آغاز رقابت شديد شاهزادگان عربستان براى رسيدن به تخت سلطنت

دیپلماسی ایرانی: با سفر ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی به ایالات متحده و انجام عمل جراحی در این کشور و درز این خبر در رسانه‌های مختلف مبنی بر این که وضعیت جسمی پادشاه چندان مناسب نیست و احتمال مرگ ناگهانی‌اش وجود دارد، دعوای شاهزادگان و درباری‌های عربستان بر سر جانشینی‌اش از هم اکنون آغاز شده است. کارشناسان بر این اعتقادند که در صورت فوت ملک عبدالله احتمال درگیری طایفه‌ای از یک سو و رقبات‌های احتمالا خشونت‌آمیز میان شاهزادگان و امرا از سوی دیگر آغاز خواهد شد و این اتفاق می‌تواند کشور را در آستانه یک جنگ داخلی قرار دهد. به خصوص این که سن بسیاری از مدعیان جانشینی پادشاه نیز بالا است و این باعث شده تا حساسیت بر سر جانشینی پادشاه باز هم بیشتر شود. از سویی سلطان بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان نیز از سرطان خون رنج می‌برد و احتمال این که وی نیز هم‌زمان با عبدالله از دنیا برود بالا است.

مشکل این جا است که یک نهاد قانونی همانند مجلس یا دستگاه نخست‌وزیری که بر انتقال قدرت نظارت داشته باشد نیز وجود ندارد و این کار را برای عربستانی‌ها بیش از پیش مشکل می‌کند.

از سوی دیگر از آن جا که عربستان یک پنجم نفت جهان را تامین می‌کند و یک کشور اقتصادی مهم برای کشورهای صنعتی محسوب می‌شود، بروز این اختلاف‌ها نگرانی کشورهای غربی و در راس آنها ایالات متحده را نیز موجب شده است.

به گزارش پایگاه خبری میدل‌ایست آن‌لاین، رقابت شدیدی میان جناح‌های اصلی مدعی تاج و تخت سلطنت در گرفته که عمدتا در سه جناح سلطان، نایف و سلمان سه شاهزاده مطرح عربستان متمرکز است. از آن جایی که وضعیت جسمی سلطان نیز وخیم است طرفداران او بر حفظ تاج و تخت در این شاخه از خانواده آل سعود اصرار دارند و این باعث شده تا رقابت میان خانواده سلطنتی حادتر شود.

از سویی برخی کارشناسان از این نگرانند که این کش‌مکش به درگیری قبیله‌ای و طایفه‌ای به خصوص میان مناطق شرقی و غربی عربستان کشیده شود.

در همین حال بنا به گفته منابع خبری نسل دوم شاهزادگان عربستانی نیز وارد میدان‌ شده‌اند و تلاش دارند بیشترین تاثیر را بر رقابت‌های جاری در کشور بگذارند.

کریستوفر بوسیک، تحلیلگر موسسه کارنگی در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانس پرس، نسبت به مرگ ملک عبدالله و احتمال خلائی که در پی مرگش ممکن است در کشور به وجود آید، هشدار داد و گفت که لازم است شاهزادگان عربستان سریعا متحد شوند و با کنار گذاشتن اختلاف‌ها اجازه ندهند کشور وارد جنگ داخلی شود.

با این حال عبدالعزیز الصقر، تحلیلگر عربستانی و مدیر مرکز مطالعات الخلیج در دبی در این باره می‌گوید: «بر اساس سنتمان فرزند پادشاه نمی‌تواند جانشین پدر شود مگر این که آخرین برادر در قید حیات نباشد. این در حالی است که سلطان بن عبدالعزیز زنده است و چون از وضعیت جسمی مناسبی برخوردار نیست و احتمال فوت او نیز می‌رود و به همین دلیل دائما در خارج از عربستان به سر می‌برد، درگیری‌های داخلی بیش از پیش افزایش یافته است.»

در همین رابطه روزنامه واشنگتن پست نیز در گزارشی از قاهره به نقل از لی کیث نوشت: انتظار می‌رود که هر کس به قدرت برسد رابطه نزدیک عربستان با ایالات متحده را حفظ کند. به همین دلیل نیز شاهد مسافرت مداوم شاهزادگان عربستانی به امریکا هستیم و از سویی چون شاهد ورود نسل دوم شاهزادگان عربستانی در رقابت‌های جاری برای رسیدن به قدرتیم احتمال این که کشور دچار چند دستگی شود بسیار بالا است.»

در این میان صحبت از جانشینان پادشاه و دیگر دستگاه‌های حکومتی بیش از پیش شنیده می‌شود و نام‌هایی نیز به رسانه‌ها درز کرده است. بنا به آخرین گزارش‌ها به محض بازگشت ملک عبدالله از امریکا، خالد الفیصل، امیر منطقه مکه مکرمه جانشین پدرش سلطان در وزارت دفاع خواهد شد. امیر نایف نیز ولیعهد عربستان می‌شود و ترکی فیصل به جای سعود الفیصل تکیه خواهد زد و پست وزارت امور خارجه را بر عهده خواهد گرفت. همچنین گفته می‌شود که ملک عبدالله قصد دارد خالد الفیصل را به عنوان معاون دوم نخست‌وزیر انتخاب کند و او جای نایف را در این سمت بگیرد تا بدین ترتیب به صورت خودکار ولیعهد آینده عربستان شود. محمد بن نایف نیز وزیر کشور خواهد شد و بندر بن سلطان نیز رئیس سازمان امنیت عربستان می‌شود.

در این میان بسیاری از مطبوعات عربی از این که دستگاه سلطنتی عربستان در تعامل با مطبوعات و رسانه‌ها شفاف عمل کرده و لحظه به لحظه گزارش وضعیت جسمانی پادشاه را در اختیار آنها قرار می‌دهد ابراز خشنودی کرده‌اند.

پادشاه عربستان از سال 2006 تصمیم به تشکیل گروهی موسوم به هیئت بیعت کرد با این هدف که در آن شماری از شاهزادگان عربستانی عضویت داشته باشند و وظیفه تعیین پادشاه و ولیعهد را بر عهده بگیرند ولی این تشکل تا کنون شکل نگرفته چرا که شاهزادگان چندان از شکل‌گیری آن استقبال نکردند. به خصوص امیر طلال و امیر بندر بن سلطان شاهزادگان جوان‌تر عربستان علنا مخالفت خود را با تشکیل چنین تشکلی ابراز داشته‌اند.