آیا ترکیه ساکت می‌نشیند؟
دیپلماسی ایرانی: استانبول خود را برای میزبانی ایران و نمایندگان پنج به اضافه یک مهیا می‌کند. دومین نشست میان طرف‌های درگیر در پرونده هسته‌ای ایران که هر کدام هم حرفی برای گفتن دارند. نخستین نشست در ژنو برگزار شد تا اندکی از یخ حاکم بر روابط میان ایران و غربی‌ها باز شده باشد. در همان نشست و البته پیش و پس از آن بود که دولتمردان ایرانی پیشنهاد حضور دیگر کشورها در این مذاکرات را هم دادند. البته که سگرمه‌های غرب با این پشنهاد ایرانی‌ها در هم فرو رفت. ترکیه کشوری نیست که غرب اندک تمایلی به قدرت‌نمایی بیشتر آن در صحنه بین المللی داشته باشد. ترک‌ها تا همین امروز هم کاسه صبر غربی‌ها را با رفتارهای دیپلماتیک و حرفه‌ای خود لبریز کرده اند. ترک‌هایی که در پرونده هسته‌ای ایران میانجی‌گری می‌کنند و توافقنامه تهرانی را امضا می‌کنند که غرب در جلب موافقت ایران با آن، ناکام بود. در ماجرای لبنان بیش از هر کشور دیگری پای خود را به عنوان میانجی به میانه می‌کشند. در پرونده میان سوریه و اسرائیل البته تا پیش از تنش‌های اخیر با تل آویو، بی مهابا برای واسطه‌گری مهیا می‌شوند. این ترکیه، ترکیه سر به زیر و آرامی نیست که غرب به دنبال ان باشد. ترکیه بله قربان گویی نیست که برای پیوستن به اتحادیه اروپا مصلحت‌های منطقه ای و ابهت تاریخی اش را زیر پا له کند. در این فضا و در کمتر از بیست و چهار ساعت دیگر، استانبول میزبان تهران و نمایندگان پنج به اضافه یک می‌شود. پرونده هسته‌ای ایران این بار شاید به یمن برقراری جلسه در خاک ترکیه اندکی از بن بست خارج شود.
روزنامه حریت چاپ ترکیه به استقبال این نقش آفرینی کشورش در مهم‌ترین پرونده هسته‌ای آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای رفته و می‌نویسد: ترکیه باز هم با چالش دیگری روبه‌رو شده است: ایجاد توازن و تعادل میان ایران به عنوان دوست سیاسی و کشورهای اروپایی در قامت متحدان استراتژیک و هم رزم در ناتو. درست است که نقش تعریف شده برای ترکیه در این نشست تنها و تنها میزبانی است اما این احتمال وجود دارد که دولتمردان ترک اندکی از میزبانی فراتر را هم تجربه کنند و به نوعی همان نقش میانجی را میان ایران و غرب بازی کنند. روزنامه حریت به نقل از یک منبع اگاه ترک می‌نویسد: نمی‌توان احتمال میانجی‌گری ترک‌ها در این پرونده را کلا نادیده گرفت.
ترکیه در معادلات منطقه ای و بین المللی به شدت میان ایران و غرب گرفتار شده است. در تازه ترین مورد رخ داده، آنکارا میان پاریس و تهران برای کمک به حل بحران در لبنان گرفتار آمد. طرحی که ترک‌ها برای برون برد بحران داخلی در لبنان دادند، ایران را به عنوان عضوی از گروه تماس قرار داده بود و این در حالی است که در طرح فرانسوی‌ها، جای ایران را عربستان سعودی گرفته بود. این بار نیز بسیاری از تحلیل‌گران ادعا می‌کنند که استانبول باز میان دوستان غربی و یار شرقی خود یعنی ایران وادار به انتخاب خواهد شد.
اعضای گروه پنج به اضافه یک یعنی اتحادیه اروپا، ایالات متحده، بریتانیا، روسیه، فرانسه و آلمان نیز به خوبی می‌دانند که احتمال دخالت ترک‌ها در این پرونده بسیار زیاد است. احمد داووداغلو میزبانی شام پنجشنبه شام را در استانبول عهده دار خواهد بود و البته که در روزهای نشست هم در این شهر مستقر است. کاترین آشتون که ریاست وزارت امور خارجه اتحادیه اروپا را عهده داراست در مقام پیشوازی از این نشست تاکید کرد که ترک‌ها تنها و تنها میزبان خواهند بود.
اشتون به صراحت در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد نقش احتمالی ترکیه گفت: نقش استانبول کاملا مشخص است. داووداغلو میزبان این نشست خواهد بود و سپس ما را به حال خودمان رها می‌کند و به اتاقش می‌رود تا اگر نیازی به میانجی‌گری وی بود مجددا به محل نشست بازگردد. وی تا زمانی که ما از او نخواهیم در این روند جاری میان ما و تهران دخالت نخواهد کرد.
با تمام این سخنان و اظهارنظرها دال بر بیرون راندن پای ترکیه از این نشست، احتمال عدم دخالت داووداغلو بسیار ناچیز است. کم هستند کسانی که باور کنند وی در اتاق کناری می‌نشیند، تنها به مذاکرات گوش می‌دهد و سکوت می‌کند. دلیل آن هم تنها اشتیاقی نیست که داووداغلو برای کمک به ایران در حل این بحران دارد.
وزیر امور خارجه ترکیه پیش از این نیز در این باره گفته بود: ما می‌دانیم که ایرانی‌ها مایل به حضور ما در این پرونده به عنوان میانجی هستند.
داووداغلو امیدوار است که بتواند ترکیه را به مرکزی برای میانجی‌گری تبدیل کند حتی اگر در میانه این عزم و جرم‌ها، انکارا هر روز با چالشی از نو روبه‌رو شود.
ماه می سال گذشته بود که ترکیه با همراهی و کمک برزیل، توافقنامه تبادل سوخت با تهران را امضا کرد. همین کشور به قطعنامه 1929 علیه تهران در شورای امنیت هم رای منفی داد. این حرکت‌ها کافی بود تا همه حزب عدالت و توسعه را به حرکت به سمت شرق و فاصله گیری از غرب متهم کنند.
تحلیل‌گران ادعا می‌کنند که حرکات و رفتارهای دولتمردان ترک با طرف ایرانی و دوستان اروپایی در نشست استانبول می‌تواند معیار تصمیم گیری غربی‌ها قرار گیرد. ترک‌ها نیم قرن است که در صف پیوستن به اتحادیه اروپا قرار دارند. تحلیل‌گران تاکید دارند که همین ترک‌های گاه نزدیک به غرب و گاه دور شده از بروکسل باید برای الحاق به اتحادیه اروپا برادری خود را بیش از پیش اثبات کنند. این برادری هم در همراهی با اروپایی‌ها در پرونده‌های مشترک نظیر پرونده هسته‌ای ایران خلاصه شده است. همزمان غربی‌ها، حزب عدالت و توسعه را مسبب دوری جستن استانبول از خود می‌دانند.
ترک‌ها مدت‌هاست خط مشی را رویه خود کرده اند که نشان می‌دهد بازماندگان عثمانی نمی‌خواهند تنها ناظری منفعل در سطح بین المللی باشند. میل و اراده انها بر نقش آفرینی در منطقه استوار است. نباید کتمان کرد که ترکیه یکی از کشورهایی است که به شدت از ادامه تنش میان تهران و غرب آسیب می‌بیند.
حریت در ادامه می‌نویسد: هیچ کدام از کارشناسان اندک اعتمادی به برون رفت پرونده هسته‌ای ایران از بحران ندارند. در بهترین حالت‌ها دو طرف موافقت خود را با دیدارهای مجدد اعلام می‌کنند.
این روزنامه در نهایت به نقل از یک کارشناس مسائل هسته‌ای می‌نویسد: پرونده هسته‌ای ایران در بن بست کامل قرار دارد. ایرانی‌ها اندک اشتیاقی از خود برای رفع دغدغه‌های غرب نشان نمی‌دهند! پرونده توافقنامه تبادل سوخت میان تهران و آنکارا همچنان باز است اما بسیار بعید است که غربی‌ها کتابی را که یک بار با تحکم بستند بار دیگر از سر لطف و نرمش باز کنند.
نظر شما :