نقش هژمونیک ایران و ترکیه در منطقه
ديپلماسى ايرانى: سرپرست وزارت امور خارجه کشورمان به منظور گفت‌وگو درباره تحولات لبنان و نشست 1+5، دوشنبه شب به ترکيه سفر کرد. صالحى و داود اوغلو در دیداری که در آنکارا با هم داشتند، بر روابط دو جانبه تهران- آنکارا در تقویت ثبات منطقه تاکید داشته و درباره مشکلات اخیر لبنان نیز مذاکره کردند. به بحث و بررسی نقش ترکیه و ایران در حل مسائل منطقه و نتایج این دیدار با اسدالله اطهری، کارشناس و تحلیل‌گر مسائل ترکیه و اسرائیل پرداختیم.
گفتاری ازاسدالله اطهری، کارشناس و تحلیل‌گر مسائل ترکیه و اسرائیل، برای دیپلماسی ایرانی:
نقش ترکیه در مسائل خاورمیانه
جایگاه ترکیه و ایران از نظر روابط سیاسی،اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، دیپلماسی، تجارت و همکاری‌های امنیتی و حتی مسائل هسته‌ای به مرحله‌ای رسیده که بسیار بهم نزدیک شده‌اند. ایران نیز حاضر شده است که با توجه به بیانیه‌اى که ترکیه و برزیل مطرح کرده‌اند با ترکیه همکاری کند. در حقیقت نگاه ایران فقط کشورهای 1+5 نیست، بلکه استفاده از قدرت‌های دیگر منطقه‌ای در حال ظهور مثل ترکیه و برزیل است که می‌توانند در عرصه بین‌الملی نقش ایفا کنند. زمانی بود که سیاست ایران بیشتر نگاه به قدرت‌های شرق همچون روسیه و چین بود ولی امروزه نیاز است که ایران تغییر تاکتیک داده و از چنین قدرت‌های جدیدی استفاده کند.
بنابراین تاکتیک جدید در سه نکته خلاصه می‌شود:
1. گسترش روابط با کشوری همچون ترکیه
2. استفاده از قدرت‌های نوظهور
3. خود ترکیه که نقش جدیدی را در منطقه خاورمیانه ایفا می‌کند
باید به این نکته توجه کرد که ایران و ترکیه دو قدرت هژمون در منطقه هستند. اگر این دو کشور سعی کنند که در آینده نیز به همین شکل با یکدیگر همکاری کنند و یک ائتلاف سیاسی، امنیتی واقتصادی با هم داشته باشند، مسلما برای حل و فصل مسائل منطقه به این دو کشور مراجعه خواهد شد. همان‌طورکه شاهد هستیم امروز در مورد لبنان به ترکیه مراجعه می‌شود و همچنین مذاکراتی که ترک‌ها و قطری‌ها در لبنان با یکدیگر درباره دادگاه جنایی حریری خواهند داشت.
به نظر می‌رسد که ایران و ترکیه به ویژه ایران به عنوان قدرتی که در منطقه بر مسائل حزب‌الله، حماس و به طور کلی مسائل منطقه‌ای نفوذ دارد، مشکلات در خاورمیانه بدون آن قابل حل و فصل نیست. بنابراین ایران نباید در معادلات نادیده گرفته شود. در نتیجه باید اذعان کرد که ایران و ترکیه حتی در مورد مسائل امنیتی منطقه نیز می‌توانند نقش اساسی ایفا کنند.
روابط ایران و ترکیه و سفر صالحی
بحث روابط ایران و ترکیه به عوامل متعددی برمی‌گردد، در حقیقت باید به تاریخ روابط این دو کشورنگاه کرد که از نظر اسلام‌گرایی، ایدئولوژیکی، مسائل مربوط به ژئوپولتیک و مرزها همیشه بین آنها اختلاف بوده است. اما امروزه ترکیه سیاستی تحت عنوان حل مشکلات با کشورهای همسایه در پیش گرفته ونام ایران را از کتاب قرمز ترکیه از نظر امنیتی خط زده و احساس کرده که ضربه به ایران ضربه به ترکیه است.
در نهایت ما شاهد افزایش سطح بازیگری ترکیه در منطقه بوده و ایران هم به عنوان یک مکمل به کشور همسایه خود نگاه می‌کند.
در داخل خود ترکیه نیز حزب عدالت و توسعه از عثمانی‌گرایی جدید صحبت می‌کند و می‌خواهد حجم بازیگری خود را در سطح بین‌المللی افزایش دهد.
نتیجه مذاکرات درباره لبنان
به عقیده من دموکراسی لبنان دموکراسی انجمنی است، بدین معنا که پلورالیزم نخبگان و دموکراسی انجمنی بر آن حاکم است و اگر هر گروهی در لبنان نادیده گرفته شود، امنیت لبنان به خطر مى‌افتد. در هیچ زمانی نباید به این دموکراسی انجمنی در لبنان بی‌توجه بود. بنابراین ورود غربی‌ها تحت قطعنامه‌های سازمان ملل متحد مشکلاتی در این کشور ایجاد کرده که در چنین شرایطی رایزنی کشورهای دیگر و مذاکرات آنها را می‌طلبد.
به نظر می‌رسد که کشورهای در حال مذاکره نیز قصد دارند که مسائل لبنان را در مناسبات منطقه‌ای حل و فصل کنند. به عبارت دیگر ترکیه در قالب سربازان صلح، اروپاییان در قالب قهرمانان، ایالات متحده امریکا، ایران و قدرت‌های بزرگ منطقه برای حل مشکل لبنان حضور دارند. بنابراین هرگونه تصمیم‌گیری در خاورمیانه از این کشور آغاز خواهد شد و بهتر است که لبنان هم تمامی مشکلات به وجود آمده را از طریق همین مذاکرات حل کند.
نظر شما :