عراق جايى براى احياى امپراطورى عثمانى

ديپلماسى ايرانى: ترکيه در روياى احياى موقعيت خود در دوران امپراطورى عثمانى است، در همين راستا قصد دارد در عراقى غنى از نفت نفوذ کند. کشورى که هم در شمال و هم در جنوب ثروت‌هاى نفتى در اختيار دارد، تر کيه مى‌خواهد که از طريق اين کشور به جامعه عربى نيز برسد.

عراق کشورى است که تحت تاثير بسيار زياد ايران و امريکا قرار دارد و به همين دليل ممکن است کنار آمدن با اين دو کشور براى ترکيه کمى دور از دسترش به نظر برسد ولى کاملا مشخص است که ترکيه مى‌خواهد به هر ترتيبى شده سياست خود را مستقل از غرب نشان دهد و براى اين کار احتمال کنار آمدن با اين دو کشور نيز وجود دارد.

ترکيه بر شمال عراق نفوذ بسيارى دارد. با اين کشور هم‌مرز است البته نه به اندازه ايران که جايگاه خود را در عراق کاملا تثبيت کرده است. از زمانى که ايالات متحده به عراق حمله کرد و اين کشور را به اشغال خود در آورد و بيش از 4400 سرباز خود را طى اين مدت در آن جا از دست داد، ويرانه‌اى از عراق را بر جاى گذاشته است. ترکيه اکنون ميراث‌دار چنين وضعيتى است که حتى ممکن است بدتر هم شود. براى همين مى‌گويد که از قدرت نرم براى نفوذ در عراق استفاده مى‌کند و ترجيح مى‌دهد که اين تاثيرگذارى از لحاظ فرهنگى، آموزش و بازرگانى باشد.

على‌رضا اسکان، يکى از ديپلمات‌هاى ترکى در جنوب عراق در بصره در اين باره مى‌گويد: «اين ترفند ماست، اينجا از ما خيلى استقبال مى‌کنند.»

ترک‌ها خيلى تلاش مى‌کنند که محوريت عمل خود را فراتر از مناطقى مثل زاخو در شمال ببرند و به بصره در جنوب وصل کنند. ترکيه همواره از عراق به واسطه منطقه شمالى‌اش يعنى کردها احساس خطر مى‌کرده ولى با اين حال آنکارا همواره مايل بوده که رابطه‌اش با بغداد يک رابطه زيبا ناميده شود.

در پايتخت عراق، جايى که قلب تصميم‌گيرى‌هاى سياسى اين کشور محسوب مى‌شود، جايى که تلاش دارد يک نظام سکولار موفق را بنا کند و سکان‌دار آن نيز کسى جز نورى مالکى، نخست‌وزير فعلى نيست. براى عراق، کشورى که غنى از منابع نفت و گاز است، ترکيه مى‌تواند موقعيت منحصر به فردى براى صادرات به اروپا محسوب مى‌شود، قاره‌اى که بيش از هر جايى رشد مصرف انرژى دارد.

حزب عدالت و توسعه به رياست رجب طيب اردوغان، نيز دقيقا همين سياست را تعقيب مى‌کند و معتقد است که با گذشت زمان با تکيه به اين سياست بيشتر مى‌تواند در عراق نقش‌آفرينى کند.

هنگامى که برخى از سياستمداران ترک صحبت از "نئو عثمانيسم" زدند، ترکيه در راستاى طرح جهانى شدن و با توجه به بازارهاى در حال رشد خاورميانه از يک سو و افزايش توليد انرژى در آن از سوى ديگر حساب ويژه‌اى براى تحقق رويايش بر روى اين منطقه کرده است. ترکيه نگاهى ژرف‌تر به آينده دارد که مى‌تواند مفهوم اکو را به کل تغيير دهد.

آيدين سلکن، رايزن فرهنگى ترکيه در اربيل در اين باره مى‌گويد: «کسى نمى‌تواند جلوى پيشرفت عراق يا بخشى از آن را بگيرد. ما هم قصد داريم در پيشرفت اين کشور کمک کنيم. ما مى‌خواهيم براى آنها جاده، راه‌آهن، فرودگاه و لوله‌هاى نفت و گاز احداث کنيم و مى‌خواهيم براى جابه‌جايى آزاد شهروندان و کالا تسهيلاتى فراهم کنيم.»

در منطقه مرزى زاخو 26 قرارگاه مرزى وجود دارد که روزانه 1500 کاميون از آن عبور مى‌کند که از طريق آنها توليدکنندگان مصالح ساختمانى، لباس، مبلمان، غذا و بسيارى وسايل ديگر به بازارهاى شمالى عراق صادر مى‌کنند.

چنين دادوستدهايى به رشد اقتصادى دو کشور بسيار کمک مى‌کند. تا پايان سال 2010 مراودات تجارى دو طرف به 6 ميليارد دلار رسيد که اين رقم در سال 2008 نصف آن بود. ترکيه طرحى دارد که بر اساس آن قصد دارد طى دو تا سه سال آينده عراق را به بزرگترين بازار تجارى‌اش تبديل کند.

رشدى سعيد، رئيس شرکت عراقى عادل يونايتد که در بخش خانه‌سازى فعال است در اين باره مى‌گويد: «اين تازه ابتداى راه است. همه کشورها عزم خود را جزم کرده‌اند که به عراق هجوم بياورند. همه آنها منافع اقتصادى خود را دنبال مى‌کنند.» 

منبع: نيويورک تايمز