ایران تسلیم نشد

دیپلماسی ایرانی: نشست دو روزه ایران با نمایندگان پنج به اضافه یک تمام شد. اروپایی‌‌‌ها بر سر کار خود بازگشتند و هیات ایرانی هم مسیر تهران را در پیش گرفت. با این همه جنجال رسانه‌ای در خصوص این نشست دو روزه تازه آغاز شده است. برخی مذاکرات را به ادامه بن‌بست تعبیر می‌کنند و عده‌ای بر طبل مثبت خواندن آن می‌کوبند. برخی رفتار ایران را منطقی و وزین می‌دانند و عده‌ای باز هم دولتمردان ایرانی را به تلاش برای خرید زمان متهم می‌کنند.

لس انجلس تایمز در این خصوص می‌نویسد: شش قدرت جهانی یک‌سال انتظار کشیدند تا بتوانند با هیات ایرانی در ژنو دیدار تازه کنند. با این همه نشست دو روزه با تهران بی‌اندک ثمری به پایان رسید. باز هم استراتژی باراک اوباما در قبال ایران شکست خورد. همان استراتژی که آقایان از آن با عنوان حرکت در دو مسیر تحریم و تعامل سخن می‌گویند. ادامه مذاکرات با ایران بخش تعامل این مسیر را شامل می‌شود و  فشارها و محدودیت‌‌‌های اقتصادی هم در حقیقت همان تحریم‌‌‌ها است.

این نشست دو روزه در حقیقت معیار محک ایران توسط اروپایی‌‌‌ها بود. غرب به دنبال ابزار اطمینانی می‌گشت که با آن ظرفیت ایران در برابر تحریم‌‌‌ها را بسنجد. آیا ایران حاضر است پس از تحمل چند ماه فشار اقتصادی و به قول غربی‌‌‌های انزوای سیاسی، در برنامه هسته‌ای خود کوتاه بیاید؟ غربی‌‌‌ها همچنان بر طبل تلاش ایران برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای می‌کوبند و دولتمردان ایرانی هم این ادعا را تکذیب می‌کنند.

لس انجلس تایمز در ادامه می‌نویسد: ایرانی‌‌‌ها موافقت خود را با دیدار آتی با نمایندگان پنج به اضافه یک اعلام کردند. البته هیات ایرانی اندک تمایلی هم برای محدود کردن برنامه هسته‌ای خود نشان نداد. علاوه بر این هیات امریکایی و ایرانی این بار دیدار دو جانبه و مستقیمی‌ با هم نداشتند.

پس از پایان نشست دو روزه در ژنو، سعید جلیلی که ریاست هیات ایرانی را در این سفر عهده دار بود اعلام کرد که تهران حتی در نشست ماه ژانویه در استانبول هم در خصوص توقف در غنی سازی اورانیوم با غرب وارد مصالحه نخواهد شد.

به نظر می‌رسد که این نشست بازه زمانی کمتری را نسبت به نشست اکتبر 2009 به خود اختصاص داد. در ان زمان ایران موافقت کرد که در ازای دریافت سوخت کمکی برای راکتورهای پزشکی خود، بخش اعظمی ‌از غنی سازی اورانیوم را متوقف کند. البته تنها چند هفته پس از این توافق بود که هر دو طرف مفاد این توافقنامه را از یاد بردند.

یک مقام اروپایی که در این نشست حضور داشت در این خصوص می‌گوید: هیچ پیشرفت استراتژیکی حاصل نشد. در حقیقت ما نسبت به مذاکرات یک سال پیش عقب گرد هم داشتیم.

لس انجلس تایمز در ادامه می‌نویسد: استراتژی باراک اوباما برای تعامل با ایران در نهایت با تحریم‌‌‌های اقتصادی همراه شد. البته رفتار ایران در نشست ژنو، علامت‌‌‌های سوال فراوانی را در ذهن امریکایی‌‌‌ها و اروپایی‌‌‌ها در خصوص عملکرد این استراتژی دوگانه بوجود اورد. باراک اوباما پیش از این پیش بینی کرده بود که تحریم‌‌‌ها و فشارهای اقتصادی در نهایت تهران و برنامه هسته‌ای این کشور را به زانو در می‌اورد و در این بازه زمانی امریکا با پیشنهاد سخاوتمندانه تعامل از راه می‌رسد و این ختم به خیر پرونده هسته‌ای ایران خواهد بود. با این همه نشست ژنو نشان داد که پیش بینی‌‌‌های آقای اوباما همواره هم درست از کار درنیامده است.

