ترکيه جاى پاى خود را در عراق محکم مى‌کند
1.jpg)
ديپلماسى ايرانى: احمد داوود اوغلو، وزير امور خارجه ترکيه به بغداد سفر کرده و تلاش دارد تا زمينه‌هاى سفر رجب طيب اردوغان، نخست‌وزير ترکيه به عراق را در آينده نزديک فراهم کند. سفرى که پيش‌بينى مى‌شود هيئتى عالى‌رتبه از وزيران، سرمايه‌داران و بازرگانان وى را در اين سفر همراهى کنند.
ترکيه منتظر فرصتى مى‌گردد تا جاى پاى خود را در عراق مستحکم‌تر کرده تا در کنار ايران به قدرت منطقه‌اى تبديل شود. وجود اين تاثيرگذارى منطقه‌اى که ناشى از هم‌جوارى ميان دو کشور است باعث مى‌شود تا ترکيه در طولانى‌مدت در راستاى سرمايه‌گذارى و انجام پروژه‌هاى ساخت و ساز به يکى از کشورهاى تاثيرگذار و مهم در عراق تبديل شود. رقابت در عراق زمانى شدت گرفت که ايالات متحده اعلام کرد که قصد دارد نيروهاى نظامى خود را تا سال 2011 از عراق خارج کند.
شمال عراق سال‌هاست که به طور سنتى تحت کنترل اقتصادى ترکيه قرار دارد. رستوران مارينا در اربيل يکى از مکان‌هايى است که بازرگانان ترکى و کرد قراردادهاى بسيارى را در آنجا امضا مى‌کنند. صادارت مواد غذايى در کنار وجود مشترکات محيطى باعث شده تا نقش ترکيه در منطقه کردنشين عراق بيش از پيش افزايش يابد. به گونه‌اى که بازارهاى مرکزى کردستان عراق به طور کامل در اختيار کالاهاى ترکى است.
برزو عبدالقادر، شهروند و کرد و استاد دانشگاه در اين باره مى‌گويد: «همه چيز ما از ترکيه وارد مى‌شود، اصولا مى‌توان گفت سبد خانواده‌هاى کرد اعم از مواد غذايى، لوازم تزئينى، لوازم آرايشى، لباس و غيره همگى در اختيار توليدکنندگان ترکى است.»
پيمان‌کاران ترک نيز در کردستان بسيار فعالند. يکى از شرکت‌هاى ترکى مسئول طراحى، ساخت و راه‌اندازى فرودگاه بين‌المللى اربيل است. شرکت‌هاى ترکى همچنين سرمايه‌گذارى‌هاى کلانى را در ساخت هتل‌هاى پنج ستاره و پروژه‌هاى مسکن انجام داده‌اند و شرکت‌هاى تامين انرژى نيز وارد رقابت‌هاى بازار انرژى منطقه کردستان شده‌اند. بيشتر آنها در کار انتقال نفت از پالايشگاه‌هاى نفتى کردستان نظير اربيل به آب‌هاى آزاد فعالند.
گرگ گس، استاد علوم سياسى دانشگاه ورموت در اين باره مى‌گويد: «ترک‌ها خيلى خوب راه تاثيرگذارى خارجى را فرا گرفته‌اند. آنها با استفاده از ابزار رابطه با امريکا کاملا هوشمندانه کليد ايفاى نقش ديپلماسى در قدرت خارجى را يافته‌اند.»
ظرفيت‌هاى اقتصادى بسيار بالايى که منطقه کردستان عراق دارد، باعث شده تا حضور کشورهايى نظير ترکيه که به دنبال بازارهاى جديد در مناطق مختلف براى فروش کالاهاى خود هستند و قصد دارند از اين رابطه به تاثيرگذارى در تحولات خاورميانه بپردازند، نيز افزايش يابد.
اين در حالى است که نزديک به چهار سال است که شورشيان جدايى طلب پ.ک.ک در کردستان عراق به سر مى‌برند و عليه آنکارا فعاليت‌هاى مسلحانه انجام مى‌دهند. مسئله‌اى که بر روابط آنکارا – بغداد نيز اثر گذاشته است. البته ترکيه تلاش دارد که با استفاده از اين ابزار نفوذ خود را در عراق گسترش دهد و به همين دليل خود را قانع کرده که پرونده کردستان را از پرونده رابطه با عراق جدا کند. به هر حال منافع اقتصادى و سياسى در بسيارى مواقع مى‌تواند بر سايه اختلاف‌هاى ترکيه و عراق بر سر پرونده کردهاى جدايى طلب، سايه بيندازد.
به همين دليل است که احمد داوود اوغلو، وزير امور خارجه ترکيه به عراق سفر مى‌کند و درباره آينده روابط دو کشور به رايزنى مى‌پردازد و از سوى ديگر به دنبال راه حلى مى‌گردد که مسئله پ.ک.ک را با طرف عراقى حل و فصل کند. وى حتى به اربيل رفت و در اقدامى کاملا حساب شده کنسولگرى ترکيه در اين شهر را افتتاح کرد.
مراودات تجارى ترکيه و عراق در سال 2010 در يک روند جهشى به شش ميليارد دلار رسيده که دولت ترکيه در نظر دارد اين رقم را به 25 ميليارد دلار برساند که البته هدف از اين کار تبديل ساختن عراق به يک شريک مهم اقتصادى و سياسى است. با داشتن عراق ترکيه به اين معادله فکر مى‌کند که مى‌تواند تبديل به پل ارتباط انرژى خاورميانه به اروپا باشد.
اريک ديويس، کارشناس مسائل خاورميانه در دانشگاه راتگرز در اين باره مى‌گويد: «لابى‌اى که دولت ترکيه در عراق ايجاد کرده باعث شده تا پ.ک.ک در شمال اين کشور کنترل شود. آنها به دولت عراق فشار مى‌آورند تا جلوى فعاليت‌هاى پ.ک.ک را بگيرد. البته هم بغداد و هم کردها خوب مى‌دانند اگر که مى‌خواهند شرکت‌هاى ترکى همچنان در خاکشان فعاليت کنند نبايد اجازه دهند که شورشيان پ.ک.ک هر کارى خواستند، انجام دهند.»
اگر ترکيه بتواند جاى پاى خود را در شمال عراق تثبيت کند آن گاه مى‌تواند به فکر گشايش دروازه‌هاى بازارهاى جديد در جنوب عراق نيز باشد. در حال حاضر شرکت‌هاى ترکى در حال ساخت‌ها هزاران واحد مسکونى در اربيل هستند اگر اين پروژه به خوبى پيش رود آن گاه مى‌توانند به فکر سرمايه‌گذارى و دريافت پروژه‌هاى اين چنينى در جنوب نيز بيفتند.
سردار کوتسال، يکى از مديران شرکت‌هاى سرمايه‌گذارى در اربيل در اين باره مى‌گويد: «شايد روزى بتوانيم به بصره برسيم. ما در حال بررسى پروژه‌هاى خانه‌سازى در کربلا هستيم، البته قبل از آن مايليم بيشتر نظر دوستان کردمان را جلب کنيم.»
ترک‌ها براى حضور در جنوب عراق با رقيب قدرتمندى به نام ايران مواجهند. ايرانى‌ها در شهرهاى مختلف عراق به خصوص در شهر صدر پروژه‌هاى کلانى را در اختيار دارند که مجموعا نزديک به 11 ميليارد دلار مى‌رسد. ترکيه اين گونه فکر مى‌کند که با حضور در مناطق شمالى بتواند با مناطق جنوبى که ايران حضور دارد توازن برقرار کند و از طريق اين موازنه به همکارى نزديک در پروژه‌هايى که ايرانى‌ها در جنوب در اختيار دارند، مثل بصره نيز بپردازد.
نظر شما :