اندکی دیپلماتیک برخورد کنید آقایان عرب

دیپلماسی ایرانی: در خاورميانه بلوايى برپاست. افشاگرى‌هاى ويکى ليکس در خصوص زمزمه‌هاى رهبران عرب با همتاهاى آمريکايى‌، کار دست دولتمردان فربه عرب داده است. ويکى ليکس ادعا مى‌کند که رهبران کشورهاى عربى چه آنها که با ايران دست دوستى داده‌اند و چه آنها که آشکارا با تهران از خصومت سخن گفته‌اند، نزد کاخ سفيدنشين‌ها به سنت بدگويى از همسايه رو آورده‌اند. روزنامه تايم به عنوان مثال دست بر روى قطرى مى‌گذارد که ظاهرا با ايرانى‌ها از رابطه حسنه برخوردار است. اين روزنامه در اين خصوص مى‌نويسد: سفارت آمريکا در دوحه قطر در اين خصوص مى‌نويسد: نخست وزير قطر درباره ايران به ما مى‌‌گويد: ايرانى‌ها به ما دروغ مى‌گويند و ما به ايرانى‌ها.

هنر پنهان کردن نيت در دنیای سیاستمداران قدمتی برابر با علم دیپلماسی دارد. به نظر هم نمی‌رسد که این افشاگری‌های ویکی لیکس میان ایران و قطر اختلاف آنچنانی ایجاد کند. البته این مساله طبیعتا در رابطه میان ایالات متحده و متحدانش در خاورمیانه هم اختلافی بوجود نخواهد آورد. البته افشاگری‌های ویکی لیکس چندان هم نکات مهمی را دربرنگرفته بود، مواردی وجود داشت که برای خجالت زده کردن آمریکایی‌ها به تنهایی کفایت کند. مهم‌ترین مساله‌ای که در ویکی لیکس به آن اشاره شده بود، بحث بدگویی رهبران عرب از همتاهای ایرانی نزد امریکا بود. ویکی لیکس ادعا می‌کند که اعراب از کاخ سفید برای حمله به ایران حمایت کرده بودند. اسرائیلی‌ها و دیگرانی که همواره از کاخ سفید خواسته بودند به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کند، اکنون از این افشاسازی بسیار خشنود هستند. اما اعرابی که سخنان آنها مورد ادعای ویکی لیکس است، بسیار از این موضع‌گیری ناخشنود هستند. حقیقت این است که هیچ‌کدام از سخنانی که از قول اعراب زده شده است در حقیقت دیدگاه ملت‌های آنها را شامل نمی‌شود. دولتمردان در جهان عرب از برنامه هسته‌ای ایران واهمه دارند و این در حالیست که بر اساس آخرین نظرسنجی‌هایی که انجام گرفته است، 57 درصد از مردم جهان عرب موافق برنامه هسته‌ای ایران هستند و حتی این برنامه را چتری حمایتی برای خاورمیانه می‌دانند. بنابراین دولتمردانی که از کاخ سفید می‌خواهند به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کند، آن هم در شرایطی که ایران را کشور دوست و برادر دینی می‌خوانند، با افشای سخنانشان در شرایط بحرانی قرار گرفته‌اند. هیچ تعجبی ندارد که رژیم‌های عربی که چشم دیدن قدرت‌یابی ایران را در منطقه ندارند، از زمین خوردن تهران حتی در برنامه هسته‌ای شاد شوند. اما این افشاگری‌ها بی‌شک اندک تاثیری بر حساب و کتاب‌های آمریکا نخواهد گذاشت. سخنان رابرت گیتس در جامه وزیر دفاع ایالات متحده در خصوص حمله به ایران که آن را بی‌فایده توصیف کرده بود، نشان از بی‌تمایلی واشنگتن برای حمله به ایران دارد. گیتس در همین سخنان تاکید کرده بود که بمباران ایران تنها و تنها یک ثمره دارد و ان هم به تعویق افتادن موفقیت‌های هسته‌ای تهران است و البته متحد شدن مخالفان دولت با ارتش این کشور برای دفاع از میهن.

اعراب اکنون با لو رفتن موضع پشت پرده خود در قبال ایران، چاره‌ای نخواهند داشت جز نزدیک شدن به ایران و به نوعی جبران مافات. خاورمیانه مملو از دولت‌های مرکزی است که بسیار ضعیف عمل می ‌کنند و البته در داخل هم نه محبوبیت دارند و نه مقبولیت. این دولتمردان برای حفظ قدرت خود چاره‌ای نخواهند نداشت جز نازکشی از ایران. به عنوان نمونه سعد حریری نخست وزیری لبنان درست در روزی که ویکی لیکس منتشر شد در تهران بر لزوم همکاری‌های بیشتر با ایران برای برون برد منطقه از بحران تاکید کرده و حمایت قاطع خود را از ایران علنی کرد. سعد حریری تمام تلاش خود را به کار گرفت تا در آستانه احتمال انتشار رای دادگاه ترور رفیق حریری فقید، شانس رویارویی با تهران در این پرونده خون‌خواهی را به صفر برساند. این افشاگری اما چندان برای اعرابی که از حمله به تهران حمایت می‌کنند، معنا ندارد. زمانی که در میان اعراب سخن از میانجی‌گری به میان می‌آید، رقابت تنگاتنگی آغاز می‌شود. قطر، مصر و عربستان سعودی همواره در زمره این رقبا بوده‌اند. به عنوان نمونه حمایت‌های قطر ار ایران و حماس این کشور را در چشم جهان عرب به ایران نزدیک کرده است. بنابراین انتشار سخنان نخست وزیر قطر در خصوص ایران اندکی دیگر اعراب منطقه را به شک و شبهه انداخته است. اعراب بعضا دلیل رابطه گیری خود با اسرائیل آن هم در خفا را بی‌توجهی واشنگتن به مطالبه‌های خود و درخواست جهان عرب عنوان کرده‌اند. این طیف استدلال می‌کنند که با توجه به بی‌اهمیت انگاشته شدن از سوی واشنگتن‌، چاره‌ای نخواهند داشت جز ارتباط گیری با اسرائیل و تبدیل کردن این رژیم به کانالی برای گفتگو و مکالمه. اما حقیقت در این جا نهفته است که سرمایه گذاری اعراب بر اسرائیل هم شرط بندی بر اسب مرده است. اسرائیل شاید در مواجهه با ایران، برای اعراب دم تکان دهد اما آنجا که سخن از تجهیز همین اعراب به میان می‌آید، تل‌آویو چشم دیدن فروش تسلیحات امریکایی به اعراب را ندارد. ویکی لیکس این بار ابروی اعراب را به راحتی بر باد داد. در بخش‌هایی از این افشاگری ادعا شده است که ایهود باراک وزیر دفاع رزیم اسرائیل در خصوص جنگ غزه که منجر به کشته شدن 1400 کودک و زن فلسطینی شد با محمود عباس از تشکیلات خودگردان فلسطین و حسنی مبارک مصری گفتگو کرده بود. البته محمود عباس این سخنان را تکذیب کرد. در بخش‌هایی از ویکی لیکس هم سخنان اسرائیل در خصوص عباس و عدم مشروعیت وی منتشر شده بود. تایم در پایان این نوشتار به رهبران عرب توصیه می‌کند که ابتدا سخنان خود را مزه مزه کنید چرا که هنر دیپلماسی در همین است.