سکوت فعال ديپلماسى ايران در قبال ساحل عاج

ديپلماسى ايرانى: کميسارياى عالى امور پناهندگان سازمان ملل متحد اعلام کرده است تاکنون نام 14 هزار نفر پناهنده ساحل عاجى که به علت بى ثباتى و خشونت در کشورشان مجبور به ترک ديار شده اند در شرق ليبريا ثبت شده است.

خشونت ها، مهاجرت ها و ديگر پيامدهاى بعد از انتخابات در ساحل عاج نه تنها فروکش نکرده بلکه ابعاد تازه اى به خود گرفته است. بر اساس اعلام کميساريا، برخى گروه‌هاى مسلح مانع رسيدن پناهندگان ساحل عاجى به ليبريا مى‌شوند. ساحل عاج که هشتمين قدرت اقتصادى قاره آفريقا محسوب مى شود، احتمال دارد که طى روزهاى آينده وارد اعتصابى گسترده شود. اعتصابى که بدون شک در صورت وقوع کشور را تا حد فلج شدن پيش خواهد برد. حتى بدون اعتصاب و تعطيلى نيز اتفاقات موجود بر وضعيت اقتصادى و امنيتى قاره تاثيرگذار خواهد بود.

واتارا که بعد از نتايج اعلام شده توسط کميسيون انتخابات نامزد پيروز لقب گرفته بود حالا با پايين نيامدن باگبو از کرسى قدرت، خواهان اعتصاب عمومی شده و گفته است که اعتصاب ها بايد تا کنار رفتن لوران باگبو از قدرت ادامه پيدا کند. اين يعنى بيش از نيمى از ساحل عاج.

باگبو بعد از موضع گيرى و تهديد سفت و سخت جامعه اقتصادى کشورهاى غرب آفريقا (ECOWAS) نسبت به او، بار ديگر در يک مصاحبه شرکت کرد و گفت: "من پيروز انتخابات ساحل‌عاج هستم. به همين سادگى" اما بايد گفت نه به همين سادگي. جامعه ساحل عاج روزهاى پرتنشى را مى گذراند و معلوم نيست حتى با کنار رفتن باگبو از قدرت، آرامش در کوتاه مدت به جامعه بازگردد.

ECOWAS با صدور بيانيه‌اى اعلام کرد در صورتى که باگبو از سمتش کنار نرود، مجبورند عليه او به زور متوسل شوند. دولت مستقر باگبو اين تهديد را ناعادلانه توصيف کرده و گفته منتظر نوع عکس العمل مخالفان بين المللى مى ماند. اغلب دولت ها از جمله فرانسه و امريکا مستقيما اعلام کرده اند که رياست جمهورى باگبو فاقد مشروعيت است و غرب روابط خود را با اين دولت قطع مى کند.

در بحبوحه اختلافات داخلى و حوادث مصيبت بارى که در ساحل عاج رخ مى دهد، اغلب دولت ها به نحوى واکنش نشان داده، موضع گيرى کرده يا در سطحى بالاتر اقدام به ميانجى گرى و دخالت کرده اند. برخى دولت هاى غربى تهديد به حمله نظامى براى ساقط کردن دولت باگبو کرده اند و تعدادى از روساى جمهور آفريقايى براى کمک به حل و فصل بحران وارد ساحل عاج شده اند. در اين ميان، نامى از دولت جمهورى اسلامى ايران نيست و به نظر مى رسد قرار نيست موضعى درباره اختلافات داخلى موجود در اين کشور و حمايت از واتارا يا باگبو اتخاذ شود. حتى از سفير يا معاون آفريقاى وزارت خارجه خبرى نيست که دست کم نسبت به اعمال خشونت ها و کشته شدن صدها انسان در اين کشور ابراز نگرانى کرده و توصيه هايى به طرفين کرده باشد.

دولت هاى نهم و دهم شايد بيش از هرجا تمرکز خود را بر آفريقا گذاشته اند. بارها از زبان منوچهر متکى و محمود احمدى نژاد شنيده ايم که ايران ديپلماسى فعالى را در آفريقا دنبال مى کند و خواهان سرمايه گذارى در اين منطقه و تبادلات اقتصادى فيمابين است. اين صحبت ها عموما در پاسخ به انتقادهايى بر زبان مى آمد که مى گفتند چرا ايران ديپلماسى با اروپا و هند و اعراب را رها کرده و بر آفريقا و امريکاى لاتين تمرکز کرده است.

البته ديپلماسى ايران با ساحل عاج در سال هاى بعد از انقلاب همواره يک مانع بزرگ بر سر راه داشته و آن رابطه خوب اين کشور با دولت اسراييل بوده است. ملاحظات سياسى جمهورى اسلامى در اين باره باعث تعليق مناسبات دو کشور تا پيش از دهه 80 خورشيدى شد ولى با تلاش هاى صورت گرفته وزارت خارجه دولت اصلاحات، هر دو کشور صاحب سفارتخانه شدند و کليد روابط دو دولت به خصوص در عرصه هاى اقتصادى و سرمايه گذارى آغاز شد.

اين روابط شتاب مناسبى داشت. شهريور امسال سيدرضا نوبختى سفير ايران در ساحل عاج به خبرگزارى فارس گفت جمهورى اسلامى گسترش و توسعه مناسبات با ساحل عاج را در دستور کار خود قرار داده است چرا که اين کشور راه ورود به بخش بزرگى از غرب آفريقا و داراى زير ساخت‌هاى مناسب است و مى‌تواند به تعبيرى سر پل ايران در غرب آفريقا تلقى شود.

به گفته وى، تلاش‌هايى نيز براى احداث مرکز اقتصاد ايران در ابيجان – شهر بندرى ساحل عاج - در دست انجام است و چند شرکت ايرانى براى احداث پروژه هاى عمرانى وارد ساحل عاج شده اند.

ساحل عاج پس از نيجريه دومين قدرت بزرگ اقتصادى جامعه اقتصادى دولت هاى غرب آفريقا متشکل از 15 کشور و هشتمين قدرت اقتصادى قاره آفريقاست. بندر ابيجان اولين بندر صيد ماهى تن در آفريقا و دومين بندر بزرگ اين قاره پس از بندر دوربان آفريقاى جنوبى به حساب مى آيد. دولت احمدى نژاد توجه غريبى به آفريقا داشته است. ضمن اينکه ساحل عاج با سنگال و نيجريه فاصله چندانى ندارد و اين کشورها در مجاورت اقيانوس اطلس در يک ناحيه واقع شده اند. اين يادداشت بر آن نيست تا بگويد چرا ايران در قبال واتارا و باگبو موضع مشخصى ندارد بلکه در ميزان حداقلى اش منتظر يک اعلاميه يا چيزى شبيه اين در محکوميت خشونت ها و درخواست براى پايان دادن به مناقشات از سوى هر دو جناح درگير است؛ اقدامى که بسيار از دولت ها صورت داده اند. کشورى که قرار بود سرپل ايران در غرب آفريقا باشد درحال حاضر از دايره ديپلماسى فعال کشور خارج شده است؛ گويى نه بر تحولات سياسى اش نظر دوخته ايم و نه فجايع انسانى اش ما را مى آزارد.