. اکنون ديگر وقت آن رسيده که وزارت امور خارجه را عده‌اى کارشناس و متخصص که تصميم‌هاى کلان سياسى کشور را در يک تصميم‌گيرى جمعى و نه فردى، اتخاذ مى‌کنند اداره شود.»
وى در ادامه يادداشتش محاصره غزه را تقبيح مى‌کند و مى‌نويسد: «لياقت مصر نيست که با اتخاذ تصميم‌هاى مرتجعانه يا مغاير با تمامى اصول قوانين بين‌المللى که توسط دستگاه سياست خارجى کشور گرفته مى‌شود مثل موضعى که مصر در برابر محاصره غزه اتخاذ کرده که با تمامى قواعد بين‌المللى مغايرت دارد و محاصره شهروندان حتى در دوران جنگ را تقبيح و ممنوع مى‌کند، بيش از اين خدشه‌دار شود. اتخاذ چنين سياست‌هايى که به امنيت ملى و جايگاه تاريخى مصر مربوط است تنها باعث تخريب وجه مصر و تمدن ريشه‌دار آن مى‌شود.»
اين يادداشت چهره محبوب مرد 76 ساله سياست خارجى مصر را نزد جامعه مصرى به اندازه‌اى ارتقا داد که جوانان 25 ژانويه او را نامزد خود براى وزارت امور خارجه مصر کردند.
نگرانى اسرائيل
مواضع روشن و صريح العربى در برابر سياست‌هاى اسرائيل به خصوص موضوع غزه باعث شده تا انتخاب او به سمت وزارت امور خارجه مصر باعث نگرانى اسرائيلى‌ها شود. روزنامه يديعوت احرونوت در سرمقاله روز دوشنبه 7 مارس در اين باره نوشت: «وزير امور خارجه جديد مصر کسى است که اسرائيل را به قتل مردم متهم کرده است. او همان کسى است که در درگيرى‌هاى عربى – اسرائيلى قاضى دادگاه بين‌المللى بود و از جمله قضاتى بود که بر سر ساخت ديوار حائل ميان اسرائيل و فلسطين در سال 2003 به مخالفت برخواست و تحرکاتى را عليه اسرائيل آغاز کرد. العربى زمانى که اسرائيل همکارى با دادگاه بين‌المللى را رد کرد انتقادهاى شديدى را متوجه اسرائيل کرد.»
يديعوت احرونوت سپس به يکى از مصاحبه‌هاى العربى با يک روزنامه مصرى در اوت 2001 اشاره مى‌کند و مى‌نويسد: «وى در آن مصاحبه از جامعه عربى مى‌خواهد از اسرائيل به دليل کشتار ملت فلسطين در خلال انتفاضه اقصى به مجامع قضايى شکايت کند تا مقامات اسرائيلى که وى آنها را جنايتکار ناميد، محاکمه شوند.»
اين روزنامه مطرح اسرائيلى در ادامه به مواضع ستيزه‌جويانه العربى در برابر اسرائيل اشاره مى‌کند و مى‌نويسد که تلاويو نبايد انتظار داشته باشد العربى، وزير امور خارجه جديد مصر همانند احمد ابوالغيط همکارى‌هاى گسترده‌اى با اسرائيل داشته باشد. سياست‌هاى او به طور کل بسيار با سياست‌هاى ابوالغيط تفاوت دارد.
نظر شما :