وزیر نفت امارات متحده عربی: بازار نفت از کنترل اوپک خارج شد

درروز چهارشنبه سی و یکم اکتبر سال 2007 میلادی قیمت نفت خام در بازارهای بین المللی با بیش از 3 درصد کاهش به کمتر از 90 دلار تنزل یافت.

 

دلیل کاهش قیمت نفت در روز آخر ماه اکتبر پیش بینی هایی در مورد کاهش 5/0 درصدی نرخ بهره آمریکا در اجلاس اخیر -30 و31 اکتبر- روسای صندوق ذخیره ارزی این کشورو افزایش تولید خلیج مکزیک اعلام شد.

 

البته کاهش بیشتر ارزش دلار آمریکا علیرغم تلاشهای صندوق ذخایر ارزی برای ممانعت از این نزول نیز به این مساله دامن زد. برخی پیش بینی می کنند روند افزایش قیمت نفت تا انتهای سال جاری ادامه دارد و انتظار دارند در آغاز سال 2008 میلادی هر بشکه نفت را با قیمت 100 دلار مبادله کنند. اما برای ممانعت از ایجاد این وضعیت چه باید کرد؟

 

تایمز به نقل از وزیر نفت امارات نوشته است:"بازار نفت از کنترل اوپک خارج شده است." وزرای نفت اوپک دلایل افزایش قیمت نفت را ترکیبی از سفته بازی مالی، بی ثباتی ژئوپولتیکی و نقصان ظرفیتهای پالایشگاهی می دانند که در هیچ یک از آنها اوپک نقشی ندارد.

 

وزیر نفت کشور امارات متحده عربی ضمن اعلام این مطلب که در فضای کنونی اوپک قدرت لازم برای تاثیر گذاری روی بازار نفت را ندارد گفت:"ما تنها کاری که می توانیم انجام دهیم حفظ سطح تولید و عرضه است تا مشکلات ناشی از عدم توازن بازار نیز فشاری مضاعف به بازار نفت وارد نکند."

 

عبدالله بن حمد العطیه وزیر نفت کشور قطر نیز درمصاحبه ای با تایمز گفت:" شما تصور می کنید افزایش 500 هزار بشکه نفت به تولید اوپک و یا حتی اضافه کردن این سطح و رساندن آن به مرز یک میلیون بشکه می تواند باعث کاهش قیمت نفت شود؟"

 

وی ادامه داد:"من این طور فکر نمی کنم زیرا عوامل افزایش قیمت نفت جدا از مسایل بازار است."

 

شاید اگر اوپک سطح تولید نفت خود را با نرخی بیشتر از یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد و شاید اگر تقاضای نفت در سراسر جهان به دلیل جایگزین شدن منابع انرژی جدید تنزل یابد بتوان دوباره افول قیمت نفت را شاهد بود. ولی آیا این شایدها و هزاران شاید دیگرامکان عملی شدن دارد؟

 

طبق آمار موجود کشورهای عضو اوپک 40 درصد از نفت مورد نیاز جهان را تولید می کنند. در سال گذشته متوسط تولید ماهانه اوپک 29 میلیون و 500 هزار بشکه بود که تنها دو میلیون بشکه از آن به عراق اختصاص داشت.

 

کشورهای عضو اوپک به استثنای عربستان سعودی وعراق با حداکثر ظرفیت خود تولید می کنند. عراق به دلیل درگیریهای داخلی و تنشهای سیاسی پتانسیلی برای جذب سرمایه های خارجی در توسعه حوزه های نفتی و افزایش تولید ندارد و در این میان تنها کشور باقی مانده عربستان است که در ماههای پایانی سال گذشته در هر ماه 9 میلیون و 450 هزار بشکه نفت به بازار عرضه می کرد.

   

العطیه گفت:"افزایش قیمتها نتیجه نهایی بحران درکشورهای خاورمیانه است. بحران درعراق، در نیجریه و مساله هسته ای ایران که باعث ایجاد ترس درجهان شده است. سفته بازها تنها کسانی هستند که به این ترسها دامن می زنند و از آن سود می برند.

 

 آنها برای افزایش سودآوری خود درمجامع بین المللی ترس ایجاد می کنند و با ذکر جملاتی از قبیل "با بالاگرفتن درگیری نفت درجهان مبادله نخواهد شد" و یا "شاید جنگی دیگر در بگیرد" وضعیت بازار را به نفع خود تغییر می دهند و موجب افزایش قیمت نفت می شوند."  

 

هم اکنون تولید نفت جهان به بالاترین سطح طی پنج سال اخیر رسیده است و این رشد تولید در شرایطی اتفاق افتاد که اوپک تامین نیاز نفتی جهان را نه یک هدف بلکه یک وظیفه قلمداد می کند.

 

به نظر می رسد ممانعت کشورهای صنعتی از احداث و توسعه پالایشگاههای نفتی درجهان سبب شده است مشکلات امروزی در جهان نفت اتفاق بیافتد. اتفاقاتی که تاثیرات مخربی روی اقتصاد جهان به جای می گذارد و مسیر حرکت اقتصاد و صنعت را تغییر می دهد.

 

سران اوپک هم از وضعیت ایجاد شده در بازار نفت ناراضی هستند. آنها بر این باورند افزایش بیش ازحد قیمت نفت سبب کاهش تقاضای آن می شود و ایجاد منابع انرژی جایگزین را سرعت می بخشد.

 

ولی بیشترین نگرانی آنها از وضعیت کنونی تاثیر عوامل غیر بازاری روی عملکرد بازار است که سبب شد تا نقش اوپک در تعیین قیمت نفت کمرنگ شود.

 

بلومبرگ به نقل از وزیر نفت کشور قطر می نویسد:"هم اکنون ما قیمت را تعیین نمی کنیم.ما هم همچون دیگر مردم جهان برای اطلاع یافتن از قیمت نفت به سایتهای خبری رویترز، سی ان ان و غیره مراجعه می کنیم تا بدانیم نفت تولیدی ما در آن روز به چه قیمتی مبادله می شود. این یعنی از بین رفتن قدرت اقتصادی اوپک."

 

علاوه بر افزایش قیمت نفت، قیمت فرآورده های نفتی نیز درجهان افزایش یافت. تحلیل گران بازار نفت و فرآورده های نفتی دلیل این مساله را سیاستهای اقتصادی و مالیاتی کشورهای اروپایی و آمریکایی می دانند.

 

امروزه قیمت هر گالن بنزین در اروپا حدود 3 دلار است که بالاترین رکورد در سالهای اخیر است. گفته می شود هزینه بالای مالیاتی این کشورها عاملی مهم برای رشد قیمت سوخت است و این رشد ارتباط چندانی به قیمت نفت ندارد.

 

العطیه به تایمز گفت:" در سال 2004 میلادی من با یک وزیر از اتحادیه اروپا ملاقات کردم. وی از من خواست برای قیمت بالای بنزین در اروپا کاری انجام دهم یعنی با کاهش قیمت نفت زمینه تنزل قیمت بنزین را فراهم آورم.

 

من به شوخی به وی گفتم من نفت را مجانی به شما می دهم و درعوض شما نیمی از درآمد مالیاتی بنزین را به ما بدهید. این معامله ای پایاپای است. سپس وزیر بحث را منحرف کرد و دیگر راجع به این موضوع صحبت نکرد."