سايه سنگين حقوق بشر بر روابط سرد تهران ـ لندن
ديپلماسى ايرانى: چندى است که پرونده هاى حقوق بشرى عليه ايران، روابط کشورهاى مختلف را با ايران تحت تاثير قرار داده است. در اين ميان چه کشورهايى که رابطه خوبى با ايران داشته مثل برزيل و چه آنها که دوران تنش و سردى روابط با ايران را طى مى کنند مثل بريتانيا، سعى کرده اند از طريق طرح اين مسائل، منافع مورد نظر خود را در صحنه بين المللى پيگيرى کنند.
اقدام برزيل در جهت حمايت از سکينه محمدى آشتيانى و پيشنهاد رئيس جمهور اين کشور به مقامات ايرانى مبنى بر اعطاى پناهندگى برزيل به او، در راستاى شعار حمايت از حقوق بشر و در قالب روابط حسنه برزيل و ايران قابل درک بود. برزيل در آن مقطع زمانى با توجه به روابط خوب با ايران در صدد بود تا با استفاده از اين روابط گامى در جهت شعارهاى حقوق بشرى خود بردارد، به نحوى که بدون ضربه خوردن به روابط خوب دوجانبه، بتواند در صحنه بين المللى ژستى مدافع حقوق بشر از خود به نمايش بگذارد.
اما اين مسئله درباره بريتانيا متفاوت است. روز جمعه الستر برت، معاون وزير امور خارجه بريتانيا در بيانيه اى نسبت به محاکمه نسرين ستوده، وکيل و فعال حقوق بشر ايرانى ابراز نگرانى کرد و با اشاره به قطعنامه اى که هفته آينده در مجمع عمومى سازمان ملل درباره وضعيت حقوق بشر در ايران به راى گذاشته خواهد شد، در بيانيه اى نوشت: پرونده نسرین ستوده نشان می‌دهد که وکلا برای دفاع از موکلینشان در ایران با چه تهدیدهای جدی مواجه هستند. فهرست در حال افزایش وکلایی که دستگیر شده‌اند، در زندان هستند، یا وادار به فرار از کشور شده‌اند، اعتبار بین‌المللی ایران را لکه‌دار کرده است.
همين بيانيه معاون وزير امورخارجه انگلستان کافى بود تا دانشجويان تهرانى براى محکوميت ترور اساتيد فيزيک هسته اى ايرانى و هم چنين ضرب و شتم دانشجويان انگليسى در اعتراضات اخير لندن، تجمعى را مقابل سفارت انگلستان در تهران ترتيب داده و بر مطالبه قديمى مجلس براى کاهش سطح روابط با انگليس تاکيد کنند.
جريان به همين جا ختم نشد. مطلب سايمون گس، سفير بريتانيا در تهران درباره وضعيت حقوق بشر در ايران با تاکيد بر پرونده نسرين ستوده که در سايت سفارت انگلستان در تهران هم منتشر شد، موجب واکنش هاى جدى ترى نسبت به اين مسئله شد. او در اين مطلب نوشته است: تردیدی نیست که بخشی از وظیفه دیپلمات‌ها ایجاد ارتباط بین کشورهاست، در جایی که بشود چنین ارتباطی ایجاد کرد. دیپلمات‌ها در انتقاد از وضعیت کشوری که به مأموریت فرستاده شده‌اند باید جانب احتیاط را رعایت کنند. اما در عین حال یکی دیگر از وظایف دیپلمات‌ها توضیح و تشریح دیدگاه‌های دولتی که برای آن کار می‌کنند برای عموم است. در مسأله حقوق بشر، تفکرات ایران و بریتانیا بسیار متفاوت از یکدیگر است.
جدا از واکنش هايى که نسبت به مطالب سايمون گس، از سوى مقامات مسئول و غير مسئول ايرانى بيان شده است، به نظر مى رسد توجه به دو نکته در اين باره ضرورى است.
نکته اول آنکه با توجه به تنش هاى موجود ميان ايران و انگلستان از سال گذشته و زمزمه هاى کاهش سطح روابط با اين کشور، به نظر مى رسد انگليس على رغم موضع رسمى مبنى بر تمايل براى ادامه روابط با ايران، چندان به ملزومات اين رابطه توجه نکرده و به موضوعاتى وارد مى شود که تنها باعث تشديد تنش در روابط دو جانبه مى شود. ايران همواره اين گونه اظهار نظر ها از سوى کشورهاى مختلف را مداخله در امور داخلى خود تلقى کرده و به نسبت گرماى روابط به اين گونه سخنان پاسخ داده است. پاسخ منفى ايران به درخواست برزيل توام با احترام و تاکيد بر ادامه روابط دوجانبه بود. اما قابل پيش بينى است که پاسخ ايران به سخنان معاون وزير خارجه انگلستان و سفير اين کشور در ايران با توجه به فضاى سرد حاکم بر روابط تهران ـ لندن نمى تواند در فضاى ادامه روابط تفسير شود.
نکته دومى که در رابطه با سخنان معاون وزيرامور خارجه انگلستان و همچنين سفير اين کشور در ايران به نظر مى رسد، جهت تاثيرگذارى اين سخنان در پرونده مورد دفاع آنان است. درست است که ورود داسيلوا به پرونده خانم آشتيانى به دليل رابطه خوب ايران با برزيل و هم چنين مورد متفاوت آن پرونده، تاثير چندانى بر آن مسئله نداشت، اما مسئله درباره پرونده خانم ستوده جريان متفاوت است. حمايت انگلستان از خانم ستوده، با توجه به مورد متفاوت او و اتهام اقدام عليه امنيت ملى، حتى مى تواند تاثيرى منفى بر روند بررسى اتهامات او داشته باشد.
نظر شما :