طوفان در جزیره مراوید

دیپلماسی ایرانی: مردم بحرین برای شکل دادن سومین انقلاب عربی معاصر بی‌تابی می‌کنند. ساکنان جزیره مرواید در روز 25 بهمن ماه سال جاری با برگزاری تظاهرات گسترده و در اختیارگرفتن میدان اصلی شهر توجه ناظران بین‌المللی را به این جزیره کوچک جلب کردند.

خاندان آل خلیفه اکنون به شدت نگران شکل‌گیری سومین خیزش عربی در این کشور هستند. در نخستین روز تظاهرات دو جوان بحرینی با گلوله مستقیم نیروهای امنیتی کشته شدند. پادشاه بحرین اظهار تاسف کرد و یکی از حقوقدانان شیعی که سابقا وزیر دادگستری بوده را مامور تحقیق در باره این حوادث کرد. وزیر کشور نیز رسمأ از مردم عذرخواهی کرد. اما این یک روی سکه بود در حالیکه مردم بحرین منتظر پاسخگویی بیشتر حکومت بودند، ساعت 3 بامداد روز پنجشنبه در یک اقدام غیرمترقبه نیروهای امنیتی به معترضان که اکثرا در میدان مروارید در حال استراحت بودند حمله کرده و چنان خشونتی به کار بردند که امریکا و دبیر کل سازمان ملل را نیز به عکس العمل وادشتند.

ملک حمد یک شبه مشروعیت مردمی خود را بر باد داد. گرچه سرکوب معترضین و کشته شدن جوانان در این کشور پدیده بی‌سابقه‌ای نیست و طی چهل سالی که از استقلال این جزیره می‌گذرد به کرات چنین حوادثی پبش آمده است، اما  شواهد و قرائن حاکی از آن است که این بار خیزش مردم بحرین که در بستر انقلاب‌های پی‌درپی جهان عرب قرار گرفته است، آل خلیفه را بطور جدی نگران کرده است.

آنها نگرانند که امریکا تحت فشار مطالبات مردمی در منطقه ناچار شود پشتیبانی بی قید و شرط  خود از آل خلیفه را کاهش دهد. بی دلیل نیست که وزرای خارجه شورای همکاری روز پنجشنبه سراسیمه به منامه شتافتند تا پشتیبانی خود را از آل خلیفه در مقابل معترضان اعلام کنند. همه قرائن حاکی از آن است که طوفان تغییر به سرعت از شمال افریقا به جنوب خلیج فارس رسیده است.

شاید تا قبل از 25 بهمن ماه کمتر کسی می‌توانست یکی از کشورهای جنوب خلیج فارس را  مستعد انقلاب مردمی و فراگیر شدن اعتراضات بداند اما اکنون بحرین در راس اخبار رسانه‌های عربی و منطقه ای قرار گرفته است. و بعید نیست که قبل از اردن و الجزایر و لیبی و یمن که اعتراضات مردمی در آنها بالا گرفته، مردم بحرین گوی سبقت را آز انها بربایند و سومین انقلاب عربی را به نام خود به ثبت برسانند.

رهبران سیاسی  معارض بحرینی که علی‌رغم پیشگامی در تحولات سیاسی این کشور در 4 دهه گذسته، این بار از جوانان و ابتکارات فیس بوکی و اینترنتی آنها عقب افتاده بودند به سرعت سعی کردند خود را با خیزش جدید جوانان  هماهنگ کنند.

حزب الوفاق که اصلی‌ترین تشکل شیعیان معارض است، عضویت خود را در مجلس نمایندگان بحرین تعلیق کرد و پس از یورش پلیس در بامداد پنجشنبه به مردم اعلام کرد که فراکسیون الوفاق دیگر به پارلمان باز نخواهد گشت.

حاکم بحرین ملک حمد که 12 سال پیش با فریبکاری‌ و شعار اصلاحات سعی کرد حمایت مردم بحرین را بدست آورد، اکنون در ورطه بسیار بزرگی افتاده که بعید است به راحتی بتواند از آن عبور کند. او علی‌رغم تظاهر به همگامی با مردم در نخستین روز این حوادث، بامداد پنج شنبه نیروهای امنیتی و ارتش را روانه میدان مروارید محل تحصن معترضین کرد و جوانان را با زور و خشونت از این میدان خارج ساخت.

نیروهای امنیتی با مردم درگیر و حداقل سه تن دیگر را به قتل رساندند. این تعارض شدید در رویکرد شاه بحرین باعث این گمانه زنی شده که که با توجه به شخصیت ضعیف ملک حمد، نخست وزیر سالخورده این کشور با همکاری کشورهای عربی همسایه  بخصوص عربستان تصمیم به بکارگیری مشت آهنین و پاکسازی معترضین گرفته اند.

جوانان و رهبران سیاسی معارض بحرینی قبل از حادثه بامداد پنجشنبه لخواستارتحقق وعده‌هایی بودند که ملک حمد در 12 سال قبل به مردم داده بود و به سرعت از آنها عقب‌نشینی کرد. در راس این خواسته‌ها برقراری پادشاهی مشروطه بود که در آن دولت توسط پارلمان منتخب برگزیده شود. این خواسته به معنای آن است که دوران نخست وزیری 40 ساله شیخ خلیفه بن سلمان باید به سر آید. شیخ خلیفه به عنوان نخست وزیر بحرین، از دیدگاه مردم  عامل اصلی و پشت پرده  بی‌عدالتی‌ها طی چهل سال گذشته بوده است.

با این حال تعدادی از جوانان متحصن در میدان مروارید خواسته‌های تندتری را نیز مطرح کرده بودند و مانند مردم مصر خواستار سقوط نظام بودند. سرکوب خشونت بار مردم باعث بالا مطالبات آنها و گسترده‌تر شدن درخواست سرنگونی آل خلیفه شده است.

در نزاع مخالفان با دولت بحرین باید به این نکته توجه کرد که این جزیره کوچک محل استقرار فرماندهی ناوگان پنجم امریکاست و امریکایی‌ها نیز با اهمیت و وسواس ویژه‌ای تحولات این کشور را دنبال می‌کنند. اما به نظر می‌رسد اکنون در بستر انقلاب‌های عربی و طوفان خشم ملت‌های عرب برای امریکایی‌ها بسیار مشکل خواهد بود که به بهانه حضور فرماندهی ناوگان پنجم امریکا در این کشور چشم خود را به روی مطالبات مردم ببندند.

ناوگان پنجم امریکا در بحرین مهم‌تر از پیمان کمپ دیوید و امنیت اسراییل نیست. امریکایی‌ها در مصر سرانجام پس از 18 روز ناچار شدند علی‌رغم نگرانی نسبت به امنیت اسراییل، خواسته‌های مردم این کشور را بپذیرند، لذا بی‌جهت نیست که ال خلیفه اکنون بیش از هر زمان دیگری احساس خطر می‌کند. ملک حمد بن عیسی آل خلیفه در مسیری قرار گرفته که قبل از او بن علی و مبارک قرار داشتند.

او از خلال انتقادات مقامات امریکایی در باره به کارگیری خشونت در برابر معترضان ، باید درک کرده باشد که بزودی امریکایی ها تحت فشار مردم حمایت خود را آز آل خلیفه پایان داده و خواستار تغییر خواهند شد. باید دید شیخ نشین های جنوب خلیج فارس بتدریج که حمایت امریکا را از دست می‌دهند تا چه میزان می توانند به یکدیگر در برابر اعتراضات روبه تزاید مردم کمک نمایند.