موفقیت دیپلماسی عمومی منوط به داشتن توان تبلیغاتی بالا است
ديپلماسى ايرانى: چند هفته پیش بود که ایران اعلام کرد قصد دارد در جهت اعتماد سازی و شفافیت در برنامه هسته‌ای خود و اینکه نشان دهد این فعالیت‌ها صلح آمیز است، اقدام به دعوت از نمایندگان کشورهای مختلف جهت بازدید از تاسیسات هسته‌ای نطنز و اراک کرد. گفته می‌شد دعوت نامه مذکور برای روسیه، چین، مصر، گروه کشورهای غیر متعهد در آژانس بین المللی اتمی، کوبا، اعضای اتحادیه عرب در آژانس بین المللی اتمی و مجارستان که اکنون ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد، ارسال شده است.
اما چند روز پیش این تور هسته‌ای تنها با حضور نمایندگانی از مصر، کوبا، سوریه، الجزایر، ونزوئلا، عمان و اتحادیه عرب (که به گفته مسئولین کشورمان نماینده 120 کشور عضو جنبش غیر متعهدها بودند) برگزار شد و این کشورها در غیاب چین، روسیه و نماینده اتحادیه اروپا از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرد.
ایران برای کشورهای آمریکا، انگلستان، فرانسه و آلمان که قرار است در نشست استانبول در پای میز مذاکره با آنها بنشیند، دعوت نامه ای نفرستاده بود. بدین سبب اتحادیه اروپا نیز با رد قبول این دعوت نامه تاکید کرد که بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ایران در دایره اختیارات آژانس بین المللی اتمی است و بازرسان آژانس هستند که باید با حضور در تاسیسات هسته‌ای ایران، گزارش صلح آمیز بودن این فعالیت‌ها را به دیگر اعضای جامعه جهانی بدهند. همچنین طبق گفته علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس بین المللی اتمی، چین و روسیه نیز با اینکه از موضع ایران استقبال کردند اما به دلیل برخی همزمانی‌ها نتوانستند نمایندگان خود را به این تور بفرستند. توجیهی که قبول آن البته کمی دشوار به نظر می‌رسد.
به طور کلی باید گفت سیاست خارجی احمدی نژاد بیشتر بر محور دیپلماسی عمومی تمرکز دارد. احمدی نژاد بیشتر از آنکه به دیپلماسی رسمی و مذاکرات با نمایندگان کشورها توجه داشته باشد، در پی تاثیرگذاری بر افکار عمومی و مردم کشورهای مختلف است؛ تا به طور غیر مستقیم سیاست‌های کشورهای مخالف ایران را تغییر دهد. بدین لحاظ اقدام اخیر ایران در دعوت از نمایندگان کشورها برای بازدید از تاسیسات هسته‌ای را باید در جهت شفاف سازی برنامه هسته‌ای ایران در نزد افکار عمومی و نیز سران کشورها تحلیل کرد. اما باید توجه داشت که موفقیت دیپلماسی عمومی منوط به داشتن توان تبلیغاتی بالا با برد وسیع است. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که توان تبلیغاتی و رسانه ای ایران به خصوص در کشورهای 1+5 در جهت تاثیر بر افکار عمومی این کشورها چقدر است؟
از سوی دیگر هر چند این اقدام ایران از نظر روانی و تبلیغاتی بی اثر نیست اما باید توجه داشت که طرف اصلی ایران در مسئله هسته‌ای، کشورهای 1+5 و به خصوص آمریکا است. واقعیت این است که مسئله هسته‌ای ایران اکنون از چارچوب کاری آژانس خارج شده و در شورای امنیت مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابراین دعوت و حضور نمایندگان کشورهای غیر متعهد نمی‌تواند امتیازی مثبت در حل مسئله هسته‌ای برای ایران در پی داشته باشد. کشورهای حضور یافته در تور هسته‌ای ایران نه از پرستیژ و وزن سیاسی بالایی در نظام بین الملل برخوردارند و نه قادر به تاثیر گذاری در مسئله هسته‌ای ایران هستند.
علاوه بر این ایران می‌توانست به نحو موثرتری اقدام اخیر خود را عملی کند. ایران می‌توانست به جای آنکه برای کشورهای خاصی دعوت نامه بفرستد تا بدین وسیله مخالفت آمریکا و متحدینش را با حضور کشورهای مطرح در ایران برانگیزد، اعلام کند حاضر است برای کشورهایی که خواهان بازدید از تاسیسات هسته‌ای ایران هستند دعوت نامه ارسال کند. در این صورت ابتکار عمل در دست ایران قرار می‌گرفت. در این حالت می‌توان گفت ایران در حالی که برای هیچ کشوری دعوت نامه نفرستاده است اما از همه کشورها نیز دعوت به عمل آورده است. ایران می‌توانست در پنهان از کشورهای دوست و متحد خود بخواهد با اعلام ایران، آمادگی خود را برای حضور و بازدید از تاسیسات هسته‌ای کشورمان اعلام کند. در این بین آمریکا و متحدینش مجبور به نشان دادن واکنش می‌شدند. اگر آمریکا و متحدینش خواستار شرکت در تور هسته‌ای نمی‌شدند، این امر امتیازی مثبت برای ایران در پی داشت چرا که حسن نیت خود را به جامعه بین الملل نشان داده بود و اینکه قصد دارد با شفاف سازی برنامه هسته‌ای خود برای تمامی‌کشورها شک و تردید‌ها را از بین ببرد. و البته امتیازی منفی برای آمریکا رقم می خورد، چرا که اینگونه برداشت می‌شد که با کارشکنی در پی حل مسئله هسته‌ای ایران نیست. مسلما این حالت از وضعیت کنونی که روسیه، چین و اتحادیه اروپا دعوت را قبول نکردند، برای ایران مناسب تر بود. اما اگر آمریکا و متحدینش خواستار حضور در ایران می‌شدند باز هم ابتکار عمل در دست ایران بود که با هزینه و فایده تصمیم بگیرد برای این کشورها دعوت نامه ارسال کند یا خیر. مسلما هزینه عدم ارسال دعوت نامه برای این کشورها بیشتر از وضعیت کنونی که ایران از ابتدا از آنها دعوت به عمل نیاورد، نمی‌بود.
نظر شما :