نشست زنو به جای آنکه نشان دهنده به زانو در امدن ایران باشد، فشاری مضاعف بر دولت باراک اوباما وارد کرد. اکنون تندروها چه در جناح جمهوری خواه و چه در طیف دموکرات به دنبال قانع کردن اوباما برای گزینش راهکاری سخت‌تر علیه تهران هستند. منتقدان برنامه هسته‌ای ایران ادعا می‌کنند که صبر استراتژیک نمی‌تواند مانع از برنامه هسته‌ای تهران شود.

چهارده ماه پیش بود که مذاکرات ایران به اغما رفت. روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا، امریکا و المان در این یک سال و دو ماه تلاش کردند سرنخ از دست رفته این مذاکرات را بازگردانند. طرف غربی حاضر در این مذاکرات انتظار دارد که ایران مشوق‌‌‌های اقتصادی و سیاسی را دریافت و برنامه هسته‌ای خود را به کناری براند. تصویب چهارمین دور از قطعنامه‌‌‌ها علیه ایران در ماه ژوئن هم در حقیقت تلاشی بود برای تحت فشار قرار دادن ایران و اتمام حجت با این کشور.

لس انجلس تایمز در ادامه می‌نویسد: ایرانی‌‌‌ها ابتدا ادعا کردند که حاضر به گفتگو در خصوص برنامه هستهای خود نیستند و این در حالی بود که بخش اعظم وقت دو طرف در این نشست‌‌‌های دو روزه به بحث در خصوص برنامه هسته‌ای ایران گذشت. دیپلمات‌‌‌های غربی اعتراف می‌کنند که تمام همت خود را جزم کردند تا از تهران برای نشست آتی در استانبول تعهدی دریافت کنند که موفق به این امر نشدند.

تحلیل‌گران غربی ایران را به خرید زمان متهم می‌کنند. این طیف به نمایندگان اروپا در این نشست تذکر می‌دهند که باید میزان جدیت ایران در مذاکرات را محک بزنند. نمایندگان اروپا اما به این اندازه از تعامل با ایران هم لقب پیشرفت را می‌دهند و ادعا می‌کنند که ایران می‌توانست این بار هم سر میز مذاکرات حاضر نشود و دست غربی‌‌‌ها را در حنای بن‌بست بگذارد. علاوه بر این غربی‌‌‌ها به شدت از مطرح شدن نام پرونده هسته‌ای اسرائیل در این مذاکرات از سوی طرف ایرانی واهمه دارند.

یک مقام کاخ سفید در واکنش به پایان نشست ژنو می‌گوید: این تنها یک آغاز بود. نمی‌توانیم امیدوار باشیم که در همان نخستین جلسه به تمام مطالبه‌‌‌های مد نظر خود دست پیدا کنیم.

همین مقام عدم دیدار نماینده ایران با امریکا را چندان مهم نمی‌داند چرا که به گفته وی دو طرف به شکل غیرمستقیم از مطالبه‌‌‌های هم آگاهی پیدا کرده‌اند.

لس انجلس تایمز در ادامه می‌نویسد: برای ایرانی‌‌‌ها این دیدار از چند جنبه موفقیت آمیز بود. ایرانی‌‌‌ها موفق شدند توجه جهانی را به خود و شکایت‌‌‌هایشان جلب کنند. ایرانی‌‌‌ها حتی از این تریبون استفاده کردند و غرب و اسرائیل را مسبب ترور دانشمندان هسته‌ای خود خواندند. هیات ایرانی در عمل هم نشان داد که حاضر نیست برنامه هسته‌ای خود را تحت فشار به کنار براند. حتی محل نشست آتی هم به دلخواه ایران تعیین شد. مقام‌‌‌های امریکایی با این انتخاب مخالف بودند و ترکیه را طرف منصف در این پرونده نمی‌دانستند. در نهایت اما مطالبه تهران به کرسی نشست.

اوضاع در ایالات متحده در خصوص پرونده هسته‌ای ایران اما به هیچ وجه مساعد نیست. سناتورهای مجلس سنا و نمایندگان کنگره همگی متفق القول اوباما را برای تغییر در روند مواجهه با ایران تحت فشار قرار داده‌اند. شش سناتور امریکایی در نامه‌ای به اوباما هشدار دادند که واشنگتن و متحدان اروپایی‌اش نباید حق ایران برای غنی سازی اورانیوم را به رسمیت بشناسند.