ترس از ایران، سعودی‌ها را به جان امریکا می‌اندازد؟
ديپلماسى ايرانى: موج دموکراسی‌خواهی در خاورمیانه بیداد می‌کند. گوشه‌هایی از این موج هم به عربستان سعودی رسیده است. کشوری که مهد افراط گرایی مذهبی و محافظه کاری سیاسی است. خاندان سعود با رفتن حسنی مبارک تنهاتر از پیش شده اند. حلقه ای از انزوای منطقه ای دورتادور این خاندان سلطنتی را گرفته است. در ریاض وابستگان به خاندان سعود یک جمله را بسیار تکرار می‌کنند: نمی‌توان بر روی ایالات متحده حساب باز کرد. واشنگتن دیگر دوستی و متحدی قابل اطمینان نیست.
داستان مصر که فعلا به سرفصل‌هایی دیگر موکول شده و انتخاباتی که قرار است در ماه سپتامبر برگزار شود. بحرین اما در میانه این هیاهوی سیاسی قرار دارد. ارتش پای خود را ظاهرا از معرکه بیرون کشیده و میدان لولو در اختیار بحرینی‌هایی است که تاکید دارند به دنبال سرنگونی نظام نیستند اما اصلاحات بدیهی‌ترین شرط آنها است. با این همه عربستان بسیار کمتر از دیگر کشورهای عربی حاضر در منطقه پتانسیل ظاهری تجربه خیزش‌های عمومی را در خود جای داده است. نفت در این کشور شکم مردمان را سیر کرده و البته بنیادگرایی مذهبی که خاندان سعود در این سال‌ها در این شبه جزیره رونق داده اند صدای اعتراض و اصلاح طلبی مردم را خفه کرده است. با این همه هیچ‌کس نمی‌تواند کتمان کند که رفتن حسنی مبارک ذهن خاندان سعود را به خود مشغول کرده است. بحرین و یمن در آتش التهاب می‌سوزند. یمن با عربستان سعودی مرز مشترک قابل توجهی دارد. اوضاع در عراق هم نابسامان است. سقوط صدام حسین در سال 2003 میلادی نقش ایران را در منطقه پررنگ‌تر کرد. آل سعود هم به ایران به چشم رقیبی قابل توجه برای خود نگاه می‌کنند.
ملک عبدالله 87 ساله پس از قریب به سه ماه درمان در ایالات متحده و گذراندن دوران نقاهت در مراکش، این هفته به وطن بازمی‌گردد. وی در حالی که از عربستان دور بود دستور برقراری شرایط فوق امنیتی را صادر کرد. یک دیپلمات عرب به شرط عدم افشای نام خود در گفتگو با نیویورک تایمز می‌گوید: خاندان سعود میان دایره ای از مشکلات از اردن تا عراق گرفتار شده اند. از بحرین تا یمن اوضاع نابسامان است و این نابسامانی بر ریاض هم تاثیر گذاشته است. عربستان را همگان آخرین اهرم ایالات متحده برای مقابله با ایران در منطقه می‌دانند. خاندان سعود عادت کرده اند در هر حرکتی در منطقه رنگ و بوی ایران را احساس کنند.
همواره حزب الله لبنان و سوریه از منظر خاندان سعود نیروهایی بودند که در منطقه شیطنت کردند. خاندان سعود بیم این را دارند که شاید دولت باراک اوباما استراتژی خود را در منطقه تغییر داده و به دنبال حمایت از جریان‌های مردمی است که دولت‌هایی را مطالبه می‌کنند که تضمینی برای موفقیت آنها وجود ندارد. از نگاه سعودی‌ها مردمانی که در میدان تحریر قاهره و در میدان لولو بحرین دور هم جمع شده اند در حقیقت ناکجاآبادی مملو از دموکراسی را دنبال می‌کنند که هیچ آینده روشنی ندارد.
خاندان سعود در زمان ناآرامی‌ها در مصر هم تاکید داشتند که حسنی مبارک باید بعد 32 سال همچنان بر کرسی قدرت مانده و با ابهت از قدرت کنار رود. ملک عبدالله در روزهای منتهی به وداع حسنی مبارک با قدرت دو با تماس تلفنی با باراک اوباما داشت و در هر دو بار بر ضرورت حساسیت این موضوع تاکید کرد. به گفته منابع نزدیک به خاندان سعود، در آخرین تماس تلفنی هم ملک عبدالله به شدت با اوباما در خصوص حوادث مصر مخالفت کرده است.
خاندان سعود تمام تلاش خود را به کار گرفته اند که با صبر و طمانینه در برابر این موج قرار بگیرند. شاهزاده نایف بن عبدالعزیز که وزارت کشور را بر عهده دارد در حرکتی دیپلماتیک برخی نخبگان سیاسی و جمعی از روزنامه نگاران را جمع کرده و با آنها در خصوص اصلاحات در عربستان سخن گفت. در این نشست وی با قاطعیت تاکید کرد که ریاض از این دور از جریان‌های دموکراسی خواهی در امان است.
وی در این خصوص گفت: "ما را با مصر و تونس مقایسه نکنید." البته شاهدان حاضر در این نشست تاکید دارند که حال و هوای این شاهزاده سعودی چندان هم مناسب نبود. رسانه‌های عربستان سعودی در جریان ناآرامی‌ها در مصر و تونس تمام عزم خود را جزم کردند تا به نوعی محتاطانه با ماجرا برخورد کنند. در برنامه‌های پخش شده هم ازدولت‌ها و ملت‌ها خواسته شد که به اصلاحات تن دهند و ته تغییر حاکمیت. البته این دیدگاه شاید اکنون با تحولاتی که در بحرین در جریان است ، اندکی تغییر کرده باشد.
اکنون ناآرامی‌ها به ساحل عربستان رسیده و پای خاندان سعود را مرطوب کرده است. بحرین را طیفی از شیعیان و اهل تسنن تشکیل می‌دهند که البته حکومت در اختیار اهل سنت است و 70 درصد جمعیت هم شیعیان هستند. بحرین و عربستان سالهاست که دست دوستی استراتژیک به هم داده اند. بحرین با اقلیت سنی در حالی به حیات خود ادامه می‌دهد که عربستان هم ترس از شیعیان را سالهاست حس کرده و با آن زندگی می‌کند. این احتمال وجود دارد که ناآرامی‌ها در بحرین به شیعیان ساکن شرق عربستان هم جرا بیشتری ببخشد. در چند روز گذشته اخباری مبنی بر شورش‌ها در این منطقه و تلاش ریاض برای راضی کردن شهروندان با آزادی چند شیعه معترض به گوش رسیده است. عربستان سعودی تمام پتاسیل‌های لازم برای خیزش عمومی را در خود جای داده است: از نرخ بالای بیکاری جوانان تا نبود آزادی بیان و عقیده و البته فساد بالای حاکمان. با این همه بوی نفت سالهاست اعراب این کشور را مست کرده و البته چندان بوی اصلاحات را به مشام انها مطبوع نمی‌رساند.
همزمان تحلیل‌ها حاکی از این است که خاندان سعود اجازه سقوط خاندان سلطنتی در بحرین را نخواهد داد. در فضایی که بحرینی‌ها با تمام قوا معترضان را سرکوب کرده اند، زمزمه‌هایی شنیده می‌شود دال بر کمک‌های نظامی عربستان سعودی به ارتش بحرین برای مهار اعتراض‌ها. یک کارشناس مسائل عربستان در این خصوص می‌گوید: خاندان سعود بحرین را آباد نکردند تا تنها آخر هفته خود را در آن بگذرانند بلکه به دنبال حیاط خلوتی امن برای خود بودند. بحرین ساخته شد تا در کنترل کامل عربستان سعودی باشد آن هم برای اینچنین روزهایی. خاندان سعود در عربستان و خاندان سلطنتی در بحرین تقصیر این ناآرامی‌ها را بر گردن شیعیان منطقه مانند حزب الله لبنان و ایران می‌اندازند. خاندان سعود به آرامی رویکرد ایالات متحده در قبال بحرین را به نظاره نشسته اند. در شرایطی که باراک اوباما به اهل تسنن بحرین هم مانند مبارک خیانت کند، باید منتظر تنش در روابط ایالات متحده و عربستان بود.
منبع: نيويورک تايمز
نظر شما :