نيروگاه بوشهر تبديل به موزه نشود

ديپلماسى ايرانى: رضا آقازاده اسفند 87  در آخرين روزهاى کارى اش که با "پيش راه اندازى" نيروگاه اتمى بوشهر همراه بود، نشستى با سرگى کرينکو رئيس روس اتم برگزار کرد و در آنجا زمان مرحله تست ابزار نصب شده در نيروگاه بوشهر را بين چهار تا هفت ماه اعلام کرد و گفت: "اين زمان ممکن است نسبت به وقوع نتايج متفاوت در مرحله تست تغيير کند اما بايد توجه داشته باشيم که نمى توان نيروگاه اتمى را با ريسک راه اندازى کرد. ما بايد از تمامى زواياى ايمنى اين نيروگاه مطمئن باشيم چرا که نيروگاه بوشهر قرار است 50 سال براى ما کار کند و بر اين اساس حتى اگر طرف روسى بخواهد اين نيروگاه را با تعجيل راه اندازى کند ما آن را قبول نمى کنيم."

کار بدون عجله پيش رفت. کسى از چرايى کناره گيرى آقازاده از مسئوليتش صحبتى نکرد و گويا فقط مسئولانى تعجيل به خرج مى دانند که از ميزان آمادگى و پيشرفت نيروگاه بوشهر بى خبر بودند. يکى از آنها کاظم جلالى سخنگوى کميسيون امنيت ملى و سياست خارجى مجلس بود که از راه‌اندازى نيروگاه در بهار 89 خبر داد و گفت: "بر اساس سخنان معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان انرژى اتمى مقرر شده است که نيروگاه اتمى بوشهر اوايل سال آينده در مدار قرار گيرد و رسما به بهره بردارى برسد." فاصله زمانى اين حرف با گفته هاى آقازاده آنقدر بود که ديگر على اکبر صالحى به جاى آقازاده به عنوان معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان انرژى اتمى طرف صحبت بود.

صالحى گفته بود با توافقى که با روس ها انجام شده، طرف روسى وعده داده است که در سه ماهه اول سال 1389 اقدامات نهايى درخصوص نيروگاه اتمى بوشهر را انجام دهد و نيروگاه در اين ايام ضمن قرار گرفتن در مدار رسما به بهره بردارى برسد. کرينکو رئيس روس اتم هم به خبرگزارى فرانسه گفته بود نيروگاه بوشهر تا پايان سال 2010 در مدار قرار مى گيرد. اما روند رو به تکامل اين نيروگاه بارها به بهانه بروز اشکال هاى تغيير سيستم از نوع آلمانى به روسى، آزامايش سوخت مجازى و نيز تغييرات مديريتى در شرکت روسى به تعويق افتاد. در قرارداد اوليه تاريخ راه اندازى نيروگاه سال 2004 تعيين شده بود اما اين تاريخ در مقاطع مختلف به 2005، 2006، 2007، 2008 ، 2009 و 2010 و حالا با اظهارات صالحى به 2011 موکول شده است. مبلغ کل قرارداد در اين پروژه هم ابتدا يک ميليارد و دويست ميليون دلار بود که با گذشت زمان و تجديدنظرها مبلغ قرارداد ده درصد افزايش داشته ‌است.

اکنون اظهارات على اکبر صالحى بيانگر آن است که وعده بهمن امسال هم منتفى است چون اطمينان خاطر و ايمن سازى نيروگاه مهم تر از راه اندازى است؛ همان حرفى که آقازاده نيز پيشتر گفته و اعلام کرده بود تعجيلى در کار نيست. اين عبارت کم کم دارد به ترجيع بندى تکرارى و فراتر از فرافکنى تبديل مى شود.

تنها چيزى که اين بهانه را متفاوت از قبل مى کند، اشاره صالحى به ويروس وارده بر سيستم هاى نيروگاه است. او مى گويد: "ما رد پاى اين ويروس را در برخى جاها گرفتيم و با آمادگى و هوشيارى که داشتيم توانستيم آن را کنترل کنيم. اين ويروس در مسائل و تجهيزات پيرامونى از جمله کامپيوترهاى شخصى بيشتر بود اما به سيستم‌هاى اصلى ما وارد نشده است و از اين نظر با روس‌ها کار را به درستى انجام داديم و با رعايت تمام نکات ايمنى و امنيتى کار را پيش مى‌بريم."

از سوى ديگر برخى منابع روسى همچنان نسبت به عواقب حمله سايبرى به تاسيسات اتمى ايران ابراز نگرانى کرده و براى کنار کشيدن از تکميل و راه اندازى آن، فاجعه اتمى چرنوبيل را مثال مى زنند. در آخرين ادعا، ديمیتری روگوزن سفیر روسیه در ناتو گفته که "ویروس استاکس نت موجب تخریب سانتریفوژهای غنی سازی اورانیوم شده است. این ویروس که بسیار سمی و خطرناک است می تواند تبعاتی جدی در پى داشته باشد."

منابع خارجى علت تاخير در راه اندازى نيروگاه بوشهر را صدمات وارد آمده بر اثر ويروس استاکس نت مى دانند و عنوان مى کنند که تا رفع کامل مشکلات نبايد به راه اندازى بوشهر فکر کرد. ظاهرا سخنان اخير صالحى هم که با ايسنا در ميان گذاشته، خارج از اين نتيجه گيرى نيست. وى گفته است: "فرآيند راه‌اندازى نيروگاه بوشهر و هر نيروگاه ديگرى فرآيندى زمان‌بر است و مراحلى را بايد طى کند که برخى از اين مراحل پلکانى است. ما بارها اعلام کرده‌ايم که براى ما راه‌اندازى ايمن نيروگاه بوشهر مهمتر از راه‌اندازى سريع آن است. بنابراين ممکن است بر سر تست‌هايى که در مرحله کنونى انجام مى‌شود مسائلى پيش آيد که مجبور شويم آن مرحله را اصلاح و مجددا تست کنيم و چنانچه مساله حل شد، از آن مرحله عبور کنيم."

او اميدوار است بيستم فروردين 1390 اگر همراهى و هماهنگى روس ها در ميان باشد، برق نيروگاه بوشهر به شبکه سراسرى متصل شود. صالحى در عين حال اقدام اسرائيل و امريکا را در حمله سايبرى به تاسيسات هسته اى بوشهر محکوم کرده و هشدار داده است که چنين اقداماتى مى تواند براى جامعه بشرى خطرناک باشد و پيامدهايش دامن خود آنها را هم بگيرد